Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu 2020/977 Esas 2022/75 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/977
Karar No : 2022/75


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … İdaresi Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Anonim Şirketi … (Önceki unvan: … Anonim Şirketi)
(Daha önceki unvan: … Holding Anonim Şirketi)

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan motorin alım işine ilişkin ihalenin davacı uhdesinde kalması üzerine ihale kararında belirtilen tutar üzerinden tahakkuk eden damga vergisinin ödenmesinin ardından, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 118. maddesi kapsamında vergilendirme hatası bulunduğundan bahisle ödenen verginin iadesi istemiyle yapılan düzeltme başvurusunun reddi üzerine tesis edilen şikayet başvurusunun reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
… Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı:
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanun'a ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi tutulacağı; aynı Kanun'un 3. maddesinde damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olacağı, resmi daireler ile kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği düzenlenmiştir. Kanun'un 8. maddesinde ''Bu kanunda yazılı resmi daireden maksat, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir. Bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmeler resmi daire sayılmaz'' hükmüne yer verilmiştir.
Kanun'a ekli (1) sayılı tablonun II/2 numaralı bendinde, ihale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararlarının binde 4,95 oranında damga vergisine tabi olduğu belirtilmiştir.
09/04/2010 tarih ve 24015 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Şirketi Ana Statüsü'nün, "TİGEM'in kuruluşu" başlıklı 3. maddesinin a ve b bendinde; TİGEM'in tüzel kişiliğe sahip, özerk ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı bir iktisadi devlet teşekkülü olduğu, 1050 sayılı Muhasebe-i Ummiye Kanunu ile Devlet İhale Kanunu hükümlerine ve Sayıştayın denetimine tabi olmadığı kurala bağlanmıştır.
Tarım İşleri Genel Müdürlüğünün sermayesinin tamamı devlete ait olmakla birlikte iktisadi anlamda ticari esaslara göre faaliyet gösteren, özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı, özel hukuk hükümlerine tabi, Genel Muhasebe Kanunu ve Devlet İhale Kanunu hükümlerine ve Sayıştayın denetimine tabi olmayan kamu iktisadi teşebbüsü olduğu dikkate alındığında, Damga Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinde düzenlenen "resmi daire" statüsünde değerlendirilmesine olanak bulunmamaktadır.
Bu nedenle Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünce motorin alım işine ilişkin olarak ihale kararında belirtilen tutar üzerinden hesaplanarak davacı şirketten tahsil edilen damga vergisine ilişkin yapılan yapılan düzeltme başvurusunun reddi üzerine tesis edilen şikayet başvurusunun reddine dair işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Vergi Mahkemesi bu gerekçeyle dava konusu işlemin iptaline ve tahsil edilen verginin iadesine karar vermiştir.
Davalının temyiz istemini inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 24/01/2018 tarih ve E:2016/20433, K:2018/117 sayılı kararı:
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'na ekli (1) sayılı tablonun II/2 numaralı bendinde; ihale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararlarının, binde 5,69 oranında damga vergisine tabi olduğu düzenlenmiştir.
Anılan Kanun hükmündeki, "resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumlar" ifadesinde yer alan "ve" bağlacı; ihale kararının hem resmi daire sıfatını hem de kamu tüzel kişiliğini haiz olan kuruma ait olması gerektiği anlamına gelmemektedir. Devlet tüzel kişiliği içinde olup merkezi/genel idare kurumlarından başka, ayrı bir kamu tüzel kişiliği bulunan idarelerin aldığı ihale kararlarının da Kanun kapsamına girdiği anlamına gelmektedir.
488 sayılı Kanun'un 22. maddesinin (a) bendinde de, makbuz karşılığı ödemelerde Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisinin, ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirileceği ve yirmi altıncı günü akşamına kadar ödeneceği, Maliye Bakanlığının, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu; 24. maddesinin üçüncü fıkrasında ise, 22. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında bulunanların, taraf oldukları işlemlere ilişkin kağıtlara ait verginin beyan ve ödenmesinden sorumlu oldukları, verginin ödenmemesi veya noksan ödenmesi durumunda vergi, ceza ve fer'ilerinin, vergi için diğer işlem taraflarına rücu hakkı olmak üzere, bu fıkrada belirtilen kişilerden alınacağı belirtilmiştir.
Öte yandan, 04/02/2005 tarih ve 25717 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 43 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile daha önce yayımlanan 16 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği'nde sayılan kurum ve kuruluşlar arasında yer alan anonim şirketlerin sürekli damga vergisi mükellefiyetinin devam ettiği açıklanmıştır.
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Ana Statüsü'nün incelenmesinden; tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) adı altında iktisadi devlet teşekkülünün kurulduğu, özel hukuk hükümlerine tabi ve sermayesinin tamamının Devlet'e ait olduğu, bir Bakanlık ile ilgilendirildiği, kuruluş amacına özgü bir takım yetki ve ayrıcalıklar verildiği, bağışıklık ve ayrıklıklar tanındığı ve görevler yüklendiği görülmektedir.
Her ne kadar vergi mahkemesince Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün resmi daire sayılamayacağı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmişse de; Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün resmi daire niteliğine sahip olmamakla birlikte kamu tüzel kişiliğini haiz bulunduğu ve aldığı ihale kararlarının damga vergisine tabi olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda ihale kararında imzası bulunmadığından ihale kararına ilişkin damga vergisinin mükellefi olmayan ancak ihale kararının tarafı olan davacı, sürekli damga vergisi mükellefiyeti gereği ihale kararına ilişkin verginin beyan edilmesinden ve ödenmesinden sorumlu olacaktır.
Bu nedenle davacı tarafından ödenen damga vergisinin iadesi istemine yönelik yapılan düzeltme başvurusunun reddi üzerine tesis edilen şikayet başvurusunun reddine dair işlemin iptaline ve ödenen verginin iadesine hükmeden vergi mahkemesi kararında isabet bulunmamaktadır.
Daire bu gerekçeyle kararı bozmuş, davacının karar düzeltme istemini ise reddetmiştir.
… Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı ısrar kararı:
Mahkeme, ilk kararında yer alan hukuksal nedenler ve gerekçeyle ısrar etmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Israr kararının hukuka uygun olmadığı belirtilerek bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ... 'IN DÜŞÜNCESİ: Temyizen incelenen ısrar kararının, Danıştay Dokuzuncu Dairesinin kararında yer alan hukuksal nedenler ve gerekçe uyarınca bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu 11/04/2018 tarih E:2018/64, K:2018/164 sayılı sayılı kararıyla aynı davacı tarafından dava konusu edilen benzer bir uyuşmazlıkta, kamu tüzel kişiliğini haiz olup "resmi daire" statüsünde bulunmayan PTT tarafından alınan ihale kararı üzerinden hesaplanan ihale karar pulu bedelinin, ihale kararını veren PTT tarafından ödenmesi gerektiği sonucuna ulaşarak davanın kabulü ile ihtirazi kayıtla ödenen tutarın davacıya iadesi yolunda verilen ısrar kararının onanmasına karar verilmiştir.
Kurul, kamu tüzel kişiliğini haiz olup "resmi daire" statüsünde bulunmayan Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün aldığı ihale kararı nedeniyle ödenen damga vergisinin iadesi talebiyle yapılan düzeltme ve şikayet başvurularının reddi üzerine açılan işbu davada, dosyaya sunulan bilgi ve belgeler ile damga vergisinin mükellefi, sorumlusu ve sürekli damga vergisi mükellefiyeti kavramlarını yeniden inceleyerek bu kavramların Danıştay Dokuzuncu Dairesinin kararında yer verildiği şekilde yorumlanması ile uyuşmazlığın bu yönde çözümlenmesi gerektiği sonucuna ulaşmış ve içtihat değişikliğine karar vermiştir.
Bu nedenle Danıştay Dokuzuncu Dairesinin yukarıda yer verilen kararının dayandığı aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle ısrar kararının bozulması gerekmektedir.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1- Davalının temyiz isteminin KABULÜNE,
2- … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3- Yeniden verilecek kararda karşılanacağından, yargılama giderleri hakkında hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına,
2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren on beş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/02/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.




