Danıştay 9. Daire 2020/3860 Esas 2022/728 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2020/3860
Karar No : 2022/728

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Haddecilik San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından, İzmir ili Aliağa ilçesinde bulunan taşınmazlarının, 6360 sayılı Kanun'a göre köy tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüştürülen Bozköy ve Horozgediği mahallesinde bulunduğu ve 6360 sayılı Kanun'un geçici 1. maddesinin 15. fıkrası kapsamında muafiyet kapsamında olduğu ileri sürülerek, ihtirazi kayıtla ödenen, 2019 yılı birinci taksit tutarı olan 170.685,21- TL tutarlı emlak (bina) vergisi, taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları korunmasına ait katkı payı, ilan ve reklam vergisi, çevre temizlik vergisi, evsel katı atık toplama bedeli ile evsel katı atık bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin yasal faizi ile iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; 6360 sayılı Kanunun Geçici 1. maddesinin 15. fıkrasının lafzından, bu Kanun'a ve 5216 sayılı Kanun'un Geçici 2. maddesine göre tüzel kişiliği kaldırılan köylerde, bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'na göre alınması gereken Emlak Vergisi ile 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılım paylarının 31/12/2022 (bu tarih dâhil) tarihine kadar alınmayacağı hususunun kurala bağlandığı, madde metninde önceki dönemlerde emlak vergisi mükellefi olanlardan söz konusu vergilerin tahsil olunmaya devam edileceğine ilişkin herhangi bir istisnai düzenlemeye yer verilmediği, 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 22. maddesinde, emlak vergilerine ilişkin muafiyet ve istisna hükümlerine 1319 sayılı Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle yer verileceği kurala bağlanmış ise de 6360 sayılı Kanun hükümlerinin sonraki kanun ve özel kanun olması itibarıyla önceki tarihli ve emlak vergisi yönünden genel Kanun niteliğine haiz 1319 sayılı Kanun hükümleri ile çatışması hâlinde uyuşmazlığın çözümlenmesinde özel ve sonraki tarihli Kanun hükümlerinin esas alınması, yani uyuşmazlığın 6360 sayılı Kanun hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği, her ne kadar davalı idare tarafından, davacı şirketin anılan Kanunun yürürlüğe girmesinden önce de emlak vergisi mükellefi olduğu ve geçici maddedeki düzenlemenin yeni mükellefleri kapsadığı iddia edilmiş ise de, 6360 sayılı Yasa'da mükellefiyet konusunda herhangi bir ayrım veya istisnanın bulunmaması karşısında davacı şirketin anılan Kanun'la tüzel kişiliği kaldırılan Bozköy ve Horozgediği Köyü'ndeki (Mahallesindeki) taşınmazlarıyla ilgili olarak davacıdan emlak vergisi ve Belediye Gelirleri Kanunu'na göre alınması gereken vergi, resim ve harçların ve katılım paylarının tahsil edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı kanaatine varıldığı, davacının faiz istemi yönünden ise dava konusu tahsilat işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığı, buna göre hukuka aykırı tahsil işlemiyle davacıdan fazladan tahsil edilen miktarın ödeme tarihinden itibaren işletilecek yasal faizinin de davacıya iadesi gerektiğinden davanın kabulüne, dava konusu işlemin iptaline, Emlak Vergisi Kanunu'na göre alınması gereken emlak vergisi ile Belediye Gelirleri Kanunu'na göre alınması gereken vergi, resim ve harçların ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu kararın kaldırılmasını gerektiren başka bir neden de bulunmadığı belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davanın öncelikle süre aşımı nedeniyle reddi gerektiği, davacının kendi iradesi ile ödemiş olduğu vergiler için faize hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu, 6360 Sayılı Yasanın Geçici 1. maddesinin 15. bendi ile getirilen muafiyetin geçiş hükmü niteliğinde olduğu, halihazırda emlak vergisi mükellefi olmayan ve köy tüzel kişiliğinin kaldırılmasından sonra emlak vergisi mükellefi haline gelecek olanları kapsadığı, davacının 6360 sayılı yasanın yürürlük tarihinden önce de emlak vergisi mükellefiyeti bulunduğu, Emlak Vergisi Kanunun 22. maddesine göre muaflık ve istisna hükümlerinin ancak Emlak Vergisi Kanununda düzenleme yapılmak suretiyle uygulanabileceği, somut olayda Emlak Vergisi Kanununda bir değişiklik yapılmadığı, diğer yandan davacı tarafından iadesi istenilen tutar içinde evsel katı atık bedeli ve buna ilişkin katma değer vergisinin de bulunduğu, bu bedele ilişkin işlemin dayanağının 2872 sayılı Çevre Kanunun 11. maddesi ile Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümleri olduğu ödenen bu kısmın da iadesine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacı tarafından, İzmir ili Aliağa ilçesinde bulunan taşınmazlarının, 6360 sayılı Kanun'a göre köy tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüştürülen ... ve ... mahallesinde bulunduğu ve 6360 sayılı Kanun'un geçici 1. maddesinin 15. fıkrası kapsamında muafiyet kapsamında olduğu ileri sürülerek, ihtirazi kayıtla ödenen, 2019 yılı birinci taksit tutarı olan 170.685,21- TL tutarlı emlak (bina) vergisi, taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları korunmasına ait katkı payı, ilan ve reklam vergisi, çevre temizlik vergisi, evsel katı atık toplama bedeli ile evsel katı atık katma değer vergisinin yasal faizi ile iadesi istemine ilişkindir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un "İdare Mahkemelerinin görevleri" başlıklı 5. maddesinde, idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalar ile ilk derecede Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki: İptal davalarını, tam yargı davalarını, tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idarî sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları ve diğer kanunlarla verilen işleri çözümleyeceği, "Vergi Mahkemelerinin görevleri" başlıklı 6. maddesinde; vergi mahkemelerinin genel bütçeye ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları ve bu konularda, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un uygulanmasına ilişkin davaları, çözümleyeceği belirtilmiştir.
