Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/2678 Esas 2022/863 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/2678
Karar No : 2022/863

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Maden Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 14/11/2019 tarih ve E:2017/1819, K:2019/7877 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Hatay İli, İskenderun İlçesi sınırları içerisinde bulunan 4. Grup maden (krom) işletme ruhsat sahasıyla ilgili yapılan izin başvurusunun reddine ilişkin ... tarih ve .. sayılı ... Müdürlüğü işlemi ile bu işlemin dayanağı olan ... Bakanlığının ... tarih ve ... sayılı Genelgesi'nin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 14/11/2019 tarih ve E:2017/1819, K:2019/7877 sayılı kararıyla;
Hatay İli, İskenderun İlçesi sınırları içerisinde bulunan 4. Grup maden (krom) işletme ruhsat sahasıyla ilgili olarak davacı tarafından yapılan izin başvurusunun reddine dair ... tarih ve ... sayılı ... Orman Bölge Müdürlüğü işleminin, Orman ve Su İşleri Bakanlığının 2014/1 sayılı Genelgesi'nin 5. maddesinin (d) fıkrasının birinci bendi uyarınca tesis edildiği anlaşıldığından, anılan Genelge'ye yönelik iptal isteminin, Genelge'nin 5. maddesinin (d) fıkrasının birinci bendine hasren incelendiği belirtilerek,
2014/1 sayılı Genelge'nin dava konusu 5. maddesinin (d) fıkrasının birinci bendinin incelenmesinden;
Konu ile ilgili mevzuat düzenlemelerinde, yaban hayatı koruma ve geliştirme alanlarında, Devlet ormanları sınırları içindeki tohum meşcereleri, gen koruma alanları, muhafaza ormanları, orman içi dinlenme yerleri, endemik ve korunması gereken nadir ekosistemlerin bulunduğu alanlarda maden aranması ve işletilmesinin Bakanlığın muvafakatine bağlı olduğunun görüldüğü,

Ayrıca, 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 16'ncı maddesine göre verilecek muvafakat ve izinlerin uygulama usul ve esasları, bunlardan tahsil edilecek bedeller ile izin ve/veya muvafakat sahasının rehabilitesine ait usul ve esasları belirlemek amacıyla çıkarılan ve işlem tarihinde yürürlükte bulunan Orman Kanununun 16 ncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği'nin "Kısıtlamalar" başlıklı 37. maddesinde, muhafaza ormanları, gen koruma alanları, tohum meşcereleri, orman içi dinlenme yerleri ile endemik ve korunması gereken nadir ekosistem alanlarında Maden Kanunu'nun 2. maddesindeki I(a), I(b) ve II(a) grup madenler ile kaba inşaat, baraj, gölet, liman, yol gibi yapılarda dolgu amaçlı kullanılan her türlü yapı hammaddesi üretimi için yapılacak madencilik faaliyetlerine izin verilmeyeceği, Maden Kanunu'nun 2. maddesindeki II(b), III, IV, V ve VI. grup madenlerin aranması, işletilmesi, tesis ve altyapı tesislerine ait talepler ile ilgili olarak değerlendirme komisyonunun görüş ve önerileri doğrultusunda talebin Yönetmelik hükümlerine göre bölge müdürlüğünce değerlendirmeye alınacağına yönelik düzenlemelerin bulunduğu,
Bu durumda, davalı Bakanlıkça çıkarılan 2014/1 sayılı Genege'nin 5. maddesinin dava konusu (d) fıkrasının birinci bendinde yer verilen, 3. ve 4. Grup madencilik faaliyetlerinin değerlendirmeye alınmayacağı alanlar olarak belirlenen alanlara ilişkin olarak başta Orman Kanunu olmak üzere, Kara Avcılığı Kanunu, Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ile İlgili Yönetmelik, Orman Kanununun 16 ncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği ve Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği'nde yer alan düzenlemelerde, madencilik faaliyetlerine yönelik başvuruların değerlendirmeye alınmayacağı yönünde bir düzenlemenin mevcut olmadığının anlaşıldığı,
Düzenleme yetkisinin, kamu hukukunda kural koyma ile eş anlamlı olduğu, kuralın ise, hukukta sürekli, soyut ve objektif, genel durumları belirleyen, bireysel olmayan, uygulanmakla etkisi tükenmeyen norm olarak tanımlandığı,
Anayasa ve yasal düzenlemelerden aldığı yetki ile kural koyma, düzenleme yapma yetkisine sahip olan idarenin, düzenleme yetkisini kullanarak yönetmelik, yönerge, genelge gibi sürekli, soyut, objektif, bireysel olmayan, genel durumları belirleyen ve dayanağı üst hukuk normlarına aykırı ve bu normları aşar nitelikte olmayan düzenlemeleri yapıp yürürlüğe koymasının mümkün olduğu,
Bu itibarla, davalı Bakanlıkça çıkarılan 2014/1 sayılı Genelgenin dava konusu maddesinde belirlenen alanlarda madencilik faaliyetlerine yönelik başvuruların değerlendirmeye alınmayacağı yönünde, Kanunda ve Yönetmeliklerde yer alan hükümleri aşar nitelikte düzenleme getirildiğinden, dava konusu Genelge maddesinde hukuka uyarlık bulunmadığı,
