Danıştay 10. Daire 2019/5765 Esas 2022/1128 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/5765
Karar No : 2022/1128

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 11. maddesinin 6. fıkrasında belirtilen yükümlülüğü süresinde yerine getirmediğinden bahisle anılan Kanun'un 102. maddesi uyarınca 112.068,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; 2015 Temmuz ayında düzenlenen 9 adet yanan yıkılan yapı formu, 26 adet yapı kullanma izin belgesi, 53 adet yapı ruhsatı olmak üzere toplam 88 adet belgenin onay tarihinden itibaren bir aylık süre içerisinde kuruma verilmediğinden bahisle davacıya 112.068,00 TL idari para cezası verildiği; uyuşmazlığın yapı ruhsatı ve yanan yıkılan yapı formunun onay tarihinden itibaren süresi içerisinde verilmemesi nedeniyle para cezası uygulanmasına ilişkin kısmının incelenmesi neticesinde, söz konusu belgelerin ilgililerine teslim tarihinden itibaren bir ay içerisinde bildirilip bildirilmediği hususu araştırılmak suretiyle işlem tesis edilmesi gerekmekte iken onay tarihinden itibaren bir ay içerisinde bildirilmediğinden bahisle davacının idari para cezasıyla cezalandırılmasında hukuka uyarlık bulunmadığı; uyuşmazlığın yapı kullanma izin belgesi sebebiyle para cezası uygulanmasına ilişkin kısmına gelince; yapı kullanma izin belgesinin yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlem niteliğinde olmadığı kanaatine ulaşıldığından, söz konusu belgenin bir ay içerisinde kuruma bildirilmediğinden bahisle davacının idari para cezasıyla cezalandırılmasında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davacı Kurum tarafından 01/07/2015-22/07/2015 tarihleri arasında düzenlenip onaylanan bildirim yükümlülüğüne tabi 88 adet belgenin 24/08/2015 tarihinde davalı idareye bildirildiğinin tartışmasız olduğu, bu durumda, ruhsatlardan veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerden kaynaklanan bildirim yükümlülüğünü yasal süresi içinde yerine getirmeyen davacı Kurum adına 5510 sayılı Kanun hükümleri uyarınca tesis edilen idari para cezası işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu idari para cezasına sebep olan ruhsatlardan sadece 26 adedinin yeni yapı ruhsatı olduğu, diğer ruhsatlardan 19 adedinin tadilat yapı ruhsat belgesi, 3 adedinin yenileme ruhsatı, 1 adedinin yeniden ruhsat belgesi, 1 adedinin ise isim değişikliği belgesi olduğu, yeni yapı ruhsatı olmayan diğer evrak için idari para cezası düzenlenemeyeceği, yerel mahkemenin kararının isabetli olduğu ve Bölge İdare Mahkemesi kararının bu doğrultuda bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacı Belediye tarafından, ...tarihli ve ...sayılı yazıyla davalı idareye gönderilen 2015 yılının Temmuz ayına ait 9 adet yanan yıkılan yapı formu, 26 adet yapı kullanma izin belgesi, 53 adet yapı ruhsatı olmak üzere toplam 88 adet belgenin, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 11. maddesinin 6. fıkrasında belirlenen süreden sonra Kuruma verildiğinden bahisle Samsun Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Atakum Sosyal Güvenlik Merkezi'nin ...tarih ve ...sayılı işlemi ile 112.068,00 TL idari para cezası uygulanması ve bu işleme yapılan itirazın ...tarih ve ...sayılı İtiraz Komisyonu kararı ile reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "İş yeri, iş yerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli" başlıklı 11. maddesinin 6. fıkrasında, "Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişileri, yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgileri, verildiği tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdürler." hükmü; "Kurumca verilecek idari para cezaları" başlıklı 102. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde de, "11 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen bildirim yükümlülüğünü yasal süresi içinde yerine getirmeyen ticaret sicili memurlukları ile aynı maddenin altıncı fıkrasında belirtilen yükümlülüğü yasal süresi içinde yerine getirmeyen kurum ve kuruluşlara yerine getirilmeyen her bir bildirim yükümlülüğü için aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır." hükmü yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanunu'nun "Dosyaların incelenmesi" başlıklı 20. maddesinde, "Danıştay, bölge idare mahkemeleri ile idare ve vergi mahkemeleri, bakmakta oldukları davalara ait her türlü incelemeyi kendiliğinden yapar. Mahkemeler belirlenen süre içinde lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilirler. Bu husustaki kararların, ilgililerce, süresi içinde yerine getirilmesi mecburidir. Haklı sebeplerin bulunması halinde bu süre, bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Taraflardan biri ara kararının icaplarını yerine getirmediği takdirde, bu durumun verilecek karar üzerindeki etkisi mahkemece önceden takdir edilir ve ara kararında bu husus ayrıca belirtilir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, idari para cezasına konu fiilin gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespiti açısından açıklığa kavuşturulması gereken husus, ibrazı istenen ruhsat ya da benzeri evrakın davalı Sosyal Güvenlik Kurumuna teslim edileceği bir aylık sürenin başlangıç tarihi olup, bu tarihin netleştirilmesi gerekmektedir.
