Danıştay 13. Daire 2021/3201 Esas 2022/538 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/3201
Karar No:2022/538

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Petrol Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bayilik lisansı sahibi olan davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda ilgili teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal edildiğinden bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendine aykırılık nedeniyle 100.521,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) tarafından hazırlanan analiz raporunda söz konusu istasyondan alınan motorin numunesinin damıtma parametresinin teknik düzenlemelerde yer alan özelliklere aykırı olduğu tespit edildiğinden, davacının ilgili teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal ettiği; bu durumda, ilgili teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal ettiği sabit olan, davacıya idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ölçüm yapılamadığı hâlde akaryakıtın teknik düzenlemelere aykırı olduğu ileri sürülerek yaptırım uygulandığı, şahit numunenin yeniden incelenmesi talep edildiği ancak bunun dikkate alınmadığı, satılan yakıtın dağıtım şirketinden alındığı, dağıtım şirketi nezdindeki belgelerden üründe teknik düzenlemelere aykırılık bulunmadığının anlaşıldığı, otomasyon sisteminde alınan ve satılan yakıt miktarı arasında fark bulunmadığı, ulusal marker geçerli olduğu, akaryakıta müdahale edilmeksizin damıtma parametresinin değiştirilemeyeceği, denetim ve soruşturma aşamasında yeterli inceleme yapılmadığı, gerekçe gösterilmeden üst sınırdan yaptırım uygulanmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
İstanbul Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü tarafından Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmelik gereğince akaryakıt kalitesi izleme sistemi uygulamaları kapsamında davacıya ait akaryakıt istasyonunda 24/07/2018 tarihinde yapılan denetiminde numune alınmış, alınan numuneler analizleri yapılmak üzere TÜBİTAK-MAM'a gönderilmiştir.
TÜBİTAK-MAM tarafından, motorin numunesinin ulusal marker seviyesinin geçerli bulunduğu ancak damıtma parametresine ilişkin ölçüm alınamadığı belirtilerek, damıtma parametresinin teknik düzenlemede yer alan özelliklere aykırı olduğu, analiz sonuçlarının değerlendirilmesi ve Gaz Kromatografisi-Kütle Spektrometresi cihazında yapılan karşılaştırma sonucunda numunenin standarda uygun olmayan motorin özelliği gösterdiği yönünde rapor tanzim edilmiştir.
Bu rapor esas alınarak, 5015 sayılı Kanun'un 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendine aykırılık nedeniyle anılan Kanun'un 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendi aynı fıkranın (f) bendi uyarınca dava konusu işlem tesis edilmiştir.
Bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun "Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülükleri" başlıklı 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendinde, bu Kanun'a göre faaliyette bulunanların; piyasa faaliyetlerinde, Kurul'un belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamakla yükümlü oldukları; işlem tarihinde yürürlükte bulunan 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı alt bendinde, 4. madde hükümlerinin ihlâli hâlinde, sorumlularına üç yüz elli bin Türk Lirası idarî para cezası verileceği, aynı fıkranın (f) bendinde, bayiler için para cezalarının beşte birinin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madenî yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan ve 10/09/2004 tarih ve 25579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, akaryakıtın teknik düzenlemelere uygun olmasının zorunlu olduğu; (b) bendinde, ürünlerin öncelik sırasıyla TS veya EN standartlarına veya bu standartlar da yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara uygun olmasının esas olduğu; 7. maddesinin (d) bendinde ise, lisans sahiplerinin akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etmekle yükümlü oldukları kural altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacıya ait akaryakıt istasyonundan alınan numunenin ulusal marker seviyesi geçerli bulunmuş, "damıtma parametresi" dışındaki tüm parametreler teknik düzenlemelere uygun çıkmıştır.
