Danıştay 13. Daire 2020/2242 Esas 2022/233 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/2242
Karar No:2022/233

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Group Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nce, sigortalılardan iade alınan tıbbî cihazların başka bir hastaya kullanılmak üzere verilebilmesi için sterilize edilmesi, bakım ve kontrollerinin yapılması, gerekliliği hâlinde genel bakım ile cihazları kullanılabilir veya hurdaya ayrılması için teknik servis raporu düzenlenmesi amacıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 22'nci maddesinin (d) bendi uyarınca doğrudan temin usulüyle gerçekleştirilen hizmet alımına teklif veren davacı tarafından, 06/02/2020 tarih ve 2020/1 sayılı Satın Alma Komisyonu kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlığa konu ihale kapsamında hazırlanan Teknik Şartname ve teklif formunun davacının da aralarında bulunduğu üç firmaya dağıtıldığı, davacı ve ... Medikal firmasının teklif verdiği, davalı idarece, ... Medikal firmasının üç yıldır kurumlarına aynı hizmeti vermesi ve herhangi bir şikâyetin bulunmaması, firmanın cihaz başı teklifinin 0,11-TL olması, işin davacıya verilmesi hâlinde ise tahminen 70.000,00-TL ödeme yapılacak olması nedeniyle kamu kaynaklarının verimli kullanılması ve Kurumun zarar görmemesi için söz konusu hizmet alım işinin ... Medikal firmasına verilmesinin uygun olduğuna karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı; ihtiyaçların uygun şartlarla temin edilmesi ilkesinin gereği olarak teklif verenlerin teknik şartları sağlayıp sağlamadığı hususunun tam olarak ortaya konulması, bunun için konunun uzmanı personellerce teknik değerlendirme yapılması gerektiği, ancak idarece bu yönde gereği gibi teknik bir değerlendirme yapılmadığı, yapılan fiyat araştırmasında tahminî yaklaşık maliyet hesabının Düzce Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü verilerine göre 1.700,00-TL, Aydın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü verilerine göre 511,00-TL olmasına karşın, ihale üzerinde kalan firmanın teklifinin 0,11-TL olduğu, bu teklifin piyasa araştırmasında elde edilen fiyatların çok çok altında kaldığı, cihaz başı verilecek hizmetin 0,11-TL bedel karşılığında yapılmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, idarenin kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla yükümlü olduğu açık olmakla birlikte, ihtiyaçların uygun şartlarla sağlanması ilkesinin de göz önünde bulundurulması gerektiği, herhangi bir hastanın kullandığı tıbbî cihazın başka bir hastanın kullanımına sunulabilmesi için bunların bakım ve kontrollerinin yapılması, genel bakımının sağlanması ve sterilizasyonuna ilişkin ihalede, insan sağlığının söz konusu olması sebebi işin yeterli, kaliteli ve sağlık açısından sorun teşkil etmeyecek nitelikte sunulması için hayatın olağan akışına uygun gerçekçi fiyatlarla yapılmasının şart olduğu, söz konusu hizmet alımının cihaz başı 0,11-TL bedel karşılığında yapılmasının ihtiyaçların uygun şartlarla sağlanması ilkesini ihlâl eden bir yönünün bulunmadığının davalı idarece somut olarak ortaya konulamadığı, bu durumda, hizmet yeterlilik belgelerinin gerekli koşulları sağlayıp sağlamadığı noktasında yeterli inceleme ve araştırma yapılarak netleştirilemediği ve ihale üzerinde kalan firmanın teklif ettiği fiyatın hayatın olağan akışına aykırı olarak bizzat idarece yapılan piyasa araştırması sonucu bulunan yaklaşık maliyetin çok çok altında olması nedeniyle "ihtiyaçların uygun şartlarla sağlanması" ilkesine aykırı davranıldığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, hizmet yeterlilik belgelerinin gerekli koşulları sağlayıp sağlamadığı hususunda yeterli inceleme ve araştırma yapılmak suretiyle karar verildiği, kamu kaynaklarının verimli kullanılması ve kamu zararı oluşmamasının esas alındığı, ihale üzerinde kalan firma tarafından gerçekleştirilen hizmetler hakkında herhangi bir şikâyetin bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Muğla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nce, sigortalılardan iade alınan tıbbî cihazların başka bir hastaya kullanılmak üzere verilebilmesi için sterilize edilmesi, bakım ve kontrollerinin yapılması, gerekliliği hâlinde genel bakım ile cihazları kullanılabilir veya hurdaya ayrılması için teknik servis raporu düzenlenmesi amacıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 22'nci maddesinin (d) bendi uyarınca doğrudan temin usulüyle gerçekleştirilecek olan hizmet alımı işi için hazırlanan Teknik Şartname ve Teklif Formu davacının da aralarında bulunduğu üç firmaya gönderilmiştir.
25/12/2019 tarihinde, davacı şirket tarafından 1.700,00-TL ve ... Medikal tarafından ise 0,11-TL teklif verilmiştir.
Satın Alma Komisyonu'nun 06/02/2020 tarih ve 2020/1 sayılı kararıyla, ... Medikal firmasının üç yıldır kurumlarına aynı hizmeti vermesi ve hizmetiyle ilgili herhangi bir şikâyetin bulunmaması, firmanın cihaz başı teklifinin 0,11-TL olması, işin davacıya verilmesi hâlinde ise tahminen 70.000,00-TL ödeme yapılacak olması nedeniyle kamu kaynaklarının verimli kullanılması ve Kurumun zarar görmemesi için söz konusu hizmet alımı işinin ... Medikal firmasına verilmesinin uygun olduğuna karar verilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde, doğrudan temin, "Bu Kanun'da belirtilen hâllerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usul" olarak tanımlanmış; "Temel ilkeler" başlıklı 5. maddesinde, idarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu kurala bağlanmıştır.
