Danıştay 8. Daire 2018/6897 Esas 2022/1967 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/6897
Karar No : 2022/1967


DAVACI : …'a velayeten … ve …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Dava, 2018 yılı Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarından olan … Anadolu Lisesi'ne yerleşen …'ın … Lisesi'ne nakli için yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemi ile işlemin dayanağı olan Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Yönetmelikle değiştirilen 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.

DAVACININ İDDİALARI :
Sınav sonucuna göre öğrenci yerleştirme uygulamasında, okulun kontenjanını en düşük puanla dolduran kişinin puanının taban puan olarak kabul edileceği, yani taban puanın son öğrencinin puanına göre belirleneceği, kontenjan tam olarak dolmadan gerçek anlamda belirleyici nitelik taşıyan “taban puandan” bahsedilemeyeceği, nakil talep edilen okulun kontenjanının tam olarak dolmadığı durumlarda tabanın oluşmayacağı, aynı sınıf seviyesinde yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlı öğrencinin puanının taban puan olarak belirlenmesinin ve bu puandan düşük puanlı öğrencinin nakline izin verilmemesinin, boş kontenjanların doldurulmasını haksız olarak engellemek anlamına geldiği iddia edilmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI :
Davalı Milli Eğitim Bakanlığı'nın Savunması :Ortaöğretim kurumları arasındaki nakillerde taban puan uygulamasının kaldırılmasına yönelik 13/09/2014 tarihli Yönetmelik değişikliğinin yargı önüne taşıındığı, Danıştay Sekizinci Dairesince anılan düzenlemenin “okullarda oluşan homojen yapıyı bozacağı” gerekçesiyle iptal edildiği, yargı kararının uygulanmasına yönelik olarak dava konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği, bu haliyle taban puan uygulamasına dönüldüğü ve davacının açık kontenjan bulunan okulda taban puandan bahsedilemez iddiasının temelsiz olduğu savunulmaktadır.

Davalı İstanbul Valiliği'nin Savunması : Davacıların velisi olduğu …’ın merkezi yerleştirme sınav puanının 377,2169 olduğu, Haydarpaşa Lisesi'nde aynı sınıf seviyesindeki en düşük öğrencinin puanının ise; 414,6920 olduğu, başvuru tarihi itibariyle anılan okulda öğrenci seviyesindeki sınıfta 4 açık kontenjan bulunduğu, Yönetmelik'te yer alan şartlar oluşmadığından davacıların talebinin reddedildiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, 2018 yılı Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarından olan … Anadolu Lisesi'ne yerleşen …'ın … Lisesi'ne nakli için yapılan başvurunun reddine ilişkin 09/10/2018 tarihli işlem ile bu işlemin dayanağı olan Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Yönetmelikle değiştirilen 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Yönetmelikler" başlıklı 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri ve hangi yönetmeliklerin Resmî Gazetede yayımlanacağının kanunda belirtileceği kurala bağlanmıştır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 5. maddesinde, milli eğitim hizmetinin, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenleneceği belirtilmiş; ''Yönelme'' başlıklı 6. maddesinde, fertlerin, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilecekleri öngörülmüş; 28. maddesinde de, ortaöğretim kurumlarının amaç ve görevleri arasında, öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamak olduğu hükme bağlanmıştır.
07/09/2013 günlü ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin ''Kontenjan belirleme, başvuru ve değerlendirme'' başlığını taşıyan 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; ortaöğretim kurumları arasında nakil ve geçişlerin, 37. madde hükümleri çerçevesinde merkezi sınavla öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, merkezi sınav puan üstünlüğüne göre yapılacağı kuralı yer almakta iken, 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle yapılan dava konusu değişiklik sonrası; merkezi sınavla öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, öğrencinin merkezi sınav puanının naklen gitmek istediği okuldaki aynı sınıf seviyesinde yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlı öğrencinin puanından az olmaması kaydıyla puan üstünlüğüne göre yapılacağı kurala bağlanmıştır.

