Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü’nün 16.09.2019 tarih ve 2019/5687 sayılı kanun yararına bozma istemine atfen, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen 27.09.2019 tarih ve KYB-2019/92779 sayılı ihbarname ile;
213 sayılı Vergi Usul Kanunu"na muhalefet suçundan sanıklar ... ve ..."ın, 2008, 2009, 2010, 2011 ve 2012 takvim yıllarında sahte fatura düzenlemek suçlarından anılan Kanun"un 359/b maddesi uyarınca (5 kez) mahkûmiyetlerine dair İstanbul Anadolu 17. Asliye Ceza Mahkemesinin 26/10/2017 tarihli ve 2014/40 esas, 2017/500 sayılı kararının "İstinaf incelemesinin katılanın vekalet ücreti talebi ile sınırlı olarak yapılmış olması ve sanıklar bakımından hükmün esastan istinaf incelemesinin yapılmamış olması sebebiyle, sanıklar hakkında verilen mahkumiyet kararlarının kanun yararına bozma konusu yapılabileceği değerlendirilerek yapılan incelemede;
Dosya kapsamına göre,
1-... Reklam Ltd. Şti yetkilisi olan sanık ... ile şirket ortağı olan ..."ın 2008, 2009, 2010, 2011 ve 2012 takvim yıllarında sahte fatura düzenlediklerinin iddia ve kabul edildiği olayda; sanık ..."ın mahkemedeki 16/01/2017 tarihli beyanında, 2008 yılında ... ile birlikte sözkonusu şirketi kurduklarını, 2008 yılında hatırlamadığı bir kişiye işlemleri yapması için vekalet verdiğini, daha sonra şirket işleri ile ilgilenmediğini beyan etmesi, sanık ..."ın da mahkemedeki beyanında, kendisinin 3-4 yıl önce nüfus cüzdanını kaybettiğini, kendisinin nüfus cüzdanındaki bilgilerle kendisi adına şirket kurulmuş olduğunu ve vergi usul kanununa aykırı işlemler yapıldığını beyan etmiş olması, düzenlenen bilirkişi raporunda da fatura asılları üzerinde atılı bulunan imzaların sanıkların eli ürünü olduğuna dair bir tespit yapılmasının mümkün bulunmadığının belirtilmesi karşısında; gerçeğin kuşkuya yer vermeyecek şekilde tespiti bakımından, ..."ın başka bir kişiye şirket işlemlerini yürütmesi konusunda vekalet verip vermediği hususunun araştırılması, temini halinde vekaletname örneğinin dosya arasına alınması, vekaletname var ise, vekil kılınan şahsın tanık sıfatıyla beyanının alınması, lehlerine fatura düzenlenen kişi ya da firma yetkililerinin tanık sıfatıyla beyanları alınarak, faturaların düzenlenmesi konusunda sanıklarla muhatap olup olmadıklarının sorulması suretiyle, sonucuna göre, sanıkların hukuki durumlarının tayin ve takdirinin gerektiği gözetilmeden, yine şirket ortağı olup şirketi temsil yetkisi bulunmayan sanık ... Aluntaş"ın atılı suçu ne şekilde işlediği de tartışılmadan, yazılı şekilde eksik inceleme ile sanıkların mahkumiyetlerine karar verilmesinde,
2-Anılan şirket adına 2011 ve 2012 takvim yıllarında fatura düzenlendiğine ilişkin somut bir tespitte bulunulmaması karşısında; sanıklar hakkında 2011 ve 2012 takvim yıllarında sahte fatura düzenlemek suçlarından beraat kararı verilmesi gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde mahkumiyet kararı verilmesinde, isabet görülmediğinden” bahisle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca, bozulması istenilmiş olmakla,
Gereği görüşüldü:
5271 sayılı CMK’nin 309. maddesi uyarınca hâkim veya mahkemece verilip, istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümlerde, maddî hukuka veya muhakeme hukukuna ilişkin hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması talebini, kanuni nedenlerini de açıklayarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirecektir. Bunun üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı da hükmün veya kararın bozulması talebini içeren yazısına bu nedenleri aynen yazarak Yargıtay ilgili ceza dairesine verecek, ileri sürülen nedenlerin Yargıtayca yerinde görülmesi halinde karar veya hüküm kanun yararına bozulacak, yerinde görülmezse talep reddedilecektir.
