Danıştay 4. Daire 2019/3616 Esas 2022/292 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/3616
Karar No : 2022/292

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Vergi Dairesi Başkanlığı
(...Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Proje İnşaat ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, hakkında düzenlenen ...tarih ve ...sayılı Vergi İnceleme Raporu ile bir kısım sermaye azaltımından dolayı elde edilen menkul sermaye iradı üzerinden vergi kesintisi yapılmadığının tespit edilmesi üzerine 2012/12 dönemi için tarh edilen vergi ziyaı cezalı gelir (stopaj) vergisinin kaldırılması istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; şirketin kuruluşundan itibaren sermaye azlatımına kadar arttırılan sermaye tutarlarının ve arttırılan sermayeyi teşkil eden cüzler sıralanırken en son kayda göre geçmiş yıl kârları, sermaye düzeltmesi olumlu farkları, nakit ve ortaklardan alacaklardan olmak üzere toplamda 3.800.000,00 TL'lik sermaye artışı yapıldığı ve artış sonrası toplam sermayenin 5.500.000,00 TL'ye ulaştığı, azaltılan sermaye tutarının ise, başlangıçta ortaklardan alınan ve sermaye olarak konulan borçların karşılanması amacına yönelik olarak ortaklara iade edilen tutarlar içerdiği, dolayısıyla enflasyon düzeltme olumlu farklarının sermaye azaltımının kaynağını oluşturan ve mahrumiyeti yukarıda aktarılan ortaklara yapılan nakdi iadeyle herhangi bir bağlantısının bulunmadığı, inceleme elemanınca enflasyon düzeltme olumlu farklarının ortaklara kâr payı olarak dağıtıldığına dair somut hiç bir delil ortaya koymadığı, subjektif ve varsayımsal değerlendirmelerle sonuca ulaşıldığının görüldüğü, buna göre, inceleme elemanınca enflasyon düzeltme olumlu farklarının sermaye azaltımıyla ilişkilendirilerek ortaklara kâr payı dağıtımı yapıldığı yolundaki iddiasının varsayıma dayandığı sonucuna varıldığından, tarh edilen vergi ziyaı cezalı gelir (stopaj) vergisinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; istinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Sermayenin sermaye düzeltme olumlu farkları, olağanüstü yedekler veya geçmiş yıl kârlarından oluşması ve sermaye azaltımında bu cüzlerin ortaklara dağıtılması durumunda kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisinin yapılması gerektiği ve Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b-i maddesine göre de tam mükellef kurum tarafından tam mükellef gerçek kişilere dağıtılan kâr payları üzerinden yapılması gereken kesinti oranının %15 olduğunun açık olduğu, sermaye azaltımının sırasıyla önce pasif kıymet düzeltme olumlu farkları, daha sonra geçmiş yıl kârları ve sermaye yedekleri daha sonra da ortaklarca konulan ayni/nakdi sermayenin dağıtılmasından oluştuğu, dolayısıyla mükellef kurum tarafından 2012 hesap döneminden gerçekleştirilen sermaye azaltılması işleminin öncelikle sermayeyi teşkil eden cüzlerden sırasıyla sermaye düzeltme olumlu farkları ve geçmiş yıl kârlarının dağıtılmasından oluşmasının gerektiği, mükellef kurumun 2012 yılına ilişkin olarak 6736 sayılı Kanun kapsamından kurumlar vergisi yönünden matrah arttırımında bulunduğundan kurumlar vergisi yönünden inceleme ve tarhiyat yapılamayacağından dolayı işletmeden çekildiği kabul edilen sermaye düzeltme olumlu fark tutarın sermaye azaltımının yapıldığı 2012 yılı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde kurumlar vergisine tabi tutulmadığı, söz konusu tutarın tamamının sermaye azaltımında tam mükellef gerçek kişi olan şirket ortaklarına dağıtıldığının kabul edildiği belirtilerek, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 3.maddesinin (B) bendinde vergilendirmede, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin yemin hariç her türlü delille ispatlanabileceği, iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan ve olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfetinin bunu iddia eden tarafa ait olduğu; 134. maddesinde de, vergi incelemesinden maksadın ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu hükme bağlanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/6-b-i maddesinde de, tam mükellef kurumlar tarafından, tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan, 75. maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından %15 vergi kesintisi yapılacağı öngörülmüştür.
