Danıştay 12. Daire 2021/5928 Esas 2022/1228 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/5928
Karar No : 2022/1228

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Edirne Uzunköprü 4. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığında askerlik görevini yerine getirmekte iken rahatsızlanması üzerine, sevk edildiği GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesince düzenlenen sağlık kurulu raporunda belirtilen nedenlerle askerliğe elverişli bulunmadığına ve terhis edilmesine karar verilen davacı tarafından, vazife malulü sayılarak 5434 sayılı Kanun'un 56. maddesi uyarınca aylık bağlanması talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 26/07/2006 tarihli işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince, Danıştay Onikinci Dairesinin 27/11/2019 tarih ve E:2019/6192, K:2019/9281 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle; davacı hakkında sağlık kurulu raporu düzenlenerek gönderilmesi amacıyla, hakem hastane olarak belirlenen Gaziantep Dr. Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesine sevk edilmesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20. maddesi uyarınca Gaziantep Dr. Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne sağlık raporunun düzenlenerek gönderilmesi için davacının başvurusundan itibaren (15) gün süre verilmesine, davacıya ara kararının tebliğinden itibaren (5) gün içerisinde (iki adet vesikalık fotoğraf, kimlik belgesi ve elindeki mevcut tüm sağlık raporları ile birlikte) anılan Hastaneye başvurması gerektiğinin ve başvurmadığı takdirde dosyada mevcut bilgi ve belgeler doğrultusunda karar verileceğinin bildirilmesine karar verildiği, Gaziantep Dr. Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliğince gönderilen yazıda, davacının anılan Hastaneye başvurmadığının belirtildiği, bu durumda, dosyada mevcut bilgi ve belgeler doğrultusunda, davacının mitral ve aort yetmezliği hastalığının askerlikten önce veya sonra ya da askerlik görevi devam ederken oluştuğuna ilişkin somut bir tespitin bulunmadığı, davacının sevk edildiği hakem Hastanece 19/02/2019 tarihli rapor ile bu hastalığın askerlik görevinin neden ve etkisi ile oluşmadığının belirlendiği, dolayısıyla mevzuat hükümlerine göre davacının vazife malulü sayılmasının mümkün olmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Mahkemenin ara kararı gereğince hastaneye sevk kararının kendilerine e-devletten 12/04/2021 tarihinde ulaştığı, 14/04/2021 tarihinde belirtilen Hastaneye başvurduğu, hastane tarafından 30/04/2021 tarihinde ön rapor düzenlendiği ve detaylı raporun tetkik ve muayene neticesinde daha sonra düzenleneceğinin belirtildiği, kendisinin ara kararını öğrendiği tarihten itibaren 3. günde Hastaneye başvurduğu halde Mahkemenin bunu görmezden gelip dosyadaki delil, bilgi ve belgelere göre karar vermesinin hukuka aykırı olduğu, Hastanenin 21/05/2021 tarihinde laboratuvar tetkik sonuç raporu düzenlediği, buna rağmen hastaneye başvurmadığı şeklindeki yazılı beyanın gerçeği yansıtmadığı, Hastanenin düzenlediği ön raporda aort yetmezliği olduğu ve askerliğe elverişli olmadığı tespitlerinde bulunulduğu, askerlik öncesinde bir kalp rahatsızlığının bulunmadığının anlaşıldığı, Mahkeme tarafından esas rapor beklenmeksizin hüküm tesis edilmesinin hukuka aykırı olduğu belirtilerek, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacının iddialarının yersiz olduğu belirtilerek, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı, askerlik görevine başladıktan yaklaşık iki ay sonra zatürre teşhisi ile hastanede tedavi görmüş, 1,5 ay hava değişimi raporu verilmiş, anılan sürenin bitiminde askerlik hizmetine devam etmiştir.
12/02/2003 tarihinde bronşit rahatsızlığı nedeniyle sevk edildiği hastanede tedavi edilerek 3 gün rapor verilmiştir.
22/09/2003 tarihinde GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesinde mitral ve aort yetmezliği teşhisi ile yatarak tedavi görmüş ve bu rahatsızlığı nedeniyle 03/10/2003 tarihli Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Raporu ile askerliğe elverişli olmadığına karar verilmesi üzerine terhis edilmiştir.
