Danıştay 6. Daire 2018/7339 Esas 2022/3292 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/7339
Karar No : 2022/3292


TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ….

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Sanayi ve Ticaret AŞ.
VEKİLİ : …
İSTEMİN ÖZETİ : …. İdare Mahkemesinin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun ek gerekçeyle reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:…sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ :Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Menfaat ihlalinde ilgilinin idari işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilişkisinin kurulması gerektiği açık olup imar planı değişikliği taleplerinde ilgililerin ancak kendi mülkiyetlerinde bulunan taşınmazlara ilişkin kullanım kararlarının değiştirilmesini talep edebileceği ve uyuşmazlıkta dava konusu parsele ilişkin plan değişikliği talebinin taşınmazın tahsisli olduğu ilçe müftülüğü tarafından yapıldığı dikkate alındığında, bu talebin reddi üzerine davacının mülkiyeti kendisine ait olmayan dava konusu taşınmaza yönelik plan değişikliği talebinin reddine ilişkin işlemin iptali talebi yönünden hukuki, kişisel ve güncel bir menfaatinin söz konusu olamayacağı açıktır.
Bu durumda, dava konusu işlemle davacı arasında hukuken korunabilir ciddi ve makul bir menfaat ilişkisinin varlığı tespit edilemediğinden, davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken işin esasına ilişkin değerlendirme yapılması suretiyle işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu idari dava dairesi kararında hukuki isabet bulunmadığından, anılan kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, Antalya ili, Kepez ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsel ve güneyinde yer alan cami alanına isteğe bağlı ticaret alanı kararı getirilmesi ve buna yönelik plan notlarının eklenmesi yolundaki 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği talebinin reddedilmesine ilişkin ... tarih ve .... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporu ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, güncel uygulamalar ve çevresel koşullar birlikte dikkate alındığında, isteğe bağlı ticaret alanı kullanımı ve buna bağlı plan notunun eklenmesinin, şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karara karşı yapılan istinaf başvurusu reddedilmiş, bu karar davalı idareler tarafından temyiz edilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanununun 2. maddesinin (a) bendinde; iptal davaları idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlandıktan sonra ilk inceleme konularının düzenlendiği 14. maddenin 3/c bendinde de; dilekçenin ehliyet yönünden inceleneceği, 15. maddenin 1/b bendinde ise; bu hususta kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.
İptal davasının subjektif ehliyet koşulu olan "menfaat ihlali" doktrin ve içtihatlarda; dava konusu işlemle davacı arasında kurulan makul, meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmaktadır.
Menfaat ilişkisi koşulunun varlığı davanın esasının incelenebilmesi için aranan ön şartlardan biri olup sınırları hukuki duruma göre değişmekte ve davanın durumuna göre taraf ilişkisinin kurulması idari yargı yerince belirlenmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, mülkiyeti hazineye ait Kepez İlçe Müftülüğüne tahsisli olan taşınmazda bulunan cami alanının altındaki dükkan ve atıl durumda bulunan alanların davacı tarafından kiralandığı, yine bu alanda gençlik merkezi yapılması amacıyla davacı ve ilçe müftülüğü arasında protokol yapıldığı, bu uygulamanın yapılabilmesi için isteğe bağlı ticaret kullanım kararı getirilmesine dair ilçe müftülüğü tarafından yapılan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği talebinin reddi üzerine davacı tarafından bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, menfaat ihlalinde ilgilinin idari işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilişkisinin kurulması gerekmektedir. Uyuşmazlıkta, dava konusu plan kararı niteliği itibarıyla mülkiyet hakkının kullanımına ilişkin olduğundan, anılan taşınmazda mülkiyet ve benzeri bağı olmayan ve kiracı olan davacının planın iptalini istemesinde hukuken korunması gereken bir menfaatinin bulunmadığı, ayrıca dava konusu parsele ilişkin plan değişikliği talebinin taşınmazın tahsisli olduğu ilçe müftülüğü tarafından yapıldığı ve bu talebin reddi üzerine taşınmaza yönelik plan değişikliği talebinin reddine ilişkin işlemin iptalinin istenildiği dikkate alındığında, davacının hukuki, kişisel ve güncel bir menfaatinin söz konusu olamayacağı açıktır.
Bu durumda, dava konusu işlemle davacı arasında hukuken korunabilir bir menfaat ilişkinin varlığı tespit edilemediğinden, davanın ehliyet yönünden reddi gerekirken işin esasına ilişkin değerlendirme yapılması suretiyle işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu idari dava dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince verilen …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA, dosyanın adı geçen İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 18/03/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.