Danıştay 12. Daire 2021/5443 Esas 2022/1019 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/5443
Karar No : 2022/1019

DAVACILAR : … Mirasçıları;
1- …, 2- …
3- …, 4- …
VEKİLİ : Av. …
DAVALILAR : 1- …
VEKİLİ :Hukuk Hizmetleri Başkanı …,
Hukuk Müşaviri …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ :Hukuk Müşaviri Av. …

DAVANIN KONUSU : Maliye Bakanlığı Gelirler Başkontrolörü olarak görev yapan davacının, 1999 yılı sicilinin olumsuz olduğundan bahisle 15/12/2000 tarihi itibarıyla ek ücret ödenmemesi yolunda tesis edilen 27/07/2000 tarihli işlemin ve anılan işlemin dayanağı olan "Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esaslar"ın 4/c maddesinde yer alan olumsuz sicil ve disiplin cezası alanlara belli sürelerle ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin hüküm ile dayanağı 06/08/1988 tarih ve 88/13207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve Maliye Bakanı onayı ile yürürlüğe giren ve Maliye Bakanlığı Sicil Amirleri Yönetmeliğinde değişiklik yapan 27/12/1986 tarihli işlemin iptali ve 1.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte, 2000 yılı Aralık ayına ait ek ücret tutarı olan 208,35 TL'nin ise temerrüt faizi ve yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

DAVACININ İDDİALARI : Maliye Bakanlığı personeline, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca aylık olarak, her ay ek ücret ödendiği, ancak 06/08/1988 tarih ve 88/13207 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Gelir İdaresi Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödenmesine İlişkin Usul ve Esaslarda, olumsuz sicil alanlara bir yıl süreyle ve disiplin cezası verilenlere ise belirli sürelerle bu ücretin ödenmeyeceğine ilişkin düzenleme yapıldığı, geçmişe dönük olarak yüksek not ortalaması olduğu halde, 1996 ilâ 1998 yıllarına ilişkin olumsuz sicil nedeniyle ödenmiş olan ek ücretin borç çıkarılmasına ilişkin işlemin yargı kararıyla iptal edildiği; Aralık 1999 tarihinde de, hakkında haksız yere olumsuz sicil düzenlendiğinden ek ücretinin ödenmediği; Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların Resmi Gazete'de yayımlanmadığı gibi bu Esasların 4/c maddesinde yer alan olumsuz sicil ve disiplin cezası alanlara belli sürelerle ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin düzenlemenin kanuni dayanağının bulunmadığı, Maliye Bakanı onayı ile yürürlüğe giren ve Maliye Bakanlığı Sicil Amirleri Yönetmeliğinde değişiklik yapan 27/12/1986 tarihli işlemin yoklukla malul olduğu, hukuka aykırı işlem nedeniyle ağır bir elem ve üzüntü duyduğundan şeref ve onurunun zedelendiği ileri sürülmüştür.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI : 3418 sayılı Kanun'un 32. maddesiyle 213 sayılı Kanun'a eklenen Ek 13. maddeyle, gelir idaresinin çağdaş bir yapıya kavuşturulması, Bakanlık personelinin daha etkin ve verimli çalışmasını sağlamak amacıyla Gelir İdaresini Geliştirme Fonu kurulduğu, ek ödemeler hususunda Bakanlar Kuruluna yetki verildiği, bu maddeye 3949 sayılı Kanun ile eklenen hükümle de Bakanlar Kurulu ibaresinin Maliye Bakanı olarak değiştirildiği ve ek ödemelere ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanınca tespit edileceğinin belirlendiği, Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul Esasların 4/c maddesinde olumsuz sicil ve disiplin cezası alanlara belirli sürelerle ek ücret ödenmemesi yolunda yapılan düzenlemelerin, personelin daha etkin ve verimli çalışmasını sağlamak ve teşvik etmek amacıyla yapıldığı, tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 24/12/2018 tarih ve E:2016/4457, K:2018/5771 sayılı yasal faizin başlangıç tarihine ilişkin kısmına hasren verilen bozma kararına uyularak davacıların, murislerinden dolayı 2000 yılı Aralık ayı itibarıyla mahrum kaldıkları 208,35 TL ek ödeme tutarının istemle bağlı kalınarak 15/12/2000 tarihinden itibaren yasal faize hükmedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Maliye Bakanlığı Gelirler Başkontrolörü olarak görev yapan davacının, 1999 yılı sicilinin olumsuz olduğundan bahisle 15/12/2000 tarihi itibariyle ek ücret ödenmemesi yolunda tesis edilen 27/07/2000 günlü işlemin ve anılan işlemin dayanağı olan "Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esaslar"ın 4/c maddesinde yer alan olumsuz sicil ve disiplin cezası alanlara belli sürelerle ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin hükmü ile dayanağı 06/08/1988 günlü, 88/13207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve Maliye Bakanı onayı ile yürürlüğe giren ve