Danıştay 9. Daire 2019/261 Esas 2022/183 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/261
Karar No : 2022/183

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Un Değirmencilik A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Vergi Dairesi Müdürlüğü - ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması uyarınca Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ile imzalanan sözleşmenin anılan Kurum tarafından tek taraflı olarak feshedilmesi üzerine, söz konusu sözleşmeye ilişkin olarak katma değer vergisi istisna belgesine dayanılarak yapılan harcamalar nedeniyle katma değer vergisi tahsil edilemediğinden, düzeltme fişine dayanılarak 2015/Mart dönemi için ikmalen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; davacı şirketin, Avrupa Birliği destekli IPARD programı çerçevesinde Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ile yapmış olduğu sözleşme kapsamında ve Katma Değer Vergisi İstisna Sertifikası kullanılarak katma değer vergisi ödenmeden gerçekleştirilen alımlara yönelik her hangi bir eleştiri getirilmeksizin, yine davacının sözü edilen sözleşme hükümlerine riayet etmediği ya da sözleşmede belirtilen kuralları ihlal ettiği ve yahutta Katma Değer Vergisi istisna belgesi alınması için gereken şartları, eleştiri konusu edilen alımların icra edildiği tarihlerde taşımadığı yolunda her hangi bir tespitte ve incelemede bulunulmaksızın yalnızca sözleşmenin tek taraflı feshi suretiyle sözleşme kapsamında yapılan alımlardan kaynaklanan katma değer vergilerinin tanzim edilen düzeltme fişlerine istinaden tarhı yoluna gidilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava kabul edilmiş, dava konusu cezalı tarhiyat kaldırılmıştır.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ile imzalanan sözleşme kapsamında, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması ve 1 sıra nolu Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı Çerçeve Anlaşması Genel Tebliği uyarınca vergi istisnalarından yararlanabilmesi için Katma Değer Vergisi İstisna Sertifikası verilen davacı şirket adına, anılan sözleşmenin sözleşme makamınca tek taraflı olarak feshedildiğinin, sözleşmenin tek taraflı olarak feshi üzerine Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından proje kapsamında yapılan harcamalar nedeniyle davacı şirkete yapılan destek ödemesinin tahsili amacıyla davacı adına düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davada, ...İdare Mahkemesince ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararla davanın reddedildiği, bu karara karşı davacı şirket tarafından yapılan istinaf başvurusunun da ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile reddedildiğinin görüldüğü, bu durumda, davacı şirketin katma değer vergisi istisnasından yararlanmasına dayanak oluşturan sözleşmenin feshedilmesi sonucu, yapılan harcamaların istisna kapsamında yapıldığından söz edilemeyeceğinden katma değer vergisi istisna belgesine göre harcamalara ilişkin almış olduğu faturalarda gösterilmeyen ve tahsil edilmeyen katma değer vergilerinin davacıdan aranılarak adına dava konusu dönemler için bir kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi tarhiyatı yapılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, Vergi Mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Bölge İdare Mahkemesi kararında atıf yapılan kararın henüz kesinleşmediği, davacı şirketin 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna (TMSF) devredildiği, TMSF tarafından şirkete kayyım atandığı, bu süreç zarfında uyuşmazlığa konu sözleşmenin mücbir sebep nedeniyle sekteye uğradığı, bu nedenle anılan sözleşmenin tek taraflı feshinin yerinde olmadığı iddia edilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardımlarına ilişkin olarak yukarıda belirtilen düzenlemeler uyarınca, sözleşmenin tek taraflı feshi üzerine davacı şirketin bu kapsamda yaptığı harcamalara ilişkin olarak katma değer vergisi istisnasından yararlanma imkanı bulunmamakta ise de doğrudan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu'nun yazısı üzerine düzeltme fişlerine dayanılarak yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığından, temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı adına, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) Çerçeve Anlaşması uyarınca Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ile imzalanan sözleşmenin anılan Kurum tarafından tek taraflı olarak feshedilmesi üzerine, söz konusu sözleşmeye ilişkin olarak katma değer vergisi istisna belgesine dayanılarak yapılan harcamalar nedeniyle katma değer vergisi tahsil edilemediğinden, düzeltme fişine dayanılarak 2015/Mart dönemi için ikmalen tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 29. maddesinde; ikmalen vergi tarhı; her ne şekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye müteallik olarak meydana çıkan, defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden alınacak verginin tarh edilmesi olarak tanımlanmış ve özel kanunlarında ikmalen tarhiyata ilişkin olarak yer alan hükümler saklı tutulmuştur.
Aynı Kanun'un 3. maddesinin (B) bölümünde de vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin yemin hariç her türlü delille ispatlanabileceği, 134'üncü maddesinde ise vergi incelemesinden maksadın, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu düzenlenmiştir.
5824 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Türkiye ile Avrupa Komisyonu arasında imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Avrupa Toplulukları Komisyonu Arasında Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) ile Temin Edilen Yardımın Uygulanması Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyetine Sağlanan Avrupa Topluluğu Mali Yardımlarıyla İlgili İşbirliği Kuralları Hakkında Çerçeve Anlaşma”nın (IPA Çerçeve Anlaşması) "Vergiler, gümrük ve ithalat vergileri ve yükleri ve/veya eş etkili vergilere ilişkin kurallar" başlıklı 26. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin ilgili kısmında bir tedarikçi tarafından Avrupa Topluluğu (AT) yüklenicisine temin edilen mallar veya sunulan hizmetler veya yapılan işlerin katma değer vergisinden muaf tutulacağı, bu muafiyetin sadece Avrupa Topluluğu sözleşmesi kapsamında Avrupa Topluluğu yüklenicisi tarafından teslim edilen mallar veya sunulan hizmetler veya yapılan işler ile bağlantılı olarak temin edilen mallara veya sunulan hizmetlere veya yapılan işlere uygulanacağı belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen Kanun hükümlerinin değerlendirilmesinden, vergi incelemesinin, vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaya yönelik olduğu anlaşılmakta olup, vergilendirme işlemi yapılırken, kanuna uygun biçimlendirilen muamelelerin, bu biçimselliğinin ötesine geçilerek, muamelenin tarafları arasında oluşan maddi ve hukuki ilişkinin gerçek mahiyetinin araştırılması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketle Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu arasında 20/08/2014 tarihinde IPA Çerçeve Anlaşması uyarınca uyuşmazlığa konu sözleşmenin imzalandığı, bu kapsamda davacı şirkete Katma Değer Vergisi İstisna Sertifikası, verildiği, anılan sözleşmenin 25/08/2016 tarihinde usulsüzlük nedeniyle tek taraflı olarak feshedildiği, durumun Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından ...tarih ve E....sayılı yazıyla Gelir İdaresi Başkanlığı'na bildirilmesi üzerine, davacı şirketin defter ve belgeleri üzerinde herhangi bir inceleme ve araştırma yapılmaksızın, anılan sözleşme kapsamında yapılan harcamalardan dolayı yüklenilen katma değer vergisinin tahsil edilememesi nedeniyle, düzeltme fişlerine dayanılarak dava konusu vergi ziyaı cezalı katma değer vergisinin ikmalen tarh edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardımlarına ilişkin olarak yukarıda belirtilen düzenlemeler uyarınca, sözleşmenin tek taraflı feshi üzerine davacı şirketin bu kapsamda yaptığı harcamalara ilişkin olarak katma değer vergisi istisnasından yararlanma imkanı bulunmamakta ise de davacının defter ve belgeler üzerinde herhangi bir inceleme ve araştırma yapılmaksızın doğrudan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu'nun yazısı üzerine düzeltme fişlerine dayanılarak yapılan tarhiyatta ve davayı reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 02/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.