Dava konusu Yönetmelik değişikliği ile ortaöğretim kurumları arasında nakil ve geçişlerde öğrencinin yerleştirmeye esas puanının naklen gitmek istediği okulun yerleştirmeye esas taban puanından az olmaması şartının aranmasının, ortaöğretim kurumlarında yarışma esasına dayanan yerleştirme usulleri ile sağlanmak istenen homojen yapının oluşturulması ve korunması amacına yönelik olduğu sonucuna varılmaktadır.
Konuya ilişkin yargı kararı gereklerine de uygun olduğu görülen düzenlemenin, öğrenci profili yönünden ortaöğretim kurumlarında standardın oluşturulması ve öğrencinin kendi seviyesine uygun olarak, yeteneğinin geliştirmesi suretiyle gerekli bilgi, beceri ve davranışları edinmesine de katkı sağlayacağı anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda, dava konusu Yönetmelik hükmü ve bu Yönetmelik hükmüne dayanılarak tesis edilen 09/10/2018 tarihli işlemin işlemin hukuka uygun olması nedeniyle davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 2018 yılı Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarından olan … Anadolu Lisesi'ne yerleşen …'ın … Lisesi'ne nakli için yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemiyle işlemin dayanağı olan Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Yönetmelikle değiştirilen 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin, sınav sonucuna göre öğrenci yerleştirme uygulamasında, okulun kontenjanını en düşük puanla dolduran kişinin puanının taban puan olarak kabul edileceği, yani taban puanın son öğrencinin puanına göre belirleneceği, kontenjan tam olarak dolmadan gerçek anlamda belirleyici nitelik taşıyan “taban puandan” bahsedilemeyeceği, nakil talep edilen okulun kontenjanının tam olarak dolmadığı durumlarda tabanın oluşmayacağı, aynı sınıf seviyesinde yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlı öğrencinin puanının taban puan olarak belirlenmesinin ve bu puandan düşük puanlı öğrencinin nakline izin verilmemesinin, boş kontenjanların doldurulmasını haksız olarak engellemek anlamına geldiği ileri sürülerek iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İlgili Mevzuat:
Anayasa'nın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42. maddesinde de; " Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz. İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır. Özel ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esaslar, Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak, kanunla düzenlenir." hükümlerine yer verilmiştir.
1739 sayılı Temel Eğitim Kanunu'nun "Genellik ve eşitlik" başlıklı 4. maddesinde; eğitim kurumlarının dil, ırk, cinsiyet, engellilik ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açık olduğu, eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamayacağı hükmü yer almış, aynı Kanunun "Fırsat ve imkan eşitliği" başlıklı 8. maddesinde ise; eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkan eşitliği sağlanacağı kurala bağlanmıştır.
Yine aynı Kanun'un ortaöğretim kurumlarının düzenlendiği "Kapsam" başlıklı 26. maddesinde ortaöğretimin; ilköğretime dayalı dört yıllık zorunlu örgün veya yaygın öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumları ile mesleki eğitim merkezlerinin tümünü kapsadığı, bu okul ve kurumları bitirenlere, bitirdikleri programın özelliğine göre diploma verileceği, ancak mesleki eğitim merkezi öğrencilerinin diploma alabilmeleri için Millî Eğitim Bakanlığınca belirlenen fark derslerini tamamlamasının zorunlu olduğu; "Ortaöğretimden yararlanma hakkı" başlıklı 27. maddesinde, İlköğretimini tamamlayan ve ortaöğretime girmeye hak kazanmış olan her öğrencinin, ortaöğretime devam etmek ve ortaöğretim imkanlarından ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanmak hakkına sahip olduğu; "Amaç ve görevler" başlıklı 28. maddesinde, ortaöğretimin amaç ve görevlerinin, Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak, öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamak olduğu, bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge sağlanacağı belirtilmiştir.
07/09/2013 gün ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Ortaöğretime geçiş esasları" başlıklı