Maliye Bakanlığı Sicil Amirleri Yönetmeliğinde değişiklik yapan 27/12/1986 günlü işlemin iptali ve 1.000,00-TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte, 2000 yılı Aralık ayına ait ek ücret tutarı olan 208,35-TL'nin ise temerrüt faizi ve yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle açılan davada, Danıştay Onbirinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulu'nun 26/05/2004 günlü, E:2001/58, K:2004/2444 sayılı kararıyla; davanın, Maliye Bakanlığı Sicil Amirliği Yönetmeliğinin iptali istemiyle açılan kısmı hakkında karar verilmesine yer olmadığına, Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların 4/c maddesine ilişkin kısmı ile Aralık ayı için ek ücret tahakkuk ettirilmemesi ve ödenmemesine ve manevi tazminata ilişkin kısmı yönünden davanın reddine, 06/08/1988 günlü, 88/13207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali isteminin ise incelenmeksizin reddine karar verilmiş ve bu kararın, aleyhine olan kısımlarının bozulması istemiyle davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 10/12/2009 günlü, E:2008/2521, K:2009/2854 sayılı kararıyla; Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların 4/c maddesinde disiplin cezası alanlara ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin kısmı dışında hukuka ve usule aykırılık bulunmadığı; dava konusu Esasların 4. maddesinin (c) fıkrası yönünden ise, herhangi bir disiplin cezası alanlara ayrıca bir de aylıktan kesme cezası niteliğini taşıyacak şekilde belli bir süre ek ödemeden yararlandırmama yoluna gidilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı; disiplin cezasına konu eylemler için uygulanacak yaptırımın mevzuatta belirlendiği; idari düzenlemeyle disiplin cezasının yanında aynı eylemden dolayı bir de gelir mahrumiyetine yol açacak biçimde düzenleme getirilmesine olanak tanıyan bir yetkinin davalı idarelere tanınmadığı; bu durumda, dava konusu işlem ile dayanağı düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığından, davanın reddine ilişkin temyize konu kararın bu kısmında hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle, kararın Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların 4. maddesinin (c) fıkrasında yer alan disiplin cezası alanlara ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin kısmı ile buna dayalı ödememe işlemine ilişkin kısmının bozulmasına, diğer kısımlarının ise onanmasına karar verilmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 10/12/2009 günlü, E:2008/2521, K:2009/2854 sayılı bozma kararına uyularak, Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların 4. maddesinin (c) fıkrasında yer alan disiplin cezası alanlara ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin düzenleyici işlem ile buna dayalı olarak davacıya 15/12/2000 tarihi itibarıyla ek ücret ödenmeyeceği yolunda tesis edilen 27/07/2000 tarihli bireysel işlemin iptali, 2000 yılı Aralık ayı itibarıyla mahrum kalınan 208,35-TL ek ödeme tutarının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolunda Danıştay Onbirinci Dairesince verilen 09/12/2015 günlü, E:2015/3240, K:2015/6103 sayılı kararın, temyiz incelemesi sonucunda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 24/12/2018 tarih ve E:2016/4457, K:2018/5771 sayılı kararıyla, davacının manevi tazminata ilişkin temyiz isteminin incelenmeksizin reddine hükmedilmiş, davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile kararın iptale ve kabule ilişkin kısımı onanmış, davacının, yasal faizin başlangıç tarihine ilişkin temyiz istemi yönünden ise ''Davacı, temyiz dilekçesinde, 2000 yılı Aralık ayı itibarıyla mahrum kalınan ek ödemelerin aylık ödeme tarihi olan 15/12/2000 gününden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bu yönden bozulmasını istemektedir. İdari işlem veya eylemlerden dolayı uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan davalarda uygulanacak yasal faizin başlangıç tarihi olarak idareye başvuru tarihinin, başvurunun bulunmaması durumunda dava tarihinin esas alınması Danıştay içtihatlarında genel kabul görmüş ve istikrar kazanmıştır. Her ne kadar, davacının, tazminat ödenmesi istemiyle idareye başvurduğu tarih esas alınarak faize hükmedilmesi gerekmekte ise de, davacının istemiyle bağlı kalınarak, 15/12/2000 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır. Bu durumda, Daire kararında, mahrum kalınan ek ödeme tutarının dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesi yönünde hüküm kurulmasında hukuka uyarlık görülmemiştir.'' gerekçesiyle bozulmuştur.