Diğer taraftan, dava konusu Genelge maddesinin hukuka uygun görülmemiş olmasının, davalı idare tarafından, madencilik faaliyetlerine yönelik kendisine yapılacak başvurulara doğrudan izin verilmesi gerektiği anlamına gelmediği, faaliyete izin verilip verilmeyeceği hususunda mevzuat çerçevesinde idareye verilen görev ve yetkiler kapsamında gerekli inceleme ve değerlendirmeler yapılarak işlem tesis edilmesi gerektiği,
Dava konusu ... Orman Bölge Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işleminin incelenmesine gelince;
Davacı tarafından ... tarihli dilekçe ile, Hatay İli, İskenderun İlçesi, ... Mevkiinde adına verilen ...ruhsat numaralı krom madeni sahası içerisinde, maden işletmesi (açık işletme), pasa döküm alanı, yol ve toprak depolama alanı olarak kullanımına izin verilmesi talebinde bulunulduğu, davacının bu talebinin, "Hatay İli, İskenderun İlçesi, ... mevkiinde izin talebiniz Makamın .... tarihli ve ... sayılı Genelgesi kapsamında Bölge Müdürlüğümüzce incelettirilmiş olup izin talebiniz değerlendirmeye alınmayacak olan yerlerden olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu izin talebinize ait müracaat evraklarınız ilişikte iade edilmiştir." şeklinde düzenlenen dava konusu yazı ile reddedildiği,
2014/1 sayılı Genelge'nin "Başvuruların Değerlendirmeye Alınmayacağı Sahalar" başlıklı 5. maddesinin, "3. ve 4. grup madencilik faaliyetlerinin değerlendirmeye alınmayacağı alanlar" başlıklı (d) fıkrasının dava konusu birinci bendinde hukuka uyarlık görülmediğinden, bu düzenlemeye dayalı olarak tesis edilen ... Orman Bölge Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işleminin de hukuka aykırı olduğu,
gerekçesiyle, 2014/1 sayılı Genelge'nin dava konusu 5. maddesinin (d) fıkrasının birinci bendinin ve Kahramanmaraş ... Bölge Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işleminin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idareler tarafından, dava konusu edilen Genelge'nin uluslararası yükümlülükler ve meri mevzuat ile Bakanlığa tevdi edilen görevlerin ifası maksadıyla hazırlanarak yürürlüğe konulduğu, mevzuat hükümleriyle Bakanlığa tabiatı, orman varlığını ve su kaynaklarını koruma ve geliştirme görevinin verildiği, doğada telafi edilemez tahribata yol açan faaliyetlerin düzenlenmesinin hem hukuka uygun olduğu hem de üstün kamu yararı taşıdığı, bazı hassas bölgelere ilişkin olarak bir takım kısıtlamalar ve yatırımların sürdürülebilir kaynak yönetimini gözetecek şekilde yürütülebilmesi için bazı hususlara ilişkin tespitler ihtiva eden bir düzenleme gerçekleştirildiği, davacı şirketin faaliyet sahasının Arsuz Yaban Hayatı Geliştirme Sahasına ilişkin Hassas Koruma Bölgesinde kaldığı, yönetim ve gelişme planına göre bu alanda 4. Grup madene izin verilemeyeceği, 05/10/2006 tarihinde izne tabi alan haline gelmesine rağmen Bakanlıktan herhangi bir izin alınmadığı gibi çevresel etki değerlendirmesinin de yapılmadığı, dava konusu işlem ve dayanağı Genelge meri mevzuat düzenlemelerine uygun olduğundan, Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçelerinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerden Tarım ve Orman Bakanlığının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
Üyeler ...ve ...'nun; dava dilekçesinde, mülga Orman ve Su İşleri Bakanlığının 2014/1 sayılı Genelgesi'nin iptali istenilmesine rağmen, Dairece, davacı tarafından yapılan izin başvurusunun reddine dair ... tarih ve ... sayılı ... Orman Bölge Müdürlüğü işleminin, Orman ve Su İşleri Bakanlığının 2014/1 sayılı Genelgesi'nin 5. maddesinin (d) fıkrasının birinci bendi uyarınca tesis edildiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle, anılan Genelge'ye yönelik iptal isteminin, Genelge'nin 5. maddesinin (d) fıkrasının birinci bendine hasren incelenmesinde hukuken isabet olmadığı ve eksik inceleme yapıldığı yönündeki usule yönelik oyuna karşılık, dava dilekçesindeki davacı iddiaları dikkate alındığında, Dairece hasren inceleme yapılarak karar verilmesinde, yargılama usulüne bir aykırılık görülmeyerek, uyuşmazlığın esasının incelenmesine geçildi:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması",
sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin REDDİNE,
2. 2014/1 sayılı Genelge'nin dava konusu 5. maddesinin (d) fıkrasının birinci bendinin ve Kahramanmaraş ... Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı işleminin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 14/11/2019 tarih ve E:2017/1819, K:2019/7877 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 17/03/2022 tarihinde usulde oyçokluğu, esasta oybirliği ile karar verildi.