Danıştay 1. Daire 1989/123 Esas 1989/148 Karar Sayılı İlamı

Daire : BİRİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 148
Esas Yılı : 1989
Esas No : 123
Karar Tarihi : 11/10/989

3213 SAYILI MADEN KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE MERMER ARAMA RUHSATI ALMIŞ BULUNAN HAK SAHİBİNE KULLANMA AMACINA BAKILMAKSIZIN ÖN İŞLETME VEYA İŞLETME RUHSATI VERİLMESİNİN TABİİ BULUNDUĞU HK.

1213 Sayılı Maden Kanununa göre müracaat edip arama ruhsatı olanlarla, müracaatları bu Kanuna göre olup 3382 sayılı Yasayla yapılan değişiklikten sonra mermer arama ruhsatı alanlara, ön işletme veya işletme dönemlerine geçişlerinde takaddüm hakkı göz önünde tutularak müracaat tarihinde yürürlükte bulunan Kanun hükmünün mü yoksa yeni düzenlemenin mi esas alınacağı yolunda oluşan duraksamanın giderilmesi amacıyla istişari düşünce istemi üzerine gereği görüşülüp düşünüldü:
3213 sayılı Maden Kanununun 2.maddesinin değişiklikten önceki sanayi nedenleri bölümünde, mermer, "... mermer (Kalkar, Dolomit, Koloit, Arogonit, Troverton, Albotur, Diabos, Gronit, Sorpantin ve kesilip patlatılabilen diğer taşlar ..." biçiminde tanımlanmış, aynı maddenin 1382 sayılı Kanunla yapılan değişikliğinde ise, "... kesilip parlatılarak kullanılacak olan mermer, onika mermeri ve diğer taşlar ..." olarak ifade edilmiştir.
Her iki hükmünde de kesilip parlatılabilme özelliği müşterek öncellik olarak kabul edilmiş, sadece, değişiklikte, kesilip patlatılabilme özelliği yanında "...kesilip patlatılarak kullanılacak olan mermer..." denilmek suretiyle kullanma amacına da yer verilmiştir. Nitekim değişiklik bölümünün ikinci fıkrasında, kesilip patlatılabilme özelliğini taşımayan kaba inşaat veya yol yapımı gibi işlerde kullanılan taşlar, bu Kanunun kapsamı dışında bırakılmıştır.
Öte yandan, Maden Kanununun ön işletme ruhsatı verilmesi durumunu düzenleyen 19.maddesinde, arama ruhsatı sahibinin arama ve rezerv tehit çalışmalarının olumlu bir gelişme gösterdiğini, arama ve diğer faaliyetlere bir süre daha devam edilmesiyle daha büyük işletme veya tesis kurma imkanlarının doğabileceğini beyanla ön işletme projesi vererek ön işletme ruhsatı talebinde bulunabileceği, işlemlerini tamamlayan arama ruhsatı sahibinin ön işletme ruhsatı almaya hak kazanacağı, belirtilmekte, işletme ruhsatı için müracaat başlıklı 24.maddesinde, ise, ruhsat sahibinin, arama veya ön işletme ruhsat süresi sonuna kadar ilgili daireye müracaatı ve işletme ruhsatı talebinde bulunması ile işletme ruhsatı hakkı doğacağı kesin bir anlatımla hükme bağlanmış bulunmaktadır. Görüldüğü gibi, koşulların gerçekleşmesi halinde ön işletme ve işletme ruhsatı verilmesi arama ruhsatının tabii bir sonucu olup, ilgili dairenin, arama ruhsatı hak sahibine ön işletme veya işletme ruhsatı vermemek gibi bir takdir yetkisi bulunmamaktadır.
Bu durumda, 3213 sayılı Maden Kanunu hükümlerine göre mermer arama ruhsatı almış bulunan hak sahibine kullanma amacına bakılmaksızın ön işletme veya işletme ruhsatı verilmesinin tabii bulunduğu, ancak, bu Kanuna göre müracaat ettiği halde işlemlerini 3382 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra tamamlayıp arama ruhsatı alanların hak sahipliğinin bu Kanun hükümleri çerçevesinde düşünülmesi bir başka anlatımla kesilip parlatılma özelliğinin gözönünde bulundurulması gerektiği mütalaa kılındı.