Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/3121 Esas 2022/891 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/3121
Karar No : 2022/891

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Odası
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 24/12/2020 tarih ve E:2015/538, K:2020/6929 sayılı kararının, iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması davalı idare tarafından istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 30/12/2014 tarih ve 29221 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği'nin 1. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresinin, 2. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresinin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ıı) bendinin ikinci cümlesinde yer alan "EDAŞ", "OSB" ve "ve benzeri ihtisas sahibi" ibarelerinin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ii) bendinin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ccc) bendinin, 6. maddesinin 2. fıkrasında yer alan; "PUS sahibi olması zorunlu olup aynı zamanda" ibaresinin, 6. maddesinin 2. fıkrasının (b) ve (ç) bentlerinin; 6. maddesinin 4., 5. ve 6. fıkralarının, 7. maddesinin, 8. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesinin, 10. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "PUS sahibi" ibaresinin, 11. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin, 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "PUS sahibi" ve "ve/veya Proje Firması yetkilisi" ibarelerinin, EK-1 Yetkilendirme Tablosunda yer alan "TEMSAN", "EDAŞ", "OSB" ve "Diğer" ibarelerinin, EK-2.A-B, EK-2.B, EK-2.C, EK-2.D, EK-2.E, EK-2.F ve EK-4'te yer alan tablolardaki "2- Yetki Yazısı ve Ekleri" bölümlerinin "Açıklamalar" başlığı altında yer alan "Yetkilendirilen Mühendis için;" "e. Bir mühendislik ve/veya müteahhitlik şirketinde görevli mühendis için" ve "Lisans sahibi Şirkette görevli mühendis için" kısımlarında yer alan düzenlemelerin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 24/12/2020 tarih ve E:2015/538, K:2020/6929 sayılı kararıyla;
Dava konusu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihte dayanağı olarak gösterilen 01/03/1985 tarih ve 18681 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 28. maddesi ile 25/01/2019 tarih ve 30666 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişiklik ile Yönetmeliğin dayanağı haline gelen 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 508. maddesine yer verilerek,
Her ne kadar, davacı tarafından iptali talep edilen bazı yönetmelik hükümleri, değiştirilmiş ya da tümüyle yürürlükten kaldırılmış ise de, bu değişiklikler Dairelerinin 17/11/2015 tarih ve E:2015/538 sayılı kısmen yürütmenin durdurulması kararından sonra 25/01/2019 tarihli Yönetmelik ile yapıldığından, bu düzenlemeler yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmediği;
Dava konusu Yönetmeliğin; 1. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresi, 2. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresi, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ıı) bendinin ikinci cümlesinde yer alan "EDAŞ", "OSB" ve "ve benzeri ihtisas sahibi" ibareleri, 8. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesi, EK-1 Yetkilendirme Tablosunda yer alan "TEMSAN", "EDAŞ", "OSB" ve "Diğer" ibareleri yönünden;
3154 sayılı Kanun'un 2. maddesinde, plan ve projelerin hazırlatılması, onay ve kabul işlemlerinin yapılması konusunda davalı idareye yetki verilmiş ise de; anılan maddede, idarece, hazırlanan veya hazırlatılan projelerin onaylarının, onaylı projelerine göre yapılan tesislerin kabul işlemlerinin ve tutanak onaylarının tüzel kişilere yaptırılmasına ilişkin herhangi bir hükme yer verilmediği;
İdarelerin kanunla kendilerine verilen görev ve yetkileri devredebilmeleri için kanunda buna ilişkin bir düzenleme yapılması gerektiğinden; uyuşmazlığa konu olayda, yasal dayanağı olmadan, davalı idareye ait olan proje onay ve kabul işlemlerini yapma yetkisinin Yönetmelikle tüzel kişilere devredilmesine ilişkin dava konusu düzenlemelerde hukuka uyarlık bulunmadığı;
Dava konusu Yönetmeliğin; 4. maddesinin 1. fıkrasının (ii) bendi, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ccc) bendi, 6. maddesinin 2. fıkrasında yer alan; "PUS sahibi olması zorunlu olup aynı zamanda" ibaresi, 6. maddesinin 4., 5. ve 6. fıkraları, 7. maddesi, 10. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "PUS sahibi" ibaresi, 11. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi, 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "PUS sahibi" ibaresi yönünden;
