Danıştay 13. Daire 2021/5032 Esas 2022/430 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/5032
Karar No:2022/430

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıya ait "…" unvanlı ve "…" isimli yüzer deniz turizmi aracı için Beykoz Kaymakamlığı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından düzenlenen … tarih ve … sicil numaralı Nargilelik Tütün Mamulü Sunum Uygunluk Belgesi'nin Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı'nca iptal edilmesine ilişkin … tarih ve E…. sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen turizm işletme belgesi ile deniz turizmi aracı olarak faaliyet gösteren aracına nargilelik tütün mamulü sunum uygunluk belgesi verilmesi istemiyle yapılan başvuru neticesinde Beykoz İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'nce davacı adına nargilelik tütün mamulü sunum uygunluk belgesi düzenlenmiş ise de, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında tütün mamullerinin sunumu ve satışı için öncelikle sabit ve fiziki bir iş yerinin bulunması gerektiği, söz konusu Yönetmelikte, yüzer deniz turizmi araçlarına nargilelik tütün sunum uygunluk belgesi düzenlenebileceği yönünde herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği ve deniz yolu araçları bakımından yalnızca açık alkollü içki satış belgelerinin verilmesine ilişkin usul ve esasların belirlendiği, dolayısıyla yüzer deniz turizmi araçlarının, tütün mamullerinin tüketilmesinin yasaklandığı alanlar kapsamında yer aldığının kabulü gerektiği ve bu araçlarda nargilelik tütün mamulü sunumu yapılmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından, davacıya ait yüzer deniz turizmi aracına ilişkin İlçe Tarım Müdürlüğünce verilen belgenin giderilmesi mümkün olmayan aykırılık kapsamında değerlendirilmek suretiyle davalı idare tarafından iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı;
Öte yandan, davalı idare tarafından dava konusu işlemin gerekçeleri arasında davacıya ait yüzer deniz turizmi aracının, deniz yolu toplu taşıma aracı olduğuna ve aynı zamanda Yönetmelik kapsamında yetkili makamlardan alınan uygunluk yazısının bulunmadığına yer verilmiş ise de, davacıya ait yüzer deniz turizmi aracının Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında gezi, spor ve eğlence amacıyla kullanıldığı, yolcu taşıma vasfının bulunmadığı, dolayısıyla toplu taşıma aracı olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı ve tütün mamullerinin tüketilmesinin yasaklandığı alanlar kapsamında yer aldığı, bu nedenle yetkili makamlardan alınan uygunluk yazısının bulunmasının aranmasının yersiz olduğu, ancak bu hususların davacıya ait yüzer deniz turizmi aracına ilişkin davacı adına düzenlenen nargilelik tütün mamulü sunum uygunluk belgesinin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemi kusurlandıramayacağı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Mahkemece deniz aracının toplu taşıma aracı olmadığının tespit edilmesine rağmen dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak çelişkili karar verildiği, dava konusu işlemin tesis edilmesine esas alınan gerekçelerden başka gerekçelerin davalı idare tarafından ileri sürülmesinin işlemin herhangi bir hukuki sebebe dayanılmadan tesis edildiğini ortaya koyduğu, sahip olunan geminin yüzer deniz turizmi aracı olduğu, bu araçla toplu taşıma yapılmadığı, gezi, spor ve eğlence amacıyla kullanıldığı, turizm belgeli tesislerde mesafe şartının aranmadığı, deniz aracının herhangi bir eğitim kurumuna uzaklığının ya da yakınlığının söz konusu olamayacağı, 4207 sayılı Kanun'un 2. maddesinde düzenlenen ve şehirlerarası ve uluslararası güzergahlarda yolcu taşıyan denizyolu araçlarının güvertelerinde tütün ürünlerinin tüketilmesine mahsus alanların oluşturulabileceğine ilişkin hükmün dikkate alınmadığı, sabit ve fiziki iş yerinin aranmasına ilişkin düzenlemenin seyyar satışı önlemek için getirildiği, mevzuatta satış ve sunum yapılacak yerlere ilişkin açık düzenleme bulunmadığı, uygunluk yazısının hangi makamdan alınacağının belirtilmediği gibi bu eksikliğin giderilmesi için kendilerine süre verilmediği, kafe ve restoranlarda nargilelik tütün mamulü sunumu yapılırken 100 kişinin üzerinde misafir ağırlayan deniz aracı için izin verilmemesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu, anılan belgenin iptalinin turizme zarar verdiği için kamu yararına aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyize konu kararın hukuka uygun olduğu ve bozulmasını gerektirecek şartların bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçeli şekilde onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca düzenlenen 05/08/2011 tarih ve 317 sayılı Deniz Turizmi Araçları Turizm İşletmesi Belgesine sahip olan "…" isimli yüzer deniz turizmi aracının maliki olan davacı tarafından, Nargilelik Tütün Mamulü Sunum Uygunluk Belgesi almak amacıyla Beykoz İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne başvurulduğu, Beykoz Kaymakamlığı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'nce … tarihli ve … sicil numaralı Nargilelik Tütün Mamulü Sunum Uygunluk Belgesi düzenlenerek davacıya verildiği, ancak, aynı idare tarafından davacı adına düzenlenen belgenin sehven düzenlendiği belirtilerek iptal edilmesi için … tarihli ve E…. sayılı yazı ile Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı'na bildirimde bulunulduğu, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı'nca … tarihli ve E…. sayılı işlem ile davacı adına düzenlenen Nargilelik Tütün Mamulü Sunum Uygunluk Belgesinin, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun'un 2. maddesine ve Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine aykırı şekilde sehven düzenlendiği, aynı Yönetmeliğin "Satış belgesi başvurusu" başlıklı 12. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca yetkili makamdan alınmış uygunluk yazısının başvuru evrakları arasında bulunmadığından bahisle 4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun'un "Cezai hükümler" başlıklı 8. maddesinin 6. fıkrası uyarınca Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı'nca iptal edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun'un "Tütün ürünlerinin yasaklanması" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, "Tütün ürünleri;
a) Kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında,
b) Koridorları dahil olmak üzere her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor, eğlence ve benzeri amaçlı özel hukuk kişilerine ait olan ve birden çok kişinin girebileceği (ikamete mahsus konutlar hariç) binaların kapalı alanlarında,
c) Hususi araçların sürücü koltukları ile taksi hizmeti verenler dâhil olmak üzere karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçlarında,
ç) Okul öncesi eğitim kurumlarının, dershaneler, özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere ilk ve orta öğrenim kurumlarının, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı ve açık alanlarında,
d) Özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde, tüketilemez.";
2. fıkrasında,
"Ancak;
a) Yaşlı bakım evlerinde, ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinde, cezaevlerinde,
b) Şehirlerarası veya uluslararası güzergâhlarda yolcu taşıyan denizyolu araçlarının güvertelerinde, tütün ürünleri tüketilmesine mahsus alanlar oluşturulabilir. Bu alanlara onsekiz yaşını doldurmamış kişiler giremez.";
6. fıkrasında ise, "Bu Kanunun uygulanmasında "tütün ürünü" ibaresi tüttürme, emme, çiğneme ya da buruna çekerek kullanılmak üzere üretilmiş, hammadde olarak tamamen veya kısmen tütün yaprağından imal edilmiş maddeyi ifade eder. Tütün içermeyen ancak tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan her türlü nargile ve sigara, tütün ürünü kabul edilir." kuralına yer verilmiştir.
4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun'un "Cezai hükümler" başlıklı 8. maddesinin 6. fıkrasında, "Yukarıda sayılan fiiller dışında, bu Kanun ile 4250 sayılı Kanuna veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti hâlinde, ilgili gerçek ve tüzel kişiler uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verilir. Her işlem için verilecek süre Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca belirlenir. Verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi hâlinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hâllerde süre verilmeksizin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca verilen belgeler iptal edilir." kuralı bulunmaktadır.
07/01/2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Yönetmelik; tütün mamulleri ve alkollü içkilerin, tanıtımına, satışına ve sunumuna ilişkin faaliyetlerde, kamu ve birey sağlığının gözetilmesi, rekabetin tesisi, tüketici seçeneklerinin korunması, reklam koşullarının belirlenmesi, tüketici bilincinin geliştirilmesi ve faaliyetlerin kayıt altına alınması suretiyle piyasa takip ve kontrolünün sağlanmasına yönelik uyulması gereken usul ve esasları kapsar."; "İşyerlerine ve ürünlere ilişkin ortak hükümler" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde, "4207 sayılı Kanun kapsamında, tütün mamullerinin tüketilmesinin yasaklandığı alanlarda nargilelik tütün mamulü sunumu yapılamaz." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından korumak amacıyla düzenlenen 4207 sayılı Kanun'da, denizyolu toplu taşıma araçlarında tütün ürünlerinin tüketilemeyeceği, ancak, şehirlerarası ve uluslararası güzergahlarda yolcu taşıyan denizyolu araçlarının güvertelerinde tütün ürünlerinin tüketilmesine mahsus alanların oluşturulabileceği belirtilmiştir.
Dosya incelendiğinde, davacıya ait deniz yüzer turizm aracına ilişkin olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı İstanbul Liman Başkanlığı tarafından düzenlenen Denize Elverişlilik Belgesi'nde geminin cinsinin 'Gezinti Gemisi' olduğu, izin verilen sefer bölgesinin 'Liman Seferi (İdari) İstanbul' olarak belirlendiği, Turizm Belgeli Gezinti Gemileri Güzergah Haritası'nda ise Kabataş ve Beylerbeyi iskelesinin kısa süreli indirme bindirme noktaları olarak belirlendiği, haritaya göre gezinti gemisinin güzergahının İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi'ndeki adalarla (Kınalı Ada, Burgaz Adası, Heybeli Ada, Büyük Ada ve Sedef Adası) sınırlandırıldığı, dava konusu işleme konu olan gemi ile İstanbul il sınırları içerisinde turizm amacıyla yolcu taşındığı, başka bir anlatımla şehirlerarası veya uluslararası güzergahlarda yolcu taşımacılığı yapılmadığı, bu nedenle davacıya ait deniz aracının, 4207 sayılı Kanun kapsamında tütün ürünlerinin tüketilmesinin yasak olduğu alanlar kapsamında değerlendirilmesi gerektiği anlaşıldığından, davacıya ait deniz aracı için düzenlenen "Nargilelik Tütün Mamulü Sunum Uygunluk Belgesi"nin iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Bölge İdare Mahkemesi kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, 15/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.