2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunun, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyeceği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay Dava Dairelerinin nihai kararlarının Danıştay’da temyiz edilebileceği, 49. maddesinin 4. fıkrasında ise Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50’nci madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı öngörülmüştür. 2577 sayılı Yasanın 49. maddesinin 4. fıkrasında yer alan düzenleme ile Danıştay Dava Dairelerine, ilk derecede bakılan davalarla ilgili bozma kararlarına karşı eski kararlarında ısrar edebilme yetkisi tanınmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, 2000 yılı Aralık ayı itibarıyla mahrum kalınan ek ödemelerin aylık ödeme tarihi olan 15/12/2000 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 tarih ve 2020/62 sayılı kararı uyarınca Dairemize devredilen dosyada; Danıştay Onbirinci Dairesince verilen 09/12/2015 tarih ve E:2015/3240, K:2015/6103 sayılı iptal ve kabule ilişkin kararın, taraflarca temyiz edilmesi sonucunda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 24/12/2018 tarih ve E:2016/4457, K:2018/5771 sayılı kararıyla iptal ve kabule ilişkin kısmının onanması, yasal faizin başlangıç tarihine ilişkin kısmının bozulması, davacının manevi tazminata ilişkin temyiz isteminin incelenmeksizin reddi, davalı Hazine ve Maliye Bakanlığının kararın düzeltilmesi isteminin de aynı Kurulun 11/02/2021 tarih ve E:2020/1613, K:2021/250 sayılı kararıyla reddedilmesi üzerine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bozma kararına uyuldu ve bozulan kısım yönünden işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava; Maliye Bakanlığı Gelirler Başkontrolörü olarak görev yapan davacının, 1999 yılı sicilinin olumsuz olduğundan bahisle 15/12/2000 tarihi itibarıyla ek ücret ödenmemesi yolunda tesis edilen 27/07/2000 tarihli işlemin ve anılan işlemin dayanağı olan "Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esaslar"ın 4/c maddesinde yer alan olumsuz sicil ve disiplin cezası alanlara belli sürelerle ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin hüküm ile dayanağı 06/08/1988 tarih ve 88/13207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve Maliye Bakanı onayı ile yürürlüğe giren ve Maliye Bakanlığı Sicil Amirleri Yönetmeliğinde değişiklik yapan 27/12/1986 tarihli işlemin iptali ve 1.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte, 2000 yılı Aralık ayına ait ek ücret tutarı olan 208,35 TL'nin ise temerrüt faizi ve yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onbirinci ve Onikinci Daireleri Müşterek Kurulunun 26/05/2004 tarih ve E:2001/58, K:2004/2444 sayılı kararıyla; davanın, Maliye Bakanlığı Sicil Amirliği Yönetmeliğinin iptali istemiyle açılan kısmı hakkında karar verilmesine yer olmadığına, Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların 4/c maddesinin iptaline ilişkin kısmı ile Aralık ayı için ek ücret tahakkuk ettirilmemesi ve ödenmemesine ve manevi tazminata ilişkin kısmı yönünden davanın reddine, 06/08/1988 tarih ve 88/13207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptali isteminin ise incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bu kararın, aleyhine olan kısımlarının bozulması istemiyle davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 10/12/2009 tarih ve E:2008/2521, K:2009/2854 sayılı kararıyla; Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların 4/c maddesinde yer alan disiplin cezası alanlara ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin kısmı dışında hukuka ve usule aykırılık bulunmadığı; dava konusu Esasların 4. maddesinin (c) fıkrası yönünden ise, herhangi bir disiplin cezası alanlara