Danıştay 6. Daire 2021/6184 Esas 2022/785 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/6184
Karar No : 2022/785


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Maden Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN ÖZETİ : Kütahya İli, Gediz İlçesi, … Köyü, … sicil numaralı sahada yapılması planlanan "Altın-Nikel Ocağı" projesi ile ilgili olarak Kütahya Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce verilen … tarih ve … sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gerekli Değildir" kararı ile Kütahya İli, Gediz İlçesi, … Köyü, … sicil numaralı sahada yapılması planlanan "Altın Ocağı" projesi ile ilgili olarak Kütahya Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce verilen … tarih ve … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararının, 5 yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma başlanılmadığından bahisle, geçersiz sayılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Kütahya Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının karşı oyda belirtilen gerekçe ile bozularak, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın ONANMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(i) maddesi uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına,
25/01/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.




(X) KARŞI OY :

25/11/2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 17. maddesinin 3. fıkrasında; "ÇED Gerekli Değildir kararı verilen proje için beş (5) yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma başlanmaması durumunda ÇED Gerekli Değildir kararı geçersiz sayılır." kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; Kütahya İli, Gediz İlçesi, … Köyü, … sicil numaralı sahada yapılması planlanan "Altın-Nikel Ocağı" projesi ile ilgili olarak Kütahya Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce … tarih ve … sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gerekli Değildir" kararının; Kütahya İli, Gediz İlçesi, … Köyü, … sicil numaralı sahada yapılması planlanan "Altın Ocağı" projesi ile ilgili olarak … tarih ve … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararının ve Kütahya İli, Gediz İlçesi, … Köyü, … ve … sayılı ruhsat numaralı sahada yapılması planlanan "IV Grup Maden Arama (Sondaj) Projesi" ile ilgili olarak … tarih ve E-… sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararının verildiği, … tarihinde ise … ve … sayılı maden sahalarının birleştirilerek … sicil numaralı IV. grup işletme ruhsatının oluşturulduğu, sonrasında Kütahya İli, Gediz İlçesi, Karaağaç Köyü mevkii ile Banaz İlçesi, Ayrancı, Bahadır, Çamsu, Kızılca Söğüt, Küçük Oturak Köyü mevkii sınırlarında yapılması planlanan "Yıldız-Altın Gümüş Madeni Kapasite Artırımı Cevher Zenginleştirme Tesisi ve Kırma-Eleme Tesisi" projesi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünce verilen … tarih ve … sayılı "ÇED Olumlu" kararının verildiği, bu karara karşı … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada, Mahkemenin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla iptaline karar verildiği, bunun üzerine, daha önce verilen ÇED Gerekli Değildir kararlarının geçerliliğinin devam edip etmediğinin, dolayısıyla bu kapsamda yatırıma başlanıp başlanmadığının anlaşılabilmesi amacıyla inceleme yapıldığı ve davacı tarafından MAPEG'e sunulan işletme faaliyet raporunda 01/01/2018-31/12/2018 döneminde 3000 ton/yıl tüvenan cevher üretiminin yapıldığının beyan edildiği, ancak 11/02/2018 tarihli daima nezaretçi defter kaydında ruhsat alanında faaliyetin bulunmadığının, maden aramaya yönelik sondajların başladığının, 28/12/2018 tarihli daima nezaretçi defter kaydında ise üretimin başladığının belirtildiği, İl Müdürlüğü tarafından yapılan denetimlerde ise söz konusu … tarih, … ve … tarih, … sayılı ÇED Gerekli Değildir kararlarının 5 yıllık geçerlilik süresi içinde faaliyete başladığına yönelik bir bulgunun tespit edilmemesi nedeniyle dava konusu işlemle anılan ÇED Gerekli Değildir kararlarının geçersizliğine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; her ne kadar İdare Mahkemesince, ÇED Yönetmeliği 17/3. maddesine göre "ÇED Gerekli Değildir" kararının geçerlilik süresinin Mayıs 2018'e kadar olduğu, davacı şirket tarafından ise dava konusu maden sahasında 28/12/2018 tarihinde belirli bir alanda 3.000 ton üretim yapıldığı ve tüm üretimin stoklanarak 2019 yılında sevkiyatının yapıldığı anlaşılmakla birlikte, ÇED Yönetmeliği 17/3. maddesine göre "ÇED gerekli Değildir" kararının geçerlilik süresi olan 5 yıl içerisinde yatırıma başlanması gerektiğinin öngörüldüğü, söz konusu mevzuat hükmüne göre geçerlilik süresi içerisinde üretime başlanması şeklinde bir şarta yer verilmediği, davacı şirket tarafından da 2017 yılında devralınan dava konusu maden sahasında 2018 yılında Şubat ve Nisan ayları arasında sondaj çalışmalarının yapıldığı, 28/12/2018 tarihinde de 3.000 ton üretim yapıldığı dikkate alındığında, ÇED Yönetmeliği 17/3. maddesine göre "ÇED Gerekli Değildir" kararının geçerlilik süresi olan 5 yıl içerisinde üretime başlanmamış olsa da, yatırıma başlandığı açık olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de, geçersizliğine son verilen … tarih, … sayılı ve … tarih, … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" sayılı kararlarının dayanağı 2013 tarihli proje tanıtım dosyaları incelendiğinde, ruhsat sahasında cevheri tespit etmeye yönelik karotlu sondaj çalışmalarının yapılmış olduğunun belirtildiğinin görüldüğü, anılan projeler kapsamındaki sondajların henüz ÇED Gerekli Değildir kararları verilmeden önce zaten yapıldığı dikkate alındığında, söz konusu projelerin ocak faaliyetine ilişkin olması nedeniyle ÇED Gerekli Değildir kararlarının verilmesinden sonra sondaj faaliyetinin yapılmasına gerek kalmadığının kabulü gerekmekte olup, bu nedenle Mahkeme kararında 2017 yılında sahada yapıldığı belirtilen sondajların anılan projeler kapsamında değil, "IV Grup Maden Arama (Sondaj) Projesi" ile ilgili olarak verilen … tarih ve E-… sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararı kapsamında yapıldığı sonucuna varıldığından, bu sondajların, … tarih, … sayılı ve … tarih, … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararlarının geçerliliğini devam ettirmeyi sağlayacak yatırımın bir parçası olmadığının da kabulü gerekmektedir.
Diğer taraftan, davacı tarafından dava dilekçesinde belirtilen ve dava dosyasının eki olarak sunulan 36 evraka ilişkin klasörler incelendiğinde, yapılan tüm yatırımın, "Yıldız-Altın Gümüş Madeni Kapasite Artırımı Cevher Zenginleştirme Tesisi ve Kırma-Eleme Tesisi" projesiyle ilgili olarak verilen ÇED Olumlu kararı kapsamında yapıldığı değerlendirilmiş olup, söz konusu bu faaliyetlerin de … tarih, … sayılı ve … tarih, … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararlarının geçerliliğini devam ettirmeyi sağlayacak yatırımlar olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, ÇED Gerekli Değildir kararlarının verildiği tarihten itibaren 5 yıl içinde üretime başlanılması gerekli olmayıp, yatırıma başlanılmasının gerekli olduğunda hiçbir tereddüt bulunmamakla birlikte, ruhsat sahasında diğer projeler kapsamında yatırım yapıldığı açık olsa da, … tarih, … sayılı ve … tarih, … sayılı "ÇED Gerekli Değildir" kararları kapsamında bir faaliyet yapılmadığı sonucuna varıldığından, anılan kararların geçersizliğine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle Mahkeme kararının bozularak davanın reddine karar verilmesi gerektiği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyorum.