Danıştay 10. Daire 1988/2227 Esas 1989/1412 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 1412
Esas Yılı : 1988
Esas No : 2227
Karar Tarihi : 21/06/989

GIDA KONTROL MÜDÜRLÜĞÜNCE DÜZENLENEN BELGELERDEN HER BİR MADDENİN NE ORANDA ŞEKER İHTİVA ETTİĞİ AÇIKCA BELLİ OLDUĞUNA VE NE MİKTARDAKİ MAMULÜN HANGİ TARİHTE İHRAÇ EDİLDİĞİ NAKLİYE TEZKERESİ VE GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ BELGELERİNDEN ANLAŞILDIĞINA GÖRE, İHRAÇ EDİLEN ŞEKERLİ MADDELERİN İÇİNDEKİ ŞEKER MİKTARI KESİN OLARAK TESBİT EDİLEMEDİĞİ GEREKÇESİYLE ŞEKER FİYAT FARKI İSTEMİNİN REDDİNDE İSABET BULUNMADIĞI HK.
Davacı şirketin, ihraç ettiği 482.233 kg.şekerli mamulde bulunan 372.378 kg.safi şekerden dolayı 6747 sayılı Şeker Kanununun değişik 16.maddesi uyarınca (şeker istihlak vergisi dahil) şeker miktarına tekabül eden farkın iadesi için yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ve 77.901.637.83 liranın iadesi istemiyle açılan davada İdare Mahkemesi dava konusu işlemi iptal etmiş ve bilirkişi raporuna dayanarak 7.353.640 liranın iadesine, fazlaya ilişkin 4.607.997 liralık istemin ise reddine karar vermiştir.
Dava dilekçesinin incelenmesinden, davacının faiz talebi olmasına karşın, 7.353.640 liranın davacıya iadesine karar verilirken faize hükmedilmediği anlaşılmakla, İdare Mahkemesi kararının bu nedenle bozulmasına;
işin esasına gelince;
6747 sayılı Şeker Kanununun 140.sayılı kanunla değişik 16.maddesinde "Şekerli maddelerin ihracı anındaki memleket için fabrika toptan şeker satış fiyatı ile Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.nce bir evvelki yılda ihraç edilen şekerlerin ortalama FOB fiyatı arasındaki, şekerli maddelerin bünyesine dahil şeker miktarına tekabül eden fark (şeker istihlak vergisi dahil) ilgili vergi dairesince, ihraç olunan şekerli maddenin sahibine iade olunur" hükmü yer almaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinde; davacı şirket 1982 ve 1983 yıllarında ihraç ettiği şekerli maddelerin karşılığında Şeker Kanununun 16.maddesine göre vergi iade talebinde bulunmuş Vergi Dairesi, ihraç edilen maddenin, nevini, miktarını, kapların adet ve nev'ini hangi gümrükten ihraç edildiğini gösterir Nakliye Tezkeresi alınması ve tezkerenin
alındığı tarihten itibaren üç ay içinde bu maddelerin aynen ihraç edildiğine ilişkin gümrük idaresinden alınacak belgenin vergi dairesine verilmesi şartıyla iadenin mümkün olabileceğini bildirdiğinden davacı şirket tarafından bu işlemler tamamlanarak tekrar ilgili vergi dairesine başvurulmuş, Vergi Dairesi isteği uygun görülmediğinden ret etmesi
üzerine, Maliye ve Gümrük Bakanlığı'na başvurulmuş, Maliye ve Gümrük Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğünün yazıları ile "raporda, ihraç edilen şekerli maddelerin içerisndeki şeker miktarının kesin olarak tesbit edilmemiş olması nedeniyle iade edilecek fiyat farkının tutar olarak tesbitinin mümkün olmadığı" belirtilerek istem ret edilmiş olduğun
dan haksız ve dayanaksız yapılan bu işlemin iptali ile 11.901.637.83 TL.nın davalı idareden tahsil edilip tarafına ödenmesi istemiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Dava dosyasında ve getirtilen işlem dosyasında bulunan bilgi ve belgeler üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına idare mahkemesine karar verildiğinden mahkemece seçilen bilirkişilerce verilen raporda,"1983 yılında ihraç edilen şekerli maddelerin dava dosyasında Nakliye Tezkereleri, gıda yönünden yaptırılan raporlar ve Gümrük Çıkış Beyanna
meleri mevcut olduğundan bu maddelerin Mahkememiz talimatı doğrultusunda değerlendirilmesi yapılmıştır. 1983 yılında ihraç edilen şeker fiyat farkı hesaplanmasına esas olan ihracaata ait döküm aşağıdaki gibidir.