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'nun 33. maddesi ile 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun'un 1. ve 7. maddesinin birlikte değerlendirilmesinden; Türkiye sınırları dahilinde mühendislik mesleğinin icra edilebilmesi için, mühendislik eğitimi veren bir yükseköğretim kurumundan mezun olmak ve ilgili meslek odasına üye olarak üyelik vasfını korumanın yeterli olduğu sonucuna ulaşıldığı, ayrıca başka bir koşula yasal düzenlemelerde yer verilmediği;
Dava konusu uyuşmazlık bu çerçevede değerlendirildiğinde; yasal düzenlemelerde, davalı idareye, mühendislerin mesleklerini icra edebilmeleri için meslek içi eğitim alma ve bu eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olma gibi yükümlülükler getirilmesi konusunda bir yetki verilmediği;
Bu durumda, elektrik tesislerinin projelerini hazırlayan mühendislerin mesleklerini icra etmelerini, yasal dayanağı olmadan, meslek içi eğitim alma ve bu eğitim sonunda başarılı olma koşuluna bağlayan dava konusu Yönetmelik maddelerinde hukuka uyarlık bulunmadığı;
Dava konusu Yönetmeliğin; 6. maddesinin 2. fıkrasının (b) ve (ç) bentleri, 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "ve/veya Proje Firması yetkilisi" ibaresi, EK-2.A-B, EK-2.B, EK-2.C, EK-2.D, EK-2.E, EK-2.F ve EK-4'te yer alan tablolardaki "2- Yetki Yazısı ve Ekleri" bölümünün "Açıklamalar" başlığı altında yer alan "Yetkilendirilen Mühendis için;" "e. Bir mühendislik ve/veya müteahhitlik şirketinde görevli mühendis için" ve "Lisans sahibi Şirkette görevli mühendis için" kısımlarında yer alan düzenlemeler yönünden;
Dava konusu edilen düzenlemelerde hukuka ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle,
Dava konusu Yönetmeliğin, 1. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresinin, 2. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresinin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ıı) bendinin ikinci cümlesinde yer alan "EDAŞ", "OSB" ve "ve benzeri ihtisas sahibi" ibarelerinin, 8. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesinin, EK-1 Yetkilendirme Tablosunda yer alan "TEMSAN", "EDAŞ", "OSB" ve "Diğer" ibareleri ile 4. maddesinin 1. fıkrasının (ii) bendinin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ccc) bendinin, 6. maddesinin 2. fıkrasında yer alan; "PUS sahibi olması zorunlu olup aynı zamanda" ibaresinin, 6. maddesinin 4., 5. ve 6. fıkralarının, 7. maddesinin, 10. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "PUS sahibi" ibaresinin, 11. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin, 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "PUS sahibi" ibaresinin iptaline, diğer kısımlar yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 17/06/2016 tarih ve 29745 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6719 sayılı Kanun ile mülga 3154 sayılı Kanun'un 2. maddesinin 1. fıkrasına (j) bendi olarak eklenen hüküm ile açıkça Bakanlığın proje onay ve kabul işlemleri için kendisi dışında kurum kuruluş ve tüzel kişileri de yetkilendirebileceğinin düzenlendiği; 09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 703 sayılı Kanun Hükmünde Karamame ile 3154 sayılı Kanun ilga edilmiş ise de, aynı KHK'nın 9. maddesi ile bu bendin 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'na Ek 1. madde olarak eklendiği, dolayısıyla idareye ait olan proje onay ve kabul işlemlerini yapma yetkisinin tüzel kişilere devredilmesine ilişkin Yönetmelik hükümlerinin yaklaşık 5 yıldır yasal dayanağının mevcut olduğu; öte yandan, elektrik tesislerinin projelerini hazırlayan mühendislerin meslek içi eğitim alma ve bu eğitim sonunda başarılı olma koşuluna ilişkin hükümlerin ise 25/01/2019 tarihli Yönetmelik ile kaldırıldığı, bu nedenle Daire kararının iptale ilişkin kısımlarının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının temyize konu kısımlarının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın iptale ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptaline, kısmen davanın reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin 24/12/2020 tarih ve E:2015/538, K:2020/6929 sayılı kararının, iptale ilişkin kısımlarının ONANMASINA,
3.Kesin olarak, 21/03/2022 tarihinde Yönetmeliğin; 1. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresi, 2. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresi, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ıı) bendinin ikinci cümlesinde yer alan "EDAŞ", "OSB" ve "ve benzeri ihtisas sahibi" ibareleri, 8. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesi, EK-1 Yetkilendirme Tablosunda yer alan "TEMSAN", "EDAŞ", "OSB" ve "Diğer" ibareleri yönünden oyçokluğu, diğer kısımlar yönünden oybirliği ile karar verildi.



