Danıştay 4. Daire 2010/705 Esas 2011/3658 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2010/705
Karar No: 2011/3658

Temyiz Eden : …
Vekili : …
Karşı Taraf : Mecidiyeköy Vergi Dairesi Müdürlüğü/İSTANBUL
İstemin Özeti : Elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını beyan dışı bıraktığı ileri sürülen davacı adına 2002 yılı için salınan gelir vergisi, hesaplanan fon payı ve kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle dava açılmıştır. ….Vergi Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 73 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazide emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenen vergi değerinin %5 i olduğunun hükme bağlandığı, davacının 1/3 hissesine sahip olduğu gayrimenkulün değerinin, … Asliye Ticaret Mahkemesinde açılan tespit davasında bilirkişi incelemesiyle 6.720.000,00 TL olarak belirlendiği, emsal kira bedelinin vergi değeri olarak kabul edilen bu tutarın %5 i ve davacının hisse oranı uygulanarak bulunan matrah üzerinden tarhiyat yapıldığı, gerçek kira bedelinin tespit edilememesi veya gerçek kira bedelinin az beyan edilmesi durumunda vergilendirilecek gelirin tespiti bakımından gayrimenkulün rayiç değerinin tespitine ilişkin bilirkişi raporu dayanak olarak alınabileceğinden tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davacı, hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir.
Savunmanın Özeti: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
Tetkik Hakimi …'ın Düşüncesi : 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 73 üncü maddesinde, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazide emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirasının, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanununa göre belirlenen vergi değerinin % 5 i olduğu belirtilmiştir.
İncelenen dosyada … Asliye Ticaret Mahkemesince gayrimenkulün rayiç değerinin tespitine ilişkin bilirkişi raporuyla belirlenen 6.720.000.0 TL rayiç değerin %5 i uygulanmak suretiyle takdir edilen matrah üzerinden tarhiyat yapılmıştır. Ancak Kanun'da emsal kira bedeli olarak gayrimenkullerin rayiç değerine değil, mahkemelerce veya yetkili özel mercilerce takdir veya tespit edilen kira bedeline, bu yoksa vergi değerinin %5 ine işaret edildiğinden yasal dayanağı bulunmayan matrah takdiri üzerine yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık görülmemiştir. Bu nedenle Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı …'in Düşüncesi : Davacı adına, 2002 yılında elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını beyan dışı bıraktığı ileri sürülerek salınan gelir vergisi, hesaplanan fon payı ile kesilen vergi ziyaı cezasına karşı açılan davanın reddine ilişkin karar temyiz edilmiştir.
Davacının 1/3 hisseyle ortağı olduğu gayrimenkulün kiraya verildiği, 2002 yılında elde edilen toplam kira bedelinin 8000 TL olduğu, gayrimenkulün 1/3 hisseli diğer maliklerinden biri olan davacının kardeşinin talebi üzerine …. Asliye Ticaret Mahkemesinde açılan tespit davasında yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporu ile söz konusu gayrimenkul için 6.720.000,00 TL değer biçildiği ileri sürülerek davacı hakkında düzenlenen basit raporla 2002 yılı için mükellefiyet tesis edilmesi ve takdir komisyonuna sevkedilmesinin önerildiği, takdir komisyonunca bahsi geçen bilirkişi raporunda yer alan değer esas alınarak dava konusu tarhiyatın yapıldığı anlaşılmaktadır.
Davacının hissesine düşen kira gelirinin 2002 yılında gayrimenkul sermaye iratları için öngörülen beyanname verme sınırının altında kalması nedeniyle tarhiyatın kaldırılması gerekirken davanın reddine karar veren Mahkeme kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Dördüncü Dairesince gereği görüşüldü:
Elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını beyan dışı bıraktığı ileri sürülen davacı adına 2002 yılı için salınan gelir vergisi, hesaplanan fon payı ve kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle açılan davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararı temyiz edilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 70 inci maddesinin 1 inci fıkrasında; mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı sayılacağı, aynı Kanunun "Emsal Kira Bedeli Esası" başlıklı 73 üncü maddesinde ise, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazide emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirasının, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanununa göre belirlenen vergi değerinin % 5 i olduğu hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının 1/3 hissesine sahip olduğu gayrimenkulün ortağı olduğu şirketlere kiraya verildiği, ancak elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını beyan sınırını aştığı halde beyan etmediği ileri sürülerek matrah takdiri için takdir komisyonuna sevk edildiği, takdir komisyonunca, ... Asliye Ticaret Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen 27.12.2001 günlü bilirkişi raporunda belirlenen 6.720.000,0 TL gayrimenkul değerinin %5 i emsal kira bedeli kabul edilerek matrah takdir edildiği ve davacı adına 2002 yılı için vergi ziyaı cezalı gelir vergisi ve fon payı tarhiyatı yapıldığı anlaşılmıştır.

İncelenen dosyada, mahkemelerce veya yetkili özel mercilerce yapılan bir kira bedeli takdiri veya tespiti bulunmamaktadır. … Asliye Ticaret Mahkemesince gayrimenkulün rayiç değerinin 6.720.000,00 TL olarak tespitine ilişkin bir bilirkişi raporu bulunmakta ise de; Kanun'da emsal kira bedeli olarak gayrimenkullerin rayiç değeri değil, mahkemelerce veya yetkili özel mercilerce takdir veya tespit edilen kira bedeli, bu yoksa vergi değerinin %5 inin esas alınacağı belirtildiğinden, bu raporun matrah takdirine dayanak olarak alınmasına hukuken olanak bulunmamaktadır. Nitekim aynı gayrimenkulün rayiç değeri, … 2. İcra Müdürlüğünün talebi üzerine düzenlendiği anlaşılan bilirkişi raporunda 2.711.280,00 TL olarak belirlenmiştir.
Bu durumda, kiraya verilen gayrimenkule ait kira bedelinin, Kanunda tanımlanan emsal kira bedelinden düşük olduğuna ilişkin bir tespitin bulunmaması karşısında, yasal dayanaktan yoksun bulunan takdir komisyonu kararı uyarınca yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne …Vergi Mahkemesinin … günlü ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına 12.5.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.