Davacı tarafından, askerlik görevini yaptığı esnada ve bu görev sebebiyle malul olduğundan bahisle vazife malulü sayılarak 5434 sayılı Kanun'un 56. maddesi uyarınca aylık bağlanması istemi ile yaptığı başvurunun reddi üzerine, bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun Geçici 4. maddesinin ikinci fıkrasında, "Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçiliği sona erenlerden tahsis talebinde bulunacaklar ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsis talebinde bulunanlardan işlemleri devam edenler hakkında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır...." hükmüne yer verilmiştir.
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun 44. maddesinde, her ne sebep ve suretle olursa olsun vücutlarında hasıl olan arızalar ve veya düçar oldukları tedavisi imkansız hastalıklar yüzünden vazifelerini yapamayacak duruma giren iştirakçilere malül denileceği ve haklarında bu Kanun'un malüllüğe ait hükümlerinin uygulanacağı, 45. maddesinde ise, 44. maddede yazılı malüllüğün;
a-) İştirakçilerin vazifelerini yaptıkları sırada vazifelerinden doğmuş olursa;
b-) Vazifeleri dışında kurumların verdiği herhangi bir kuruma ait başka işleri yaparken bu işlerden doğmuş olursa;
c-) Kurumların menfaatini korumak maksadıyle bir iş yaparken o işten doğmuş olursa; (maksadın ilgili kurumlarca kabul edilmesi şartıyla);
ç-) Fabrika, atölye ve benzeri işyerlerinde, işe başlamadan evvel, iş sırasında veya işi bitirdikten sonra, o iş yerinde husule gelen ve o işyerinin mahiyetinden veya çalışma konusundan ileri gelen kazadan doğmuş olursa; buna (vazife malüllüğü) ve bunlara uğrayanlara da (vazife malülü) denileceği hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un 48. maddesinde ise; " Vazife mâlûllükleri:
a) Keyif verici içki ve her çeşit maddeler kullanmaktan
b) Kanun, tüzük ve emir dışında hareket etmiş olmaktan;
c)Yasak fiilleri yapmaktan;
ç) İntihara teşebbüsten;
d) Her ne suretle olursa olsun kendisine veya başkalarına menfaat sağlamak veya zarar yapmak maksadından doğmuş olursa bunlara uğrayanlar hakkında (Adi mâlûllük) hükümleri uygulanır." hükmü yer almaktadır.
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun 56. maddesinde, muvazzaf, yedek ve gönüllü erlerin silah altında bulundukları esnada veya celp ve terhislerinde (Serbest sevkler dahil) sevkleri sırasında, Yedek Subay Okulu öğrencilerinin, gerek okulda, gerek okuldan evvelki hazırlık kıtasında vazife malûlü olmaları halinde, kendilerine, öğrenim durumlarına göre, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36. maddesinde tespit edilen giriş derece ve kademe tutarlarının; daha önce Devlet memuriyetinde bulunmuş olanlardan, kazanılmış hak aylıkları veya emekli keseneğine esas aylıkları, sözü edilen giriş derece ve kademe tutarının üzerinde olanlara, bu aylıklarının emeklilik gösterge tablosunda karşılığı olan derece ve kademe tutarının, %70'i üzerinden aylık bağlanacağı; bu suretle bağlanacak aylıklarına, maluliyet derecelerine göre, 55. maddede gösterilen nispetlerde zam yapılacağı kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
5434 sayılı Kanun'unun 44. ve 45. maddeleri uyarınca ilgililere vazife malüllüğü aylığı bağlanabilmesi için, malülüğün görevin yapıldığı sırada doğmuş olması yeterli olmayıp, aynı zamanda malüliyetin görevin neden ve etkisiyle doğmuş olması da gerekmektedir.