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 11. maddesinin 11. fıkrasında; büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacakların, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlü oldukları, bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınacağı, ve bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretlerin katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamayacağı hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2576 sayılı Kanunda yer alan idari yargı düzeni içindeki görev ayrımına ait düzenlemelere göre idare mahkemeleri idari yargı düzeninde genel görevli mahkemeler olarak kabul edilmiş, vergi mahkemeleri ise yalnızca, genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları ve bu konulardaki 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları çözümlemekle görevli kılınmıştır. Dolayısıyla 2576 sayılı Kanun'un 6. maddesinde sınırları gösterilen ve vergi mahkemelerinin bu görev alanı dışında kalan idari davaların görüm ve çözümünde idare mahkemeleri görevlidir.
Yukarıda anılan mevzuat hükümleri uyarınca, özel görevli olan vergi mahkemeleri belediyelere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları ve bu konulardaki 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları çözümlemekle görevli olduğundan ve verginin yasallığı ilkesi uyarınca vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin sadece kanunla koyulabileceği, değiştirilebileceği veya kaldırılabileceği göz önüne alındığında, öncelikle bir kısmı "evsel katı atık toplama bedeli"nden kaynaklanan uyuşmazlıkta görevli mahkeme belirlenmelidir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından İzmir ili Aliağa ilçesinde bulunan taşınmazlarının, 6360 sayılı Kanun'a göre köy tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleye dönüştürülen Bozköy ve Horozgediği mahallesinde bulunduğu ve 6360 sayılı Kanun'un geçici 1. maddesinin 15. fıkrası kapsamında muafiyet kapsamında olduğu ileri sürülerek, ihtirazi kayıtla ödenen, 2019 yılı birinci taksit tutarı olan 170.685,21- TL tutarlı emlak (bina) vergisi, taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları korunmasına ait katkı payı, ilan ve reklam vergisi, çevre temizlik vergisi, evsel katı atık toplama bedeli ile evsel katı atık katma değer vergisinin yasal faizi ile iadesi istemin iadesi istemiyle işbu davanın açıldığı ve Vergi Mahkemesince, işin esasının incelenmesi suretiyle davanın kabulü yolunda verilen karara karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunun Bölge İdare Mahkemesince reddedildiği anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından iadesi istenilen ve davalı idarece dayanağı 2872 sayılı Çevre Kanunun 11. maddesi ile Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümleri olduğu belirtilen "evsel katı atık toplama bedelinin" vergi mahkemelerinin görev alanına giren vergi, resim ve harç ile benzeri mali bir yükümlülük olmadığı, bu sebeple de genel görevli yargı merci olan idare mahkemesinin görev alanına girdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, Bölge İdare Mahkemesince, talep edilen emlak (bina) vergisi, taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları korunmasına ait katkı payı, ilan ve reklam vergisi, çevre temizlik vergisi, evsel katı atık toplama bedeli ile evsel katı atık katma değer vergisininin iadesi istemiyle açılan davada işin esasının incelenmesi suretiyle karar verilmiş ise de, 2576 sayılı Kanun'un 5. ve 6. maddeleri gereğince dava konusunun; emlak (bina) vergisi, taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları korunmasına ait katkı payı, ilan ve reklam vergisi, çevre temizlik vergisi ve katma değer vergisine ilişkin kısmının görüm ve çözüm yerinin vergi mahkemesi, "evsel katı atık toplama bedeli"ne ilişkin kısmının ise görüm ve çözüm yerinin idare mahkemesi olması sebebiyle, bu konuda değerlendirme yapılmadan her biri idari yargı kolunda bulunmakla birlikte ayrı ihtisas mahkemelerinin görevine giren vergi, resim, harç ve katılma paylarına karşı ayrı, evsel katık atık toplama bedeline karşı ayrı ayrı dava açılmasının sağlanmasından sonra kendi görev alanına giren konularla ilgili olarak karar verilmesi gerekirken işin esası incelenerek verilen Vergi Mahkemesi kararına yöneltilen istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 08/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.