SIRA NAKLİYE TEZ. GÜMRÜK ÇIK.BEY. İHRAÇ ED. ŞEKER İÇİNDEKİ
No Tarihi Numarası Tarihi Numarası Mad.Kg. Or.% Şeker Mik.Kg
1- 14.12.983 5/10 15.12.983 857 20.000 %71.5 14.300
2- 14.12.983 5/11 15.12.983 853 20.000 %71.5 14.900
3- 11.11.983 4/41 22.11.983 764 20.000 %67.4 14.480
4- 11.11.983 4/40 18.11.983 - 6.858 %59.3 4.048
11.11.983 4/40 18.11.983 - 6.160 %67.3 4.145
5- 15.9.983 3/38 30.9.983 595 6.765 %61.5 4.178
6- 19.7.983 3/48 2.9.983 519 20.000 %61.5 12.300
7- 19.7.983 3/4 31.8.983 513 20.000 %51.5 12.300
8- 19.7.983 3/2 4.8.983 473 20.000 %73.2 14.640
9- 19.7.983 3/1 29.7.983 469 20.000 %73.2 14.640
10- 19.7.983 2/50 19.7.983 463 20.000 %73.1 14.620
11- 24.5.983 2/15 30.5.983 350 10.020 %72.3 7.244
12- 2.5.983 1/49 20.5.983 325 20.000 %98 19.600
13- 20.4.983 188 25.4.983 264 20.000 %98 19.600
14- 20.4.983 1/45 25.4.983 263 20.000 %71.5 14.300
20.5.983 1/45 25.4.983 263 800 %57 456
15- 11.4.983 192 18.4.983 239 20.000 %71.5 14.300
11.4.983 192 18.4.983 239 800 %57 456
16- 11.4.983 194 18.4.983 238 20.000 %71.5 14.300
11.4.983 194 18.4.983 238 800 %57 456
17- 4.4.983 196 8.4.983 210 20.000 %73.2 14.640
-------- --------
311.403 Kg. 228.303 Kg.
Yukarıda dökümünden de anlaşılacağı üzere davacı 1983 yılında 311.403 Kg.şekerli madde ihraç etmiş olup bu miktar şekerli maddenin içerisinde 228.303 Kg. şeker bulunduğu, gıda yönünden yapılan gıda kontrol raporlarında belirtilen şeker nisbetine göre tesbit edilmiştir.
4647 sayılı Kanunun 16.maddesine göre davacıya iade edilmesi gereken şeker fiat farkının 228.303 Kg.uygulanması gerekir. Buna göre, dava dosyasında mevcut olan Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.nce yetkili inceleme elemanınca vermiş olduğu yazılarına göre 1982 yılı içerisinde ihraç edilen şekerin ortalama FOB fiatı tonbaşİna 56.987.77 TL.olduğu belirtilmektedir. Yine Dava dosyasında mevcut Şeker Fabrikası Müdürlüğünün inceleme elemanına vermiş olduğu cevabi yazılarında 1983 yılında fabrika toplam satış fiatı 89.20 TL.olduğu belirtilmektedir. Buna göre;
Fiat farkı uygulanması gereken safi şeker miktarı 228.303 Kg.olduğundan 228303 X 89.20 :20.364.627 TL.memleket içi fabrika toptan şeker satış fiatı tutarı 228.30 X 56.99 :13.010.987 TL.bir önceki yıl şekerin FOB ihraç fiatı tutarı. Davalı şirkete iadesi gereken Şeker Fiat farkı ise, 20.364.627 - 13.010.987 :7.353.640 TL.olarak hesaplanmıştır. denilmektedir.
Halböyle olunca, Tarım Orman Bakanlığı'na bağlı Gıda Kontrol Müdürlüğünce düzenlenen belgelerden herbir maddenin ne oranda şeker ihtiva ettiği açıkca belli olduğuna ve ne miktardaki mamülün hangi tarihte gümrükten ihraç edildiğinin de dosyada bulunan Nakliye Tezkeresi ve Gümrük Müdürlüğü belgelerinden anlaşıldığına göre ihraç edilen şekerli maddelerin içinde şeker miktarı kesin olarak tesbit edilemediği gerekçe gösterilerek davacı isteminin ret edilmesi işleminde mevzuata ve hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davacı şirketin ihraç ettiği şekerli mamüllerden dolayı yaptıılan bilirkişi incelemesi sonucu hesap edilen … TL.nin davacının, iade isteminin davalı idarece reddedildiği 9.5.1984 tarihinden 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt faizine ilişkin Kanunun yürürlüğe girdiği 19.12.1984 tarihine kadar hesaplanacak %5, 19.12. 1984 tarihinden itibaren hesaplanacak %30 faizi ile birlikte davalı idareden alınıp davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin … TL.lik istemin reddine karar verildi.