Dosyanın incelenmesinden; mükellef kurum tarafından alınan ortaklar kurulu kararının ve ana sözleşme tadil metninin 31/12/2012 tarihinde tescil edildiği, şirket sermayesinin 5.500.000,00 TL'den 2.905.000,00 TL'ye indirilmesi hususunda .... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ...esas numaralı dosyasında açılan davada hazırlanan 30/07/2012 tarihli Bilirkişi Raporu doğrultusunda Mahkeme tarafından sermayenin azaltılmasına engel teşkil eden bir durumun bulunmadığı hususunun ... tarih K:... sayılı kararla onandığı, ilan süreçlerinin tamamlanmasının ardından Genel Kurulun oybirliğiyle aldığı kararla şirket sermayesinin 5.500.000,00 TL'den 2.905.000,00 TL'ye indirilmesi nedeniyle ana sözleşmenin sermaye ile ilgili 6. maddesinin şirketin sermayesi her biri 250,00 TL değerinde11.620 adet paya ayrılmış toplam 2.905.000,00 TL olup, bu sermayenin 5.810 paya karşılık 1.452.000,00 TL ..., 2.905 paya karşılık 726.250,00 TL..., 2.905 paya karşılık 726.250,00 TL ...'e aittir" yeni şekliyle tadil edilmesine ve sermaye azaltımına konu olan tutarın ortaklara hisseleri oranında nakden iadesine karar verildiğinin tespit edildiği, mükellef kurum hakkında Türkiye Ticaret Sicili Gazeteleri üzerinden yapılan sorgulamada şirketin kuruluşundan itibaren sermaye azaltımı tarihine kadar arttırılan sermaye tutarlarının ve arttırılan sermayeyi teşkil eden cüzlerin tespit edildiği, 19/01/1998-18/06/2008 tarihli Türkiye Ticaret Sicili Gazeteleri'nden belirtilen dönemlerde mükellef kurum tarafından muhtelif tarihlerde yapılan sermaye arttırımlarının toplam 220.427,04 TL'sinin geçmiş yıl kârlarından, 530.984,81 TL'sinin sermaye düzeltmesi olumlu farklarından, 2.153.558,15 TL'sinin nakit, ortakların alacakları toplamının 2.595.000,00 TL ve toplam sermaye artışının 5.499.970,00 TL olduğu, muhtelif tarihlerde yapılan sermaye arttırımlarının 220.427,04 TL'sinin geçmiş yıl kârlarından, 530.984,81 TL'sinin sermaye düzeltmesi olumlu farklarından karşılanmış olmasına rağmen 2.595.000,00 TL sermaye azaltımı yapılırken daha önce şirket sermayesine eklenmiş olan geçmiş yıl kârları ve sermaye düzeltmesi olumlu farklarının tam mükellef gerçek kişi olan şirket ortaklarına dağıtımı ile ilgili herhangi bir vergisel işlemin yapılmadığının tespit edildiği sermaye azaltım kararının alınmasına kadar gelen süreçte sermaye, ortakların alacaklarından, ortaklarca konulan nakdi kıymetlerden, sermaye düzeltme olumlu farklarından oluştuğu, bu bağlamda gerçekleştirilen 2.595.000,00 TL sermaye azaltımında öncelikle sermaye düzeltme olumlu farkları, geçmiş yıl kârlarının daha sonra ortaklarca konulan ayni ve nakdi kıymetlerin dağıtılmasının gerektiği görülmektedir.
Mükelleflerin sermayelerini azaltmaları durumunda sermayeyi teşkil eden unsurların kaynağının verginin doğup doğmamasında önem arz ettiği, sermayenin sadece ortaklar tarafından konan ayni ve nakdi kıymetlerden oluşması halinde yapılan sermaye azaltımı ile daha önce ortaklarca şirkete sermaye olarak konulan ayni ve nakdi kıymetlerin ortaklara geri dağıtılmasının herhangi bir vergisel yükümlülük doğurmadığı, ancak diğer yandan sermayenin; sermaye düzeltme olumlu farkları, olağanüstü yedekler veya geçmiş yıl kârlarından oluşması ve sermaye azaltımında bu cüzlerin ortaklara dağıtılması durumunda kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisinin yapılması gerektiği, Gelir Vergisi Kanunu'nun 94/6-b-i maddesinde de, tam mükellef kurumlar tarafından, tam mükellef gerçek kişilere dağıtılan kâr payları üzerinden yapılması gereken kesinti oranının %15 olduğu görülmektedir.
2.595.000,00 TL tutarındaki sermaye azaltılması işleminin sermayeyi teşkil eden cüzlerden sırasıyla sermaye düzeltmesi olumlu farkları ve geçmiş yıl kârlarının dağıtılmasından oluşmasının gerektiği, sermaye düzeltmesi olumlu farklarının öncelikle sermaye azaltılması işleminin yapıldığı dönem kazancıyla ilişkilendirilmeksizin kurumlar vergisine tabi tutulması ve kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan tutar dikkate alınarak söz konusu tutarın tam mükellef gerçek kişi olan şirket ortaklarına dağıtıldığı kabul edilerek gelir vergisi kesintisine tabi tutulması gerektiği, yine geçmiş yıl kârlarının da tam mükellef gerçek kişi olan şirket ortaklarına dağıtıldığı kabul edilerek gelir vergisi kesintisine tabi tutulması gerektiği, ancak mükellef kurum tarafından 6736 sayılı Kanun kapsamında 2012 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah arttırımında bulunulduğundan dolayı kurumlar vergisi yönünden inceleme ve tarhiyat yapılamayacağından işletmeden çekildiği kabul edilmesi gereken 530.984,81 TL'sinin sermaye düzeltmesi olumlu farklarının 2012 yılı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin bu dönemde kurumlar vergisine tabi tutulmadığı, söz konusu tutarın tamamının tam mükellef gerçek kişi olan şirket ortaklarına dağıtıldığının kabulünün gerektiği, 2.595.000,00 TL tutarındaki sermaye azaltılmasının 220.427,04 TL'sinin geçmiş yıl kârlarından, 530.984,81 TL'sinin sermaye düzeltmesi olumlu farkları toplam 751.411,85 TL'sinin ortaklara dağıtılmış kâr payı olarak değerlendirildiği, aksini ispat külfeti 213 sayılı Kanun'un 3. maddesi gereğince davacıya ait iken inceleme elemanına ve dava dosyasına sermayenin ortaklara dağıtılmadığına ilişkin ispat edici bilgi ve belge sunulmadığından, bu tutar üzerinden yapılan tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından mahkeme kararının kaldırılması isteminin reddine dair Vergi Dava Dairesi kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 20/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.