Danıştay Onbirinci Dairesinin, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun ve son olarak Dairemizin; davacının hastalığının oluşmasında veya artmasında, dolayısıyla malul hale gelmesinde askerlik görevinin neden ve etkisinin bulunup bulunmadığına ilişkin ayrıntılı tespitleri içeren sağlık raporu alınarak, bu tespitler değerlendirilmek suretiyle davanın karara bağlanması gerekirken, eksik inceleme sonucu davanın reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle verilen bozma kararları üzerine, Mahkemece bozma kararına uyulmak suretiyle; davacı hakkında sağlık kurulu raporu düzenlenmesi amacıyla hakem hastane olarak belirlenen Gaziantep Dr. Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesine sevk edilmesine, Hastane tarafından sağlık raporunun düzenlenerek gönderilmesi için davacının başvurusundan itibaren (15) gün süre verilmesine, davacıya işbu ara kararın tebliğ tarihinden itibaren (5) gün içerisinde anılan Hastaneye başvurması gerektiğinin ve başvurmadığı takdirde dosyada mevcut bilgi ve belgeler doğrultusunda karar verileceğinin bildirilmesine karar verildiği, ancak anılan Hastanesi Başhekimliğince gönderilen ve 26/05/2021 tarihinde dosyaya giren yazıda, davacının anılan Hastaneye başvurmadığının belirtildiği, bu durumda, dosyada mevcut bilgi ve belgeler doğrultusunda, davacının mitral ve aort yetmezliği hastalığının askerlikten önce veya sonra ya da askerlik görevi devam ederken oluştuğuna ilişkin somut bir tespitin bulunmadığı anlaşıldığından, anılan Hastaneden alınan sağlık kurulu raporu esas alınarak yeniden davanın reddine karar verilmiş ise de, karara dayanak alınan 19/02/2019 tarihli raporda, davacının mitral ve aort yetmezliği hastalığının askerlikten önce veya sonra ya da askerlik görevi devam ederken oluştuğuna ilişkin somut bir tespit bulunmamaktadır.
Mahkemece bozmaya uyulmak suretiyle, ara kararı ile davacının anılan Hastaneye sevkedildiği ve davacının 14/04/2021 tarihinde Şahinbey Askerlik Şubesine ve Hastaneye başvurduğu, Hastane tarafından 30/04/2021 tarihinde ön rapor düzenlendiği ve ön raporda detaylı raporun tetkik ve muayene neticesinde daha sonra düzenleneceğinin belirtildiği, davacının Mahkemenin ara kararını öğrendiği tarihten itibaren 3. günde Hastaneye başvurduğu halde Mahkemenin bu ön rapora rağmen dosyadaki delil, bilgi ve belgelere göre karar verdiği, Hastanenin 21/05/2021 tarihinde laboratuvar tetkik sonuç raporu düzenlediği, buna rağmen Hastanenin dosyaya gönderdiği 21/05/2021 tarihli yazıda davacının iletişim numarası bulunmadığı için şahsa ulaşılamadığından hakkında sağlık raporu düzenlenemediği yönündeki cevabın, Mahkeme tarafından davacının anılan Hastaneye başvurmadığı şeklindeki kabul edilerek, Hastanenin 19/02/2019 tarihli sağlık kurulu raporunun "ayrıntılı tespitleri içeren bir sağlık raporu" olmadığı halde Mahkemece bozmaya uyulduğu belirtilerek ve anılan rapora dayanılmak suretiyle verilen kararın, bozma kararına uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, davacıya ait mevcut sağlık kayıtlarından askerlik hizmeti öncesinde bu hastalığa sahip olup olmadığına dair net bir bilgi edinilemediğinden, davacının hastalığının oluşmasında veya artmasında, dolayısıyla malul hale gelmesinde askerlik görevinin neden ve etkisinin bulunup bulunmadığına ilişkin (hastalığın doğuştan var olup olmadığı, sonradan oluşup oluşmadığı, oluşma nedeni, öncesinde varsa görevin etkisiyle artıp artmadığı) ayrıntılı tespitleri içeren bir sağlık raporu alınarak, bu tespitler değerlendirilmek suretiyle davanın karara bağlanması gerekirken, İdare Mahkemesince ayrıntılı tespitleri içermeyen bir sağlık raporu esas alınmak suretiyle eksik inceleme sonucu davanın reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.