ayrıca bir de aylıktan kesme cezası niteliğini taşıyacak şekilde belli bir süre ek ödemeden yararlandırmama yoluna gidilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı; disiplin cezasına konu eylemler için uygulanacak yaptırımın mevzuatta belirlendiği; idari düzenlemeyle disiplin cezasının yanında aynı eylemden dolayı bir de gelir mahrumiyetine yol açacak biçimde düzenleme getirilmesine olanak tanıyan bir yetkinin davalı idarelere tanınmadığı; bu durumda, dava konusu işlem ile dayanağı düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığından, davanın reddine ilişkin temyize konu kararın bu kısmında hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle, kararın, Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların 4. maddesinin (c) fıkrasında yer alan disiplin cezası alanlara ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin kısmı ile buna dayalı ödememe işlemine ilişkin kısmının bozulmasına, diğer kısımlarının ise onanmasına karar verilmiştir.
Danıştay Onbirinci Dairesinin 09/12/2015 tarih ve E:2015/3240, K:2015/6103 sayılı kararıyla; Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 10/12/2009 tarih ve E:2008/2521, K:2009/2854 sayılı bozma kararına uyularak, Gelir İdaresini Geliştirme Fonundan Yapılacak Ek Ücret Ödemesine İlişkin Usul ve Esasların 4. maddesinin (c) fıkrasında yer alan disiplin cezası alanlara ek ücret ödenmeyeceğine ilişkin düzenleyici işlem ile buna dayalı olarak davacıya 15/12/2000 tarihi itibarıyla ek ücret ödenmeyeceği yolunda tesis edilen 27/07/2000 tarihli bireysel işlemin iptaline, 2000 yılı Aralık ayı itibarıyla mahrum kalınan 208,35 TL ek ödeme tutarının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Bu karara karşı, davalı idare tarafından esas, davacı tarafından ise yasal faizin başlangıç tarihi ve manevi tazminata hükmedilmemesi yönünden temyiz isteminde bulunulması üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 24/12/2018 tarih ve E:2016/4457, K:2018/5771 sayılı kararıyla; iptal ve kabule ilişkin kısmının onanmasına, yasal faizin başlangıç tarihine ilişkin kısmının bozulmasına, davacının manevi tazminata ilişkin temyiz isteminin ise incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdari işlem veya eylemlerden dolayı uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan davalarda uygulanacak yasal faizin başlangıç tarihi olarak; idareye başvuru tarihinin, başvurunun bulunmaması durumunda dava tarihinin esas alınması Danıştay içtihatlarında genel kabul görmüş ve istikrar kazanmıştır.
Uyuşmazlık bu çerçevede değerlendirildiğinde; her ne kadar, davacıların murisinin, tazminat ödenmesi istemiyle idareye başvurduğu tarih esas alınarak faize hükmedilmesi gerekmekte ise de, yoksun kalınan ek ödemenin, istemiyle bağlı kalınarak, 15/12/2000 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; davacıların, murislerinden dolayı 2000 yılı Aralık ayı itibarıyla mahrum kaldıkları 208,35 TL ek ödeme tutarına, istemle bağlı kalınarak 15/12/2000 tarihinden itibaren yasal faize hükmedilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların murisinin 2000 yılı Aralık ayına ait ek ödeme tutarı olan … TL'nin 15/12/2000 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizinin davacılara ödenmesine,
2. Davanın, kısmen dava konusu işlemin iptaline ve kısmen de davanın reddine karar verilmek suretiyle sonuçlandığı dikkate alındığında, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin (1/2 haklılık oranına göre) …-TL'sinin davacı üzerinde bırakılmasına, …-TL'sinin ise davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen otuz gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 14/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.