Benzer bir uyuşmazlıkta, Dairemizin 30/09/2021 tarih ve E:2021/1458 sayılı ara kararı ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nden; "Numunenin yapısından dolayı ölçüm alınamamasının ne anlama geldiği, damıtma parametresinin üretim aşamasında ayarlanıp ayarlanmadığı, numunenin alındığı tarihten laboratuvara teslim edildiği tarihe kadar hangi koşullar altında muhafaza edilmesi gerektiği, numunenin uygun koşullarda muhafaza edilmemesi hâlinde teknik düzenlemelere aykırılık oluşup oluşmayacağı, numunenin alındığı tarih ile analizin yapıldığı tarihler arasındaki bekleme sürecine bağlı olarak teknik düzenlemeye ilişkin parametrelerle herhangi bir değişim olup olmayacağı, damıtma parametresinin ölçümünde dış etkenlerin ve/veya dışarıdan herhangi bir müdahalenin ne kadar etkili olduğu, böyle bir dış etken ve/veya müdahale varsayımı altında numunenin ulusal marker seviyesi ile birlikte diğer teknik düzenleme parametrelerinde de değişiklik olup olmayacağı" sorulmuştur.
Ara kararı üzerine gönderilen cevabi yazıda, "Numuneye katılan ağır üründen dolayı damıtma analizi tamamlanamadığından bu noktada ölçüm alınamamıştır. Damıtma parametresi değeri, üretim aşamasında rafineriler tarafından ayarlanabilmektedir. Sıvı akaryakıt numuneleri, temizliği önceden kontrol edilmiş sızdırmaz kapaklı 1000 mililitre kapasiteli cam şişeler içerisinde güneş ışığı ve ısısına maruz bırakılmadan deneyin yapılacağı laboratuvarlara teslim edilmelidir. TS 900-1 EN ISO 3170 (Petrol Sıvıları — Elle Numune Alma) standardında belirtildiği üzere; numunenin alındığı yerden ilgili laboratuvarlara veya muhafaza edilecekleri depoya götürülmesi metodu numunelerin özelliğini ve bütünlüğünü devam ettirecek şekilde olmalıdır. Buharlaşma ile numune kaybı olabileceğinden uçucu madde ihtiya eden sıvılara, numune kabı içerisinde ayrışma olabileceğinden su ve çökelti ihtiva eden sıvılara, uçucu sıvılardan hafif ürünlerin kaybedilmemesine, su ve çökelti içeriğinin değişmemesine azami özen gösterilmelidir. Özellikle uçucu sıvı ihtiva eden numuneler, numune alma noktasında başka kaplara aktarılmamalı, gerekirse soğutulmalı ve baş aşağı vaziyette orijinal numune alma kapları içinde analizi uygulayacak laboratuvara teslim edilmelidir. Söz konusu numunelerin, yukarıda bahsi geçen hususlar dikkate alınarak uygun şekilde saklama ve nakliye şartlarının gerçekleştirilmesi durumunda özelliklerinde değişim olmayacağı değerlendirilmektedir. Yukarıda belirtildiği üzere ürünlerin uygun şekilde saklama ve nakliye şartlarının gerçekleştirilmesi durumunda numunenin alındığı tarih ile analizin yapıldığı tarihler arasında beklemeye bağlı olarak teknik özelliklerinde değişim yaşanmayacağı değerlendirilmektedir. Damıtma parametresi numune almadan başlayan ve analizin tamamlanmasına kadar geçen süreç içinde dış etkenlerden veya dışarıdan herhangi bir müdahaleden etkilenebilir. Ürüne dışarıdan tağşiş ilave edilmesi neticesinde ölçüm değerinde aykırılık gözlenebilir. Ulusal Marker seviyesinin, dış etkenlerden veya dışarıdan herhangi bir müdahaleden etkilenip etkilenmeyeceği hakkında detaylı bilgi TÜBİTAK UME (Ulusal Metroloji Enstitüsü)'den alınabilir." şeklinde mütalaa bildirildiği görülmektedir.
Bu durumda, ulusal marker seviyesi geçerli olan akaryakıtın sadece "damıtma %95'te sıcaklık" parametresinde ölçüm alınamadığından akaryakıtın teknik düzenlemelere aykırı olarak değerlendirilmesi, diğer parametrelerin tamamının uygun bulunması, damıtma parametresinin üretim aşamasında ayarlanabilir olması, davacının numunesi alınan akaryakıta dışarıdan müdahale ettiği yönünde davalı idarece bir tespit de yapılmadığı göz önüne alındığında, davacı şirketin teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlama yükümlülüğünü yerine getirmediğinden söz etmeye olanak bulunmadığından, davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 17/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.