Danıştay 13. Daire 2019/3293 Esas 2022/595 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/3293
Karar No : 2022/595

DAVACI : … Güneş Enerji Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …
Av. …

DAVALILAR : 1. … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
2. … Elektrik Dağıtım A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1. Davacı şirketin … Güneş Enerji Santraline (GES) yönelik tesis sözleşmesi imzalanması için sunduğu başvuru dosyasının iadesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile başvuru dosyasının yeniden incelenip tesis sözleşmesi imzalanması için 17/06/2019 tarihinde yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmektedir.
2. Söz konusu işlemlerin dayanağı olduğu ileri sürülen Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) 7. maddesinin 11. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Tesisin inşa sürecinde yürürlükte olan Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 21. maddesi uyarınca tesis bedelinin ödenmesi gerektiği, ancak tesisin inşa edildiği tarihten sonra yürürlüğe giren Yönetmelikte bedelsiz devrin düzenlendiği, bu durum kazanılmış hakkı ortadan kaldırdığı gibi, mülkiyet hakkının da özüne aykırı olduğu, dava konusu işlemlerin telâfi edilemeyecek zararlara yol açtığı ileri sürülmüştür.

DAVALILARIN SAVUNMALARI :
Öncelikle, usule ilişkin olarak, davalı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından, dava konusu Yönetmelik kuralı ile davacının ihlâl edilmiş kişisel ve güncel bir menfaati olmadığından davanın subjektif ehliyet yokluğu nedeniyle reddi gerektiği; davanın süresinde açılmadığı ileri sürülmüştür.
Esasa ilişkin olarak ise, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından, dava konusu kural Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem âlanım Yönetmeliği'nin 37. maddesi ile ilişkili iken, davacı şirketin talebinin 21. madde kapsamında olduğu, bahsi geçen dönemde yatırımcılar tarafından finansmanı üstlenerek kurulan bağlantı hatları ve dağıtım varlıklarının ilgili şebeke işletmelerince bir bedel karşılığı devralınacağına ilişkin herhangi bir düzenleme ya da taahhüdün bulunmadığı, Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 21. maddesinin 23/03/2016 tarihinden sonra tesis edilen dağıtım varlıklarının, bağlantı anlaşmasının eki olan tesis sözleşmesinin geçici kabul yapılmadan önce imzalanması kaydıyla bu kapsamda yapılan tesislerin devralınmasına imkân tanıdığı, gelişen süreçte 21. madde kapsamında dağıtım varlıklarının devredilmesi hususunda görüş talebinde bulunulması üzerine, 23/03/2016 tarihinden önce bağlantı görüşü verilen, üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlanması için gerekli olan dağıtım şebekesinin yapımı ve geçici kabul işlemleri 23/03/2016 tarihinden sonra olan üretim tesislerinde, üretim tesisinin geçici kabul işlemlerinin tamamlanmasından önce başvuruda bulunarak tesis yapım sözleşmesi imzalanan üretim tesislerinin 21. madde kapsamında yer aldığı, diğer üretim tesislerinin bu madde kapsamında yer almadığına ilişkin görüş verildiği, 37. maddenin lisanssız üretim yatırımı gerçekleştirmek isteyen kişilerce 23/03/2016 tarihinden önce tesis edilen ve kullanıcı mülkiyetindeki tesislerin ilgili şebeke işletmelerince ihtiyaca binaen devralınmasına yönelik olduğu, lisanssız üretim tesislerine ait dağıtım varlıklarının 21. madde kapsamına sonradan dâhil edildiği, mevcut durumda davacı şirketin rızası dâhilinde tesis edilen ve mülkiyeti yine davacı şirkete ait olan hattın devralınmasının söz konusu olmadığı, hattın işletme, bakım ve onarım işlemlerinin ilgili şebeke işletmecisi tarafından yapıldığı, dolayısıyla ilgili hatta ilişkin dava konusu Yönetmelik kuralının uygulanamayacağı savunulmuştur.
… Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından, dava konusu uygulama işlemlerinin dayanağının söz konusu Yönetmelik kuralının olmadığı, 23/03/2016 tarihinde Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 1. maddesinin ikinci fıkrası değiştirilmeden önce lisanssız elektrik üretim tesislerinin anılan Yönetmelik kapsamında değerlendirilmediği, bu değişiklikle birlikte hangi lisanssız üretim tesislerinin 21. madde kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususuna açıklık getirildiği, EPDK'nın 23/05/2018 tarihli görüşüyle birlikte lisanssız üretim tesislerinin 21. madde başvuruları kapsamında dağıtım şirketlerinin nasıl bir süreç izleyeceğinin belirlendiği, davacı şirkete ait tesisin 21. madde kapsamında olmamasının, davacı şirket ile tesis sözleşmesi yapılmayacağı, enerji nakil hattının devralınmayacağı ve yalnızca tesise ait bakım yükümlülüğünün ilgili şebeke işletmecisinde bulunduğu anlamına geldiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmeliğin 7. maddesinin 11. fıkrasının iptali istemi hakkında davanın ehliyet yönünden reddi, dava konusu işlemlerin ise iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'IN DÜŞÜNCESİ : Dava; davacı şirketin … Güneş Enerji Santraline (GES) yönelik tesis sözleşmesi imzalanması için sunduğu başvuru dosyasının iadesine ilişkin … tarih ve … sayılı … Elektrik Dağıtım A.Ş. işlemi ile anılan işlemin dayanağı olduğu ileri sürülen "Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği"nin 7. maddesinin 11. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Davacı tarafça iptali istenilen, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca, 12/05/2019 tarih ve 30772 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe giren "Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği"nin "Bağlantı esasları" başlıklı 7. maddesinin 11. fıkrası; "23/03/2016 tarihinden önce toplulaştırılarak veya tekli de olsa münhasıran lisanssız üretim tesisleri için verilmiş olan bağlantı görüşleri çerçevesinde yapılmış olan ve 17/01/2018 tarihi itibarıyla ilgili şebeke işletmecisince henüz devralınmayan, dağıtım tesisi niteliğini haiz tesisler üzerinden üretim tesislerine ve/veya lisanssız üretim tesisiyle ilgili olmayan tüketim tesislerine bağlantı görüşü verilmesi hâlinde, söz konusu tesislerin ortak kullanım hâline gelen kısmı 28/01/2014 tarih ve 28896 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliğinin 37. maddesi uyarınca ilgili şebeke işletmecisi tarafından iz bedelle devralınır." şeklinde hüküm içermekte olup, gerek davalı idarelerin savunma dilekçelerinde ileri sürdüğü itirazlar gerek ise dosya içeriğindeki bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde; davacı şirketin mülkiyetinde olan dağıtım tesisi niteliğindeki tesis ile ilgili olarak üçüncü bir üretim ya da tüketim tesisine bağlantı görüşü verilmesi ve bu nedenle tesisin iz bedelle devrinin talep edilmesi gibi bir durum söz konusu olmadığı gibi, bu hükmün, dava konusu bireysel işleme de dayanak alınmadığı görülmekte olup, iptalini istemede davacının meşrû, kişisel ve güncel bir menfaati ve dolayısıyla dava açma ehliyeti bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Dava konusu bireysel işleme gelince;
28/01/2014 tarih, 28896 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe giren "Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği"nin "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasında; "Bu Yönetmelik, gerçek ve tüzel kişilerin elektrik iletim veya dağıtım sistemine bağlanmaları ile bu sistemleri ve enterkonneksiyon hatlarını kullanmalarına ilişkin usul ve esasları düzenler." denildikten sonra, 2. fıkrasında; "Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki üretim tesisleri ile Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki OSB katılımcılarının sisteme bağlantısı ve sistem kullanımına ilişkin hususlar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır." hükmü yer almaktayken, 23/03/2016 tarih ve 29662 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile 2. fıkra hükmü; "02/10/2013 tarih ve 28783 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki üretim tesisleri ile 14/03/2014 tarih ve 28941 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki OSB katılımcılarının sisteme bağlantısı ve sistem kullanımına ilişkin hususlar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır. Ancak, bu Yönetmeliğin 21. maddesi Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki üretim tesisleri için de uygulanır." şeklinde değiştirilmiş olup, Yönetmeliğin bahsi geçen "Dağıtım varlıkları" başlıklı 21. maddesinin ilk hâlinde; "(1) Üretim ve tüketim tesislerinin dağıtım sistemine bağlanabilmesi için, sistem kullanımı açısından kapasitenin yetersiz olması nedeniyle, genişleme yatırımı veya yeni yatırım yapılmasının gerekli olduğu ve yeterli finansmanın mevcut olmadığı hâllerde, söz konusu yatırım dağıtım şirketi adına, bağlantı yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişi tarafından ilgili mevzuat kapsamındaki teknik standartlar sağlanarak yapılabilir veya finanse edilebilir.
(2) Dağıtım şirketi talebin karşılanabileceği tarihi, talebin yapıldığı tarihten itibaren beş yılı geçmemek üzere bağlantı yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiye bildirir.
(3) Bu durumda gerçekleşen yatırıma ait bedel, dağıtım şirketi tarafından bağlantı görüşünde verilen bağlantı talebinin karşılanabileceği tarihteki yıl içerisinde en fazla oniki aylık taksitte, yatırımı yapan veya finanse eden gerçek veya tüzel kişiye, muhataba ulaşılamaması hâlinde tesisin bulunduğu yerdeki en yakın banka ya da PTT şubesine, hak sahip veya sahipleri adına yatırılarak ödenir. Dağıtım tesisinin geçici kabulünün, dağıtım şirketinin bağlantıyı karşılayabileceğini öngördüğü tarihten sonra yapılması hâlinde ödeme geçici kabülün yapıldığı tarihi takip eden yıl başlar. Dağıtım şirketi ilgili dağıtım tesisini, varlık kayıtlarına ödemenin yapıldığı tarihte ekler.
(4) Yapılacak olan yatırımla ilgili işin başlangıcından kesin kabulünün yapılmasına kadar gerçekleştirilecek iş ve işlemler, alınabilecek avanslar, yatırım bedelinin hesaplanması, ödenmesi ve alınacak teminatlar ile ilgili olarak dağıtım şirketleri tarafından teklif edilen ve Kurul tarafından onaylanan metodoloji kullanılır.
(5) Bu madde hükümleri uyarınca yapılan dağıtım tesisinin dağıtım şirketi tarafından geçici kabulünün yapıldığı ayı takip eden aydan itibaren, geri ödemenin yapılacağı ilk taksit tarihine kadar geri ödemesi yapılmamış tutar Tüketici Fiyat Endeksi oranında güncellenir. Vadesinde geri ödemesi yapılmamış taksitlere ilişkin tutara, vade tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre belirlenen kanuni faiz oranı uygulanır." şeklindeki hükümlere yer verilirken bu maddenin 1, 2, 3, ve 5. fıkralarının 01/06/2017 tarih ve 30083 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Değişiklik Yönetmeliğinin 12. maddesi ile; "(1) Üretim ve tüketim tesislerinin dağıtım sistemine bağlanabilmesi veya dağıtım sistemine bağlı üretim ve tüketim tesislerinin güç artışı taleplerinin karşılanabilmesi için, sistem kullanımı açısından kapasitenin yetersiz olması nedeniyle, genişleme yatırımı veya yeni yatırım yapılmasının gerekli olduğu hâllerde, söz konusu yatırım dağıtım şirketi adına, bağlantı yapmak isteyen veya güç artışı talep eden gerçek veya tüzel kişi tarafından ilgili mevzuat kapsamındaki teknik standartlar sağlanarak yapılabilir veya finanse edilebilir.
