Danıştay 6. Daire 2018/2920 Esas 2022/1743 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/2920
Karar No : 2022/1743

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) :… Belediye Başkanlığı
VEKİLİ :Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…., K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kırklareli ili, … Mahallesi, …. ada, … parsel sayılı taşınmazın ''otopark alanı'' olarak kullanılmasını belirleyen … tarihli, …. sayılı belediye meclisi kararı ile anılan karar gereği 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı tadilatının onanmasına ilişkin … Belediye Meclisi'nin … tarihli, … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, Kırklareli ili, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 5 katlı bitişik nizamda oluşmuş yoğun bir konut dokusu içinde bulunduğu, mahallede taşıt yollarının genişliğinin 10 metreden az olduğu ve çoğu taşıt yolunda kaldırım dahi olmadığı, otopark ihtiyacının bulunduğu bölgeye ait mevcut nazım imar planı incelendiğinde, büyük bir eksiklik olarak planda bölge içinde yeterli otopark alanının ayrılmadığı, dava konusu işlemde plan kademelenmesine uyulduğu, nazım ve uygulama imar planı değişikliğinin aynı anda yapıldığı, bu işlem sayesinde bölgede bozuk durumda olan sosyal ve teknik altyapı dengesinin bir ölçüde düzeltilmiş ve bir kentsel ihtiyacın karşılanmış olacağı, bölgede yeni otopark alanları üretmenin, bir imar planı değişikliğine gitmek için yeterli bir teknik ve nesnel gerekçe olduğu, işlemin kamu yararını barındırdığı anlaşıldığından, davacıya ait taşınmazın ''otopark alanı'' olarak kullanılmasını belirleyen dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Yapılaşması tamamlanmış bir alanda başta otopark alanının düzenlenmesi gerektiği, yapılan plan değişikliğinin plan bütünlüğü açısından uygun olmadığı, bilirkişi raporunda üretilen otopark alanının büyüklüğü ve araç kapasitesi bakımından bölgenin ihtiyacını karşılamayacağı tespitine yer verildiği, mülkiyet hakkının kısıtlandığı, bu nedenlerle davanın reddi yolundaki karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ….'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : … Belediye Meclisi'nin … tarihli, … sayılı kararı ile davacının maliki olduğu Kırklareli ili, … Mahallesi, … ada, …. parsel sayılı taşınmaza imar planında ''otopark alanı'' kullanımı getirilmesine yönelik amaçla imar planı tadilatının imar ve şehircilik müdürlüğünce hazırlatılmasına karar verildiği, buna istinaden, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve 1/5000 ölçekli planlarda yapılan plan tadilatının 01/10/2014 tarihli, 228 sayılı belediye meclisi kararı ile onaylandığı, bunun üzerine … Belediye Encümeni tarafından, Kırklareli ili, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin ….tarihli, …. sayılı işlem tesis edilmesi üzerine anılan kamulaştırma işleminin dayanağını oluşturan belediye meclisinin … tarihli, … sayılı ve … tarihli, … sayılı işlemlerinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde, Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak, Uygulama İmar Planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmış, 37. maddesinde, imar planlarının tanziminde planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel ihtiyaçlar gözönünde tutularak lüzumlu otopark yerlerinin ayrılacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular gözönüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları da zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir.
Bu şekilde değiştirilen imar planlarının yargısal denetiminde, bu değişikliği zorunlu kılan nedenlerle birlikte getirilen kullanım kararının plan bütünlüğü göz önünde bulundurularak planlanan yörenin tümünün çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkilerine etkisi irdelenmeli, taşınmazda öngörülen kullanım kararının yerin büyüklüğü yanısıra, konum ve işlev açısından uygun olup olmadığının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı çerçevesinde araştırılması gerekmektedir.
Temyize konu karara esas olan bilirkişi raporunda, otopark ihtiyacının yoğun olduğu bir bölgede yeni otopark alanları üretmenin zorunlu olduğu, imar planı değişikliğine gitmek için yeterli , teknik ve nesnel gerekçe bulunduğu, otopark alanının tüm bölgeye ve herkese hizmet verdiğinden “kamusal bir teknik altyapı alanı” hükmünde olduğu dolayısıyla yapılan işlemin kamu yararını barındırdığı, bölgede bozuk durumda olan sosyal ve teknik altyapı dengesinin bir ölçüde düzeltildiği ve kentsel bir ihtiyacın karşılanmış olacağı tespitlerine yer verildiği, aynı bilirkişi raporunda, dava konusu imar planı değişikliğinin incelenmesi sonucunda söz konusu alanda toplam 998 m2 büyüklüğünde bir açık otopark üretildiği, bu büyüklükte bir açık otoparka geleneksel yöntemlerle en fazla 30-40 araç park edilebileceği, eğer özel bir teknolojik çözüme başvurulmayacaksa, üretilen açık otoparkın büyüklüğü ve araç kapasitesinin mahallenin ihtiyacını karşılamaktan uzak olacağı, mahalleye hizmet eden daha geniş yüzölçümlü açık otoparkların, yüksek araç kapasiteli kapalı otoparkların ve geniş taşıt yollarının oluşturulması gerektiği, münferit parsellere yönelmek yerine ada veya kısmi ada bazlı bütüncül çözümler üretmenin gerek mekânsal gerekse teknolojik yönden nitelikli çözümler için tercih edilmesi gerektiğinin değerlendirmesinin de yapıldığı görülmüştür.
Uyuşmazlıkta imar planı tadilatı yapılan alanda yoğun yapılaşma nedeniyle otopark alanına ihtiyaç olduğu kabul edilmekle birlikte otopark ihtiyacının giderilmesi içinm 998 m2 büyüklüğünde bir açık otopark üretildiği, bu alanın da bölgedeki ihtiyacı karşılamaya yeterli olmadığı bilirkişilerce tespit edilmiş bununla beraber imar planında getirilen otopark alanının giriş-çıkış konumu itibariyle trafik güvenliği açısından incelenmemiştir.
Bu durumda temyize konu karara esas alınan bilirkişi raporu kendi içinde çelişkili ve eksik incelemeye dayalı olup, uyuşmazlığın çözümü için içlerinde yol ve trafik güvenliği ile ilgili değerlendirme yapacak bilirkişinin de bulunduğu bir bilirkişi heyeti oluşturularak taşınmazın yerinde yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede otopark ihtiyacının karşılanması için önerilen alanın yer seçimi ve konumu şehircilik ve planlama ilkelerine göre değerlendirilmeli, başka alternatiflerin bulunup bulunmadığı, otoparka giriş- çıkışlar açısından imar planında belirlenen otopark alanının trafik güvenliği bakımından uygun olup olmadığı hususları da incelenerek elde edilecek sonuca göre yeniden karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/02/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.