Böylece ülke genelinde uygulama birliği sağlanacak, hakim ve mahkemelerce verilen cezaya ilişkin karar veya hükümlerdeki hukuka aykırılıklar, toplum ve birey açısından hukuk yararına giderilmiş olacaktır.
Bozma sonrası yapılacak işlemler ve bu işlemleri gerçekleştirecek merciler ile bozma kararının etkileri ise, bozulan hüküm veya kararın türü ve bozma nedenlerine göre ayrıma tabi tutularak maddenin 4. fıkrasında ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
Buna göre bozma nedenleri;
5271 sayılı CMK"nin 223. maddesinde tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise, 309. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendi uyarınca; kararı veren hâkim veya mahkemece gerekli inceleme ve araştırma sonucunda, yeniden karar verilecektir. Bu halde, yargılamanın tekrarlanması yasağına ilişkin kurallar uygulanamayacağı gibi, davanın esasını çözen bir karar da bulunmadığı için verilecek hüküm veya kararda, lehe ve aleyhe sonuçtan da söz edilemeyecektir.
Mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin olması halinde ise, anılan fıkranın (b) bendi uyarınca, kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilecek, ancak bu halde verilen hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamayacaktır. Davanın esasını çözen mahkûmiyet dışındaki diğer hükümlerin bozulmasında ise, (c) bendi uyarınca aleyhte sonuç doğurucu herhangi bir işlem yapılamayacağı gibi, yeniden yargılama yapılması yasağı nedeniyle kanun yararına bozma kapsamında yeniden yargılama da gerekmeyecektir.
Aynı kanun maddesinin 4. fıkrasının (d) bendi uyarınca, bozma nedeninin hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektirmesi halinde cezanın kaldırılmasına, daha hafif bir cezanın verilmesini gerektirmesi halinde ise bu hafif cezaya Yargıtay ilgili ceza dairesince doğrudan hükmedilecektir. Bu halde de yargılamanın tekrarlanması yasağı bulunduğundan, Yargıtay ceza dairesince hükmün bozulması ile yetinilmeyip gereken kararın doğrudan ilgili daire tarafından verilmesi gerekmektedir.
Görüldüğü üzere, bir karar veya hükmün hangi hallerde kanun yararına bozulabileceği, kanun yararına bozma kararının ilgili aleyhine sonuç doğurup doğurmayacağı, bozma sonrasında kararı veren hâkim veya mahkemede yeniden inceleme, araştırma ve yargılama yapılıp yapılamayacağı, hangi hallerde Yargıtay’ın doğrudan hükmetme yetkisinin bulunduğu, 5271 sayılı CMK’nin 309. maddesinde sıralı ve ayırıcı biçimde düzenlenmiştir. Kanun yararına bozma, kesinleşen hüküm yönünden hüküm tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan gerek usul, gerekse maddi hukuka ilişkin hukuka aykırılıkların giderilmesi ile sınırlıdır. Dava konusu olayda mahkemece kanıtların toplanıp değerlendirilmesi yapıldıktan sonra verilen hükümde, eksik incemeye dayalı olarak karar verildiğinden bahisle kanun yararına bozma yoluna başvurulması mümkün değildir. Zira böyle bir durumda ortada hukuka aykırılık hali bulunmamakta olup, varolan kanıtların mahkûmiyete yeterli olup olmamasına ilişkin değerlendirme yanlışlığından kaynaklanan bir uyuşmazlık hali söz konusudur.
Bu açıklamalar ışığında, incelenen dosya içeriğine göre; hükümlüler ... ve ... haklarında kurulan mahkûmiyet hükümlerine yönelik, istemde belirtilen nedenlerin kanun yararına bozma yolunda ileri sürülemeyeceği anlaşıldığından, İstanbul Anadolu 17. Asliye Ceza Mahkemesi‘nin 26.10.2017 tarihli 2014/40 Esas ve 2017/500 Karar sayılı ilamına yönelik kanun yararına bozma istemine atfen düzenlenen ihbarnamedeki istem yerinde görülmediğinden REDDİNE, mahalline gönderilmek üzere dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına İADESİNE, 07.10.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.