Buna göre, bir aylık sürenin başlangıç tarihinin, yapı ruhsatlarının üzerinde yazan tarih veya ruhsatların onay tarihi olmayıp, ilgilisine belediye yetkililerince teslim edildiği, Kanun'un lafzı ile "verildiği tarih" olduğunda duraksama bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, ruhsatların ilgililerine hangi tarihte teslim edildiğine dair ispat yükünün hangi tarafa ait olduğunun saptanması uyuşmazlığın çözümü için önem arz etmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda, idari uyuşmazlıkların yargı yerince re'sen yapılacak inceleme ve araştırmalarla çözümleneceği hükme bağlandığından, tarafların ispat yüküne ilişkin bir kural sevk edilmemiş olmakla birlikte, hukukun genel prensiplerinin idare ve idari yargılama usulü hukukunda da uygulanması gerektiğinin, bu çerçevede idari yargılama usulü açısından da, özellikle Mahkemece re'sen yapılan araştırmaya karşın açıklığa kavuşturulamayan hususlar bakımından "iddia edenin, iddiasını ispatla yükümlü olduğu"nun kabulü zorunlu bulunmaktadır.
Kural olarak, idari para cezası tesisinden önce işlemin sebep unsurunu teşkil eden hususa (ruhsatların ilgililerine verildiği/teslim edildiği tarihe) ilişkin ispat yükünün davalı Kuruma ait bulunduğu açık olup; esasen kanun koyucu tarafından 5510 sayılı Kanun'un 11. maddesinin 6. fıkrası ile "ruhsatların ilgilisine verildiği tarih" bilgisinin yalnızca ruhsat düzenleyecek kurumların elinde bulunması nedeniyle bu kurumlara teslim tarihine ilişkin kayıtları tutma yükümlülüğünün de zımnen getirilmiş olduğu, dolayısıyla davalı Kurumca ancak bu kayıtların ilgili kurumdan temin edilip incelenmesi suretiyle anılan Kanun hükmünün uygulanması yoluna gidilebileceği sonucuna varılmıştır.
Davacı tarafından idari para cezasına konu ruhsatların ...tarih ve ...sayılı yazı ile davalı Kuruma bildirildiği, İdare Mahkemesinin 02/03/2017 tarihli ara kararına cevaben 21/03/2017 havale tarihli dilekçe ekinde sunulan ve idari para cezasının konusunu oluşturan 88 adet belgeye ilişkin teslim tutanakları incelendiğinde, ruhsatların bir kısmının teslim tarihine ilişkin evrakın davacı Belediye tarafından dosyaya ibraz edilirken, bir kısmının ibraz edilmediği, bu sebeple de dava konusu olayın tamamen aydınlatılamadığı görülmektedir.
Bu nedenle, Mahkemece, davacıya atfedilen fiilin sabit olup olmadığının tüm belgeler nazarında araştırılması, davacı tarafından ibraz edilecek olan teslime dair evrak ışığında yapılacak olan inceleme sonucunda söz konusu belgelerin teslim tarihinden itibaren bir aylık sürenin geçip geçmediğinin açık bir şekilde ortaya konulması; tüm belgelerin teslim tarihinin, davacı Belediye tarafından gerekli bilgi ve belgelerin sunulamaması nedeniyle tespit edilememesi halinde ise, tespit edilemeyen kısma yönelik olarak, davacı Belediyenin kendisine kanunla verilen yükümlülüğü yerine getirerek ruhsat ve diğer belgelerin teslim edildiği tarihe ilişkin kayıt tutmadığı ve bu bilgiye yalnızca Belediyece ulaşılabileceği dikkate alınarak, davalı Kurumun yapacağı araştırma sonucunda gerçek verilere ulaşması fiilen mümkün olmadığından, teslim tarihi belirlenemeyen belgeler yönünden ispat yükünün yer değiştirdiğinin kabul edilmesi ve teslimatın, davalı Kurumca idari para cezası tesisine dayanak alınan tarihte (ruhsatların onay tarihinde) değil, bu tarihten daha sonraki tarihlerde gerçekleştirildiğine yönelik somut bilgi ve belge sunamayan davacı Belediyenin bu iddiasını ispat edemediğinden, ruhsatların ilgililerine onay tarihinde verildiğinin kabulü ile davanın söz konusu kısmının reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, somut fiilin subuta erip ermediği araştırılmaksızın eksik inceleme ile verilen, dava konusu işlemin iptali yönündeki mahkeme kararına yönelik istinaf isteminin kabulüne ve davanın reddine ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin KABULÜNE,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin .... İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 07/03/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.