Danıştay 7. Daire 1988/1333 Esas 1989/1486 Karar Sayılı İlamı

Daire : YEDİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 1486
Esas Yılı : 1988
Esas No : 1333
Karar Tarihi : 16/06/989
İTHAL EDİLEN EŞYA KIYMETİNİN AKİT TARİHİNDEKİ "NORMAL FİYATA" UYGUN BEYAN EDİLMEDİĞİNİN TESBİTİ HALİNDE GÜMRÜK YÖNETMELİĞİNİN DEĞİŞİK 243. MADDESİ HÜKMÜNÜN OLAYA UYGULANMASININ MÜMKÜN OLMADIĞI, İDARECE HAZİNE VE DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ DIŞ TİCARETTE FİYAT TAKİP VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ BAŞKANLIĞI NEZDİNDE ARAŞTIRMA YAPILARAK TESBİT EDİLİP EK TAHAKKUKA ESAS ALINAN EŞYA KIYMETİNİN NORMAL FİYAT OLARAK KABUL EDİLMESİ GEREKTİĞİ HK.
Uyuşmazlık, Gümrük Giriş Beyannamesiyle ithal edilen kakoa için beyan edilen kıymetin idarece noksan olduğu tesbit edilerek yapılan ek tahakkuku terkin eden Vergi Mahkemesi kararının bozulması isteminden ibarettir.
1615 sayılı Gümrük Kanununun "Eşyanın kıymeti" başlığını taşıyan 65. maddesinin 1.fıkrasında; "ithal eşyasının gümrük vergisine esas olan kıymeti, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki normal fiyatıdır" denilmiş, 2.fıkrasında; "Normal fiyat, birbirinden müstakil bir alıcı ile bir satıcının tam ve serbest rekabet şartları için de uyuştuğu farz olunan fiyattır.
Bu fiyat tesbit olunurken;
a) Eşyanın alıcıya Türkiye'de giriş liman ve mahallinde teslim edildiği,
b) Eşyanın satışına ve Türkiye'de giriş liman veya mahallinde teslimine müteallik bütün masrafların satıcıya ait bulunduğu, dolayısıyla normal fiyata dahil olduğu,
c) Türkiye'de ödenmesi gereken vergi ve resimlerin alıcıya ait olduğu dolayısıyla normal fiyata dahil bulunmadığı farz olunur" denilmek suretiyle ithal eşyasının gümrük vergisine esas kıymeti olan "normal fiyatın" tanımı yapılmıştır. Aynı maddenin 20.4.1983 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren (2817 sayılı kanunla değişik) 5. fıkrasında da "Vergi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki fiyat esas olmakla beraber mükellefin akde uygun olarak ödediği yada ödeye ceği fiyatın tahakkuka esas alınacağı haller, taraf olduğumuz anlaşmalar ve milli ve milletlerarası ticari teammüllerde nazarı itibara alınmak suretiyle Bakanlıkça tesbit olunur" denilmiştir.
Gümrük Yönetmeliğinin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve bu Yönetmeliğe Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Yönetmelik'in 243.maddenin C fıkrasını değiştiren 48.maddesinde," 1.mükellefin akde uygun olarak ödediği yada ödeyeceği fiyatın tahakkuka esas alınacağı haller aşağıda gösterilmiştir.
a- Akit tarihi ile vergi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarih arasında 6 aydan fazla bir süre bulunmaması halinde bu süre içinde meydana gelen fiyat değişmeleri nazarı itibare alınmayacak, akit tarihindeki normal fiyata uygun olarak beyan edilen kıymet tahakkuka esas tutulacaktır.
b) a bendinde belirtilen süreden sonraki 6 ay içerisinde de % 20 yi aşmayan fiyat değişmeleri halinde yukarıdaki bent hükümlerine göre işlem yapılır. Bu ikinci altı aylık süre içinde % 20 yi aşan fiyat değişmeleri olması veya bu sürenin aşılması halinde gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki normal fiyatı esas alınır" denilmek suretiyle 5.fıkranın değişik hükmünde öngörülen, "mükellefin akde uygun olarak ödediği veya ödeyeceği fiyatın tahakkuka esas alınacağı haller" tesbit edilmiş bulunmaktadır. Yeni yönetmelik hükmüne göre, belirtilen sürelerin ve oranların aşılmaması halinde, bu süreler ve oranlar içinde meydana gelen fiyat değişiklikleri vergi tahakkukunda nazara alınma
yacak yani, vergi ödeme mükellefiyetinin başladığıtarihteki "normal fiyat" esası uygulanmayacaktır. Bunun ilk ve önemli koşulu, eşya kıymetinin akit tarihindeki "normal fiyata" uygun beyan edilmesidir. Burada sözü edilen normal fiyat şüphesiz 65.maddenin birinci ve ikinci fıkralarında tanımı yapılan "normal fiyat"tır.
Dairemizin süregelen içtihatlarıyla da, ek tahakkuka esas alınan eşya kıymetinin satış akdinin yapıldığı tarih itibariyle saptandığı ve bu tesbitler arasında oluşan farklılık üzerinden ek tahakkuk yapıldığı hallerde, yükümlüler tarafından idarece tesbit edilen bu fiyatın beyannamenin tescil edildiği tarihte daha düşük olduğunun iddia ve tevsik edilememesi hallerinde ek tahakkuka esas alınan eşya kıymetinin normal fiyat olarak kabul edilmesi gerektiği görüşü benimsenmiş bulunmaktadır
Yukarıda değinildiği gibi yönetmelik hükmünde akit tarihi ile beyannamenin tescil tarihi arasında geçen süre dolayısıyla meydana gelen fiyat farklılığı hallerinde uygulanacak esaslara yer verilmiştir.
Olayda idarece beyannamenin tescil tarihi itibariyle değil, akte uygun olarak fatura tarihi itibariyle beyan edilen fiyatın gerçeği yansıtmadığı hususu Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi Dış Ticarette Fiyat Takip ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı nezdinde yapılan araştırma sonucu saptanmış bulunmasına göre yukarıda sözü edilen yönetmelik hükmünün bu halde uygulanması hukuken mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, tarhiyatın aynen onanmasına karar verildi.