X - KARŞI OY:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 122. maddesinde, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden isteyebilecekleri; 124. maddesinde de vergi mahkemelerinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri kurala bağlanmıştır. Vergi dairelerinden düzeltilmesi istenebilecek vergi hatasının tanımı ise aynı Kanun'un 116. maddesinde, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak yapıldıktan sonra, hesap ve vergilendirme hatalarının neler olduğu 117 ve 118. maddelerinde sayılmıştır.
Sözü edilen yasal düzenlemelere göre idareden düzeltilmesi talep edilebilecek vergi hataları, kendisinden düzeltme isteminde bulunulan idari makamın veya uyuşmazlık halinde yargı yerinin, 213 sayılı Kanun'un 3. maddesinde öngörülen yorum tekniklerine başvurmadan, ilk bakışta anlayabileceği açıklıktaki hesap ve vergilendirme yanlışlıklarıdır.
Dava konusu uyuşmazlığın çözümü, davacının uhdesinde kalan ihaleye ilişkin Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından alınan ihale kararının Damga Vergisi Kanunu'na ekli (1) sayılı tablonun II/2 numaralı bendi uyarınca damga vergisine tabi olup olmadığı ile tabi olduğuna kanaat getirilmesi halinde davacının hakkında alınan ihale kararı nedeniyle tahakkuk eden damga vergisinin ödenmesinden sürekli damga vergisi mükellefiyeti kapsamında sorumlu tutulup tutulamayacağının belirlenmesine bağlıdır. Bunun ortaya konulabilmesi ise Damga Vergisi Kanunu'nun ilgili hükümleri ile 16 ve 43 Seri No.lu Damga Vergisi Genel Tebliğleri hükümlerinin değerlendirilmesine ve yorumlanmasına bağlıdır.
Bu durumda, ihtilafın çözümü maddi olayların ve mevzuatın değerlendirilmesini ve yorumunu gerektirdiğinden olayda vergi hatasının bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu nedenle, uyuşmazlığın esası incelenmek suretiyle davanın kabulü yolunda verilen ısrar kararında hukuka uygunluk bulunmadığından kararın bu gerekçeyle bozulması gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.