KARŞI OY

X-Daire kararında, 3154 sayılı Kanun'un 2. maddesinde, plan ve projelerin hazırlatılması, onay ve kabul işlemlerinin yapılması konusunda davalı idareye yetki verilmiş ise de; anılan maddede, idarece, hazırlanan veya hazırlatılan projelerin onaylarının, onaylı projelerine göre yapılan tesislerin kabul işlemlerinin ve tutanak onaylarının tüzel kişilere yaptırılmasına ilişkin herhangi bir hükme yer verilmediği; uyuşmazlığa konu olayda, yasal dayanağı olmadan, davalı idareye ait olan proje onay ve kabul işlemlerini yapma yetkisinin Yönetmelikle tüzel kişilere devredilmesine ilişkin yönetmelik hükümlerinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresinin, 2. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresinin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ıı) bendinin ikinci cümlesinde yer alan "EDAŞ", "OSB" ve "ve benzeri ihtisas sahibi" ibarelerinin, 8. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesinin ve EK-1 Yetkilendirme Tablosunda yer alan "TEMSAN", "EDAŞ", "OSB" ve "Diğer" ibarelerinin iptaline karar verilmiştir.
Ancak, karar tarihinden önce,17/06/2016 tarih ve 29745 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6719 sayılı Kanun ile mülga 3154 sayılı Kanun'un 2. maddesinin 1. fıkrasına (j) bendi olarak, "Elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tüketim tesislerinin milli menfaatlere ve modern teknolojiye uygun şekilde kurulması ve işletilmesi için gerekli yükümlülükleri ile ilgili olarak inceleme, tespit, raporlama, proje onay ve kabul işlemleri yapmak üzere; ihtisas sahibi kamu kurum ve kuruluşlarını, bu Kanun kapsamında dağıtım lisansı sahibi tüzel kişileri veya özel hukuk tüzel kişilerini görevlendirme, yetkilendirme veya bu tüzel kişilerden hizmet satın alma ve bu tüzel kişilerin nitelikleri, yetkilendirilmesi, hak ve yükümlülükleri ile bu tüzel kişilere uygulanacak yaptırımlar ve diğer hususlar Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükmü eklenmiştir. 09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 703 sayılı Kanun Hükmünde Karamame ile 3154 sayılı Kanun ilga edilmişse de, aynı KHK'nın 9. maddesi ile bu bent 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'na Ek 1. madde olarak eklenerek, davalı Bakanlığın, proje onay ve kabul işlemleri için kendisi dışında kurum kuruluş ve tüzel kişileri de yetkilendirebilmesine cevaz verilmiştir.
Düzenleyici işlemlerin hukuka uygunluk denetimi yapılırken, bireysel işlemlerden farklı olarak "işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla değerlendirilmesi" genel ilkesi yerine, düzenleyici işlemlerin "karar tarihi itibarıyla" değerlendirilmesi gerekmektedir. Zira, düzenleyici işlemlerde, işlemin yürürlüğe konulduğu tarihte üst hukuk normlarına aykırılık bulunsa/bulunmasa da zaman içinde üst hukuk normlarında yapılan düzenlemeler ya da üst hukuk normlarına ilişkin olarak Anayasa Mahkemesi ve idari yargı mercilerince verilen kararlar nedeniyle dava konusu edilen düzenleyici işlemler, yasal dayanaktan yoksun kalabileceği gibi, sonradan yasal dayanağa da kavuşabilir.
Belirtilen nedenlerle, karar tarihi itibarıyla Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği'nin 1. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresinin, 2. maddesinde yer alan; "ya da tüzel kişilerin" ibaresinin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (ıı) bendinin ikinci cümlesinde yer alan "EDAŞ", "OSB" ve "ve benzeri ihtisas sahibi" ibarelerinin, 8. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesinin ve EK-1 Yetkilendirme Tablosunda yer alan "TEMSAN", "EDAŞ", "OSB" ve "Diğer" ibarelerinin kanuni dayanağının bulunduğu ve üst hukuk normlarına aykırılık taşımadığı anlaşıldığından, bu kısımlar yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, karar tarihi itibarıyla 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun Ek 1. maddesi göz önünde bulundurulmaksızın verilen iptal kararının bozulması gerektiği oyuyla, kararın bu kısımlarına katılmıyorum.