Anılan Kanun'un "Doğrudan temin" başlıklı 22. maddesinde, "Aşağıda belirtilen hâllerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir:
a) İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi.
b) Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması.
c) Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması.
d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar, diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.
e) İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz mal alımı veya kiralanması.
f) Özelliğinden ve belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan veya acil durumlarda kullanılacak olan ilaç, aşı, serum, anti-serum, kan ve kan ürünleri ile ortez, protez gibi uygulama esnasında hastaya göre belirlenebilen ve hastaya özgü tıbbî sarf malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemeleri alımları.
g) Milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülen uyuşmazlıklarla ilgili davalarda, Kanun kapsamındaki idareleri temsil ve savunmak üzere Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından yapılacak hizmet alımları.
h) 08/01/1943 tarih ve 4353 sayılı Kanunun 22 ve 36'ncı maddeleri uyarınca Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan hizmet alımları ile fikri ve sınai mülkiyet haklarının ulusal ve uluslararası kuruluşlar nezdinde tescilini sağlamak için gerçekleştirilen hizmet alımları.
ı) Türkiye İş Kurumunun, 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Kanunun 3'üncü maddesinin (b) ve (c) bentlerinde sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48'inci maddesinin yedinci fıkrasında sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları,
i) Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi, Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların halkoyuna sunulması, milletvekili genel ve ara seçimleri, mahalli idareler ile mahalle muhtarlıkları ve ihtiyar heyetleri genel ve ara seçimi dönemlerinde Yüksek Seçim Kurulunun ihtiyacı için yapılacak filigranlı oy pusulası kâğıdı ile filigranlı oy zarfı kâğıdı alımı, oy pusulası basımı, oy zarfı yapımı hizmetleri ile bu seçimlere yönelik her türlü seçim malzemelerinin alımı ile yurt dışı seçim harcamaları, il seçim kurulu başkanlıkları tarafından alınacak oy pusulası basım hizmeti alımı.
Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10'uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuatın değerlendirilmesinden, doğrudan temin usulünün, Kanun'un 22'nci maddesinde sayılan hâllerde, ihtiyaçların, ilân yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması ve Kanun'un 10'uncu maddesinde sayılan yeterlilik koşullarının aranması zorunluluğu bulunmaksızın temin edilmesine imkân tanıdığı, söz konusu usûlde teklif edilen fiyatın ticari hayatın olağan akışına uygun olmadığı gerekçesiyle reddedilmesine ilişkin bir kriterin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, sigortalılardan iade alınan tıbbî cihazların başka bir hastaya kullanılmak üzere verilebilmesi için sterilize edilmesi, bakım ve kontrollerinin yapılması, gerekliliği hâlinde genel bakım ile cihazların kullanılabilir veya hurdaya ayrılması için teknik servis raporu düzenlenmesi amacıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 22'nci maddesinin (d) bendi uyarınca doğrudan temin usulüyle gerçekleştirilecek olan hizmet alımı işi için gerekli fiyat araştırmaları yapılarak hazırlanan Teknik Şartname ve teklif formunun davacının da aralarında bulunduğu üç firmaya gönderildiği, iki firmanın teklif verdiği, ... Medikal firmasının üç yıldır aynı hizmeti vermesi ve herhangi bir şikâyetin bulunmaması hususları dikkate alınarak kamu kaynaklarının verimli kullanılması ve kamunun zarara uğramaması amacıyla söz konusu hizmet alım işinin ... Medikal firmasına verildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, doğrudan temin usulünün uygulandığı bir hizmet alım işinde, tekliflerin, ticari hayatın olağan akışına uygun olmadığı gerekçesiyle reddedilmesi söz konusu olamayacağından, uyuşmazlığa konu hizmet alımı işinin ... Medikal üzerinde bırakılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, anılan firmanın teklif ettiği fiyatın ticari hayatın olağan akışına uygun olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesine ilişkin temyize konu Mahkeme kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ...-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. İlk derece aşamasında kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi halinde davacıya iadesine
6. ...-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ....-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
7. Posta gideri avansından artan tutarın i davalı idareye iadesine,
8. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
9. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 26/01/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Aktarılan mevzuatın değerlendirilmesinden, doğrudan temin usulünün, Kanun'un 22'nci maddesinde sayılan hâllerde, ihtiyaçların, ilân yapılması, teminat alınması, ihale komisyonu kurulması ve Kanun'un 10'uncu maddesinde sayılan yeterlilik koşullarının aranması zorunluluğu bulunmaksızın temin edilmesine imkân tanığı, ancak idareye bu konuda verilen takdir yetkisinin sınırsız olmadığı, söz konusu usûlün uygulanmasında Kanun'un 5. maddesinde sayılan ilkelerin dikkate alınması ve kamu yararı amacına uygun hareket edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığa konu hizmet alım işinin, hastaların kullandığı tıbbî cihazların başka bir hastanın kullanımına sunulabilmesi için bakım ve kontrollerinin yapılması ile sterilizasyonunun sağlanmasına ilişkin olduğu dikkate alındığında, söz konusu işlemlerin insan sağlığı açısından sorun teşkil etmeyecek şekilde gerçekleştirilebilmesi için ticari hayatın olağan akışına uygun gerçekçi fiyatlarla yapılması gerektiği açıktır.
Bu itibarla, uyuşmazlığa konu hizmet alımı işinin, teklif edilen fiyatlar ile insan sağlığı açısından sorun teşkil etmeyecek şekilde yerine getirilip getirilemeyeceği konusunda herhangi bir sorgulama yapılmaksızın sonuçlandırılmasında hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu Mahkeme kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Belirtilen gerekçelerle, temyize konu Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği görüşüyle karara katılmıyorum.