(2) Başvuru sahibinin gerekli dağıtım şebekesinin yapımını üstlenmeyi tercih etmesi durumunda; dağıtım şirketi ile başvuru sahibi arasında, ilgili dağıtım tesisine ilişkin finansman ve bağlantı koşulları gibi hususların düzenlendiği tesis yapım sözleşmesi imzalanır. Bu durumda söz konusu dağıtım tesisinin projesinin hazırlanması başvuru sahibinin sorumluluğunda olup, projenin hazırlanabilmesine ilişkin etüt için gerekli olan tüm bilgiler dağıtım şirketi tarafından sağlanır. Finansman yönteminde ise dağıtım şirketi ile başvuru sahibi arasında tesis edilecek dağıtım varlıklarının maliyetinin finanse edilmesine ilişkin koşullarının yer aldığı bir sözleşme imzalanır. Bu yöntemde proje hazırlama sorumluluğu dağıtım şirketine aittir.
(3) Bu durumda gerçekleşen yatırıma ait bedel, dağıtım şirketi tarafından bağlantı görüşünde verilen bağlantı talebinin karşılanabileceği tarihteki yıl içerisinde en fazla oniki aylık eşit taksitle, yatırımı yapan veya finanse eden gerçek veya tüzel kişiye, muhataba ulaşılamaması hâlinde tesisin bulunduğu yerdeki en yakın banka ya da PTT şubesine, hak sahip veya sahipleri adına yatırılarak ödenir. Dağıtım tesisinin geçici kabulünün, dağıtım şirketinin bağlantıyı karşılayabileceğini öngördüğü tarihten sonra yapılması hâlinde ödeme geçici kabulün yapıldığı tarihi takip eden yıl içerisinde söz konusu dağıtım tesisinin bulunduğu yerlere ilişkin kullanım haklarının, geri ödemenin yapılacağı yıla kadar TEDAŞ adına temin edilememiş olması hâlinde ise ödeme, bu hakların tamamının TEDAŞ adına temin edildiği yılı takip eden yıl içerisinde yapılır. Dağıtım şirketi ilgili dağıtım tesisini, varlık kayıtlarına ödemenin yapıldığı tarihte ekler.
(5) Bu madde hükümleri uyarınca yapılan dağıtım tesisinin geçici kabulünün yapıldığı ayı takip eden aydan itibaren, geri ödemenin yapılacağı ilk taksit tarihine kadar geri ödemesi yapılmamış tutar Tüketici Fiyat Endeksi oranında güncellenir. Vadesinde geri ödemesi yapılmamış taksitlere ilişkin tutara, vade tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre belirlenen kanuni faiz oranı uygulanır." şeklinde değiştirildiği görülmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; güneş enerji santrali için davacı şirkete 16/02/2015 tarihinde bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu verildiği, 01/12/2015 tarihinde bağlantı anlaşmasının imzalandığı, 09/05/2017 tarihinde üretim tesisinin geçici kabul işlemlerinin tamamlandığı, davacı şirketçe yukarıda yer verilen Yönetmeliğin 21. maddesinde 01/06/2017 tarihinde yapılan değişiklikten faydalanabilmek amacıyla davalılardan … Elektrik Dağıtım A.Ş.'ne 29/03/2019 tarihinde "tesis sözleşmesi" imzalanması amacıyla yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte incelenmesi neticesinde; davacı şirkete çağrı mektubunun verildiği ve bağlantı anlaşmasının yapıldığı tarihler itibarıyla Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki üretim tesislerinin "Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği" kapsamı dışında olduğu, dolayısıyla 21. madde hükümleri doğrultusunda bir kazanılmış hak ya da haklı beklentiden söz edilemeyeceği açık olup, davacı tarafça yararlanılmak istenilen 21. maddedeki değişikliğin yine geçici kabulün yapıldığı 09/05/2017 tarihinden sonraki bir tarih olan 01/06/2017 tarihinde yürürlüğe girdiği, oysaki madde hükümlerinden faydalanılabilmesi için geçici kabul yapılmadan önce ilgili şirket ile dağıtım şirketi arasında "tesis yapım sözleşmesi" imzalanarak bu sözleşme doğrultusunda tesisin kurularak geçici kabulünün yapılması gerektiği açıktır.
Bu durumda, davacı tarafça 09/05/2017 tarihinde geçici kabulü yapılmış faaliyette olan tesise ilişkin olarak 29/03/2019 tarihinde "tesis sözleşmesi" imzalanması amacıyla yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın, iptali istenilen Yönetmelik hükmü bakımından, ehliyet yönünden; bireysel işlem bakımından ise, esastan reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce duruşma için taraflara önceden bildirilen 22/02/2022 tarihinde, davacı vekili Av. …'un; davalı idarelerden Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu vekili Av. …'ın ve … Elektrik Dağıtım A.Ş. vekili Av. …'un geldikleri, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı şirket ile ... Elektrik Dağıtım A.Ş. arasında Uşak ili, … ilçesi, … Mahallesinde kurulması planlanan … GES tesisi için 01/12/2015 tarihinde dağıtım sistemi bağlantı anlaşması imzalanmıştır.
Şirket tarafından, Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 21. maddesi kapsamında tesis sözleşmesi imzalanması için 29/03/2019 tarihinde ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye başvuruda bulunulmuştur.
EPDK'nın 23/05/2018 tarihli, "23/03/2016 tarihinden önce bağlantı görüşü verilen, üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlanması için gerekli olan dağıtım şebekesinin yapımı ve geçici kabul işlemleri 23/03/2016 tarihinden sonra olan üretim tesislerinde; üretim tesisinin geçici kabul işlemlerinin tamamlanmasından önce teşekküllerinize başvuruda bulunarak tesis yapım sözleşmesi imzalanan üretim tesislerinin Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 21. maddesi kapsamında yer aldığı, diğer üretim tesislerinin bu madde hükmü kapsamında yer almadığı değerlendirilmektedir." görüşü doğrultusunda şirketin başvuru dosyası 16/05/2019 tarihinde iade edilmiştir.
Bunun üzerine, davacı şirket tarafından 17/06/2019 tarihinde başvurusunun yeniden incelenmesi talep edilmiştir. Yapılan inceleme neticesinde anılan başvurunun 28/06/2019 tarihinde reddedilmesi üzerine başvuruların reddine ilişkin işlemler ile bu işlemlerin dayanağı olduğu ileri sürülen Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği'nin 7. maddesinin 11. fıkrasının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı EPDK tarafından, dava konusu Yönetmelik kuralı ile davacının ihlâl edilmiş kişisel ve güncel bir menfaati olmadığından davanın subjektif ehliyet yokluğu nedeniyle reddi gerektiği; davanın süresinde açılmadığı ileri sürülmüştür.
Davalı EPDK'nın süre aşımı itirazı geçerli görülmemiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
DAVA KONUSU YÖNETMELİĞİN 7. MADDESİNİN 11. FIKRASININ İNCELENMESİ:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, iptal davaları, "idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan" davalar olarak tanımlanmaktadır.
Yargı kararlarında ve doktrinde "menfaat" kavramının davacı ile iptalini istediği idarî işlem arasındaki bağı, ilgiyi ifade ettiği belirtilmekte ve idarî işlem ile dava açan kişi arasında meşrû, güncel ve ciddî bir alâka söz konusu ise, davada menfaat bağının bulunduğu kabul edilmektedir. Bu bağlamda idarî yargıda önemli bir yeri olan iptal davalarında davacı olabilmek için subjektif bir hakkın ihlâl edilmesi şartı aranmamakta, dava hakkına sahip olabilmek için menfaat ihlâli, bazen bir alâkanın varlığı dahi yeterli sayılabilmektedir.
İptal davasının gerek anılan maddede, gerekse içtihat ve doktrinde belirlenen hukukî nitelikleri göz önüne alındığında, idare hukuku alanında tek taraflı irade açıklamasıyla kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen idarî işlemlerin, bu idarî işlemle meşrû, kişisel ve güncel bir menfaat alâkası kurabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceğinin kabulü gerekmektedir.
Kişisel, meşrû ve güncel bir menfaat alâkasının varlığı, davanın niteliğine ve özelliğine göre idarî yargı yerlerince belirlenmekte, davacının idarî işlemle ciddî, mâkûl, maddî ve manevî bir alâkasının bulunduğunun anlaşılması, dava açma ehliyeti için yeterli sayılmaktadır. Ayrıca, iptal davaları idarî işlemlerin hukuka uygun olup olmadığının denetlenmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, böylece de idarenin hukuka bağlılığının ve sonuçta hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilebilmesine imkân sağladığından, bu davalarda menfaat alâkasının bu amaç doğrultusunda yorumlanması gerekmektedir.
Tespit edilmesi gereken nokta, menfaat ihlâli kavramının, hak ihlâli kavramından daha geniş bir anlamı ifade ettiğidir. Bu nedenle, menfaati bir yarar veya çıkar olarak düşünmek hatalıdır. (SARICA Ragıp, İdari Kaza, Cilt: I, 1949, İstanbul, s. 29-30)
Yönetmeliğin 7. maddesinin 11. fıkrasında, 23/03/2016 tarihinden önce toplulaştırılarak veya tekli de olsa münhasıran lisanssız üretim tesisleri için verilmiş olan bağlantı görüşleri çerçevesinde yapılmış olan ve 17/01/2018 tarihi itibarıyla ilgili şebeke işletmecisince henüz devralınmayan, dağıtım tesisi niteliğini haiz tesisler üzerinden üretim tesislerine ve/veya lisanssız üretim tesisiyle ilgili olmayan tüketim tesislerine bağlantı görüşü verilmesi hâlinde, söz konusu tesislerin ortak kullanım hâline gelen kısmının 28/01/2014 tarih ve 28896 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 37. maddesi uyarınca ilgili şebeke işletmecisi tarafından iz bedelle devralınacağı kurala bağlanmıştır.
Söz konusu kural Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 37. maddesi ile ilişkili iken, davacı şirketin talebi anılan Yönetmeliğin 21. maddesi kapsamındadır. Zira, yatırımcı mülkiyetindeki dağıtım varlıklarının ortak kullanım hâline gelen kısmının devralınması 37. maddede düzenlenirken, dağıtım varlıklarının yatırımcılar tarafından kurulmasının talep edilmesi hâlinde yapılması gerekenler 21. maddede yer almaktadır.
Bu itibarla, davacı şirketin ilgili şebeke işletmecisiyle tesis sözleşmesi imzalama talebinin reddine ilişkin işlemlerin dava konusu Yönetmelik kuralına dayanmadığı ve bu kural ile davacı şirketin kişisel, meşrû ve güncel bir alâkasının bulunmadığı dikkate alındığında, anılan kuralın davacı şirketin menfaatini ihlâl etmediği sonucuna ulaşılmıştır.

ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
İşlemlerin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükteki hâli olan Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 1. maddesinin ikinci fıkrasında, 02/10/2013 tarih ve 28783 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki üretim tesisleri ile 14/03/2014 tarih ve 28941 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki OSB katılımcılarının sisteme bağlantısı ve sistem kullanımına ilişkin hususların bu Yönetmeliğin kapsamı dışında olduğu, ancak, bu Yönetmeliğin 21. maddesinin Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik hükümleri kapsamındaki üretim tesisleri için de uygulanacağı; 21. maddesinin ikinci fıkrasında, başvuru sahibinin gerekli dağıtım şebekesinin yapımını üstlenmeyi tercih etmesi durumunda; dağıtım şirketi ile başvuru sahibi arasında, ilgili dağıtım tesisine ilişkin finansman ve bağlantı koşulları gibi hususların düzenlendiği tesis yapım sözleşmesinin imzalanacağı; 37. maddesinin birinci fıkrasında, kullanıcı mülkiyetindeki elektrik tesislerinden, ilgili kurum veya kuruluş tarafından talep edilmesi hâlinde; milli güvenliği ilgilendiren kurum ve kuruluşlara enerji sağlayan dağıtım tesisi kapsamındaki hat ve tesisler, yeni bir bağlantı kapsamında ortak kullanıma konu olacak dağıtım tesisleri ile yeni bağlantı sebebiyle dağıtım tesisi kapsamına girecek tesisler, mevcut tesisi kullanacak şekilde iyileştirme ve/veya kapasite artış yatırımı gerektiren dağıtım tesisleri ile dağıtım şirketince dağıtım şebekesi içinde başka bir amaçla da faydalanılmak üzere devralınması uygun görülen diğer dağıtım tesislerinin Kurul tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde dağıtım şirketince devralınacağı; üçüncü fıkrasında, kullanıcı tarafından tesis edilmiş olan dağıtım tesislerinin işletme, bakım, onarımının dağıtım şirketince yapılacağı kurala bağlanmıştır.

DAVA KONUSU İŞLEMLERİN İNCELENMESİ:
Lisanssız elektrik üretim şirketlerine yönelik Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 21. maddesinin uygulanmasına ilişkin EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı görüş yazısında, 23/03/2016 tarihinden önce bağlantı görüşü verilen, üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlanması için gerekli olan dağıtım şebekesinin yapımı ve geçici kabul işlemleri 23/03/2016 tarihinden sonra olan üretim tesislerinde; üretim tesisinin geçici kabul işlemlerinin tamamlanmasından önce dağıtım şirketlerine başvuruda bulunarak tesis yapım sözleşmesi imzalanan üretim tesislerinin Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 21. maddesi kapsamında yer aldığı, diğer üretim tesislerinin bu madde kapsamında yer almadığının değerlendirildiği belirtilmiştir.
Ancak, davacı şirket ile ... Elektrik Dağıtım A.Ş. arasında 01/12/2015 tarihinde bağlantı anlaşması imzalandığı, söz konusu anlaşmanın "EK-9 Tesis Sözleşmesi" başlıklı kısmında "yapılacak olan geçici kabulden sonra yapılacaktır." ibaresinin yer aldığı, geçici kabul işlemlerinin 01/03/2017 tarihinde tamamlandığı, davacı şirketin Elektrik Piyasası Bağlantı ve Sistem Kullanım Yönetmeliği'nin 21. maddesi kapsamında tesis sözleşmesi imzalanması için 29/03/2019 tarihinde ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye başvurduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, bağlantı anlaşmasında geçici kabul işlemlerinin tamamlanmasından sonra tesis sözleşmesi imzalanacağının kurala bağlandığı ve davacı şirketin bağlantı anlaşmasındaki kurala istinaden geçici kabul yapıldıktan sonra başvuruda bulunduğu göz önüne alındığında, geçici kabul işlemlerinin tamamlanmasından önce başvurması gerektiğinden bahisle tesis sözleşmesi imzalanması için yapılan başvuruların reddine ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği'nin 7. maddesinin 11. fıkrasının iptali istemi hakkında DAVANIN EHLİYET YÖNÜNDEN REDDİNE,
2. ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'nin … tarih ve … sayılı ve … tarih ve … sayılı işlemlerinin İPTALİNE,
3. Dava kısmen ehliyet ret, kısmen iptal kararı ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin yarısı olan …-TL'nin davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'den alınarak davacıya verilmesine, kalan …-TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, …-TL vekâlet ücretinin davalı ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'den alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 23/02/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.