Danıştay 6. Daire 2020/9627 Esas 2022/1246 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/9627
Karar No : 2022/1246

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …

MÜDAHİL(DAVALI YANINDA) : … İnşaat Taahhüt Özel Eğitim Hiz. Tic. Ve San. AŞ.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF : 1- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVACI YANINDA MÜDAHİL) …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : ... İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Olayda, dava konusu belediye meclisi kararının oybirliğiyle alındığı, davacı ve yanında müdahilin de toplantıya katıldıkları açık olup dava konusu işlemle davacı arasında hukuken korunabilir ciddi ve makul bir menfaat ilişkinin varlığı tespit edilemediğinden anılan meclis kararına karşı dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken işin esasına ilişkin değerlendirme yapılması suretiyle işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu idari dava dairesi kararında hukuki isabet bulunmadığından, temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Dava, İstanbul ili, Ataşehir ilçesi, … ve … Mahalleleri ve Yakın Çevresine ilişkin … tarih ve … sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonun iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, nüfus hesabı ve buna bağlı sosyal ve teknik donatı alanlarının belirlenmesine yönelik eksik işlemlerden dolayı dava konusu planın şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karara karşı yapılan istinaf başvurusu reddedilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 12. maddesinin son fıkrasında; büyüksehir ilçe ve ilk kademe belediye meclisleri ile bunların çalışma usul ve esaslarına ilişkin diğer hususlarda Belediye Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hükümlerine yer verilmiştir. Bu bakımdan büyükşehir belediye meclisleri, bu hüküm gereği 5393 sayılı Belediye Kanunununda belirtilen çalışma usul ve esaslarına tabidir.
5393 sayılı Belediye Kanununun "Meclis toplantısı" başlığını taşıyan 20. maddesinde ise; meclis görüşmelerinin görevlilerce tutanağa geçirileceği, başkan ve katip üyeler tarafından imzalanacağı belirtilmiştir.
09/10/2005 tarihli, 25961 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye Meclisi Çalışma Yönetmeliğinde, belediye meclisinin çalışma usul ve esasları düzenlenerek, toplantı gündeminin üç gün önce meclis üyelerine tebliğ edileceği, toplantıya katılanların yoklama ile tespit edileceği, meclis üyelerinin görüşme ve toplantılarda konuşmak için söz alabilecekleri, meclis üyelerinin kabul, ret veya çekimser oldukları yönünde oy kullanacakları, görüşmelerin oylama üzerine görevlilerce tutanağa geçirilerek başkanlık divanınca imzalanacağı ve kararların tutanaklara dayalı olarak yazılacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanununun 2. maddesinin (a) bendinde; iptal davaları idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlandıktan sonra ilk inceleme konularının düzenlendiği 14. maddenin 3/c bendinde de; dilekçenin ehliyet yönünden inceleneceği, 15. maddenin 1/b bendinde ise; bu hususta kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.
İptal davasının subjektif ehliyet koşulu olan "menfaat ihlali" doktrin ve içtihatlarda; dava konusu işlemle davacı arasında kurulan makul, meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmaktadır.
Menfaat ilişkisi koşulunun varlığı davanın esasının incelenebilmesi için aranan ön şartlardan biri olup sınırları hukuki duruma göre değişmekte ve davanın durumuna göre taraf ilişkisinin kurulması idari yargı yerince belirlenmektedir.
Yetkili kişi veya kişilerce tesis edilen idari işlemlere karşı işlemin tesisine katılma imkanı bulunmayan ancak bu işlemden hak ve menfaatleri ihlal edilen kişiler tarafından dava açılabilmesi mümkün ise de işlemin tesisine katılma yetki ve görevi bulunan kişilerin ortak iradesi ile belirlenen kollektif işlemlere karşı bu kişilerin dava açabilmeleri için karara muhalif kalmaları ya da kararın oluşumuna ilişkin toplantıya katılmamaları koşulu aranmaktadır. Nitekim kanunla belediye meclislerine verilen görevlerle ilgili konularda belde halkının hak ve menfaatlerini korumakla görevli olan belediye meclisi üyelerinin, meclis tarafından karara bağlanan bir konuda toplantıya katılarak karşı oy kullanmaları halinde bu karara karşı dava açma ehliyetinin (sübjektif ehliyet) var olduğu Danıştay içtihatlarıyla da benimsenmiştir.
Dairemizin 23/11/2021 tarih ve E:2020/9627 sayılı ara kararıyla, davacı ile davacı yanında müdahilin, dava konusu 15/12/2016 tarih ve 2231 sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi kararının alındığı meclis toplantısına katılıp katılmadığının sorulmasına, katıldılar ise söz konusu kararda muhalefet oyu kullandıklarını gösteren tutanaklar ile buna ilişkin tüm bilgi ve belgelerin istenilmesine karar verildiği, ara kararına verilen cevaptan dava konusu meclis kararının "oybirliğiyle" alındığı ve toplantı tutanağına göre davacı ve davacı yanında müdahilin de toplantıya katıldığı anlaşılmıştır.
Dava konusu işlemle davacı arasında hukuken korunabilir ciddi ve makul bir menfaat ilişkinin varlığı tespit edilemediğinden, davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken işin esasına ilişkin değerlendirme yapılması suretiyle işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu idari dava dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA, dosyanın adı geçen idari dava dairesi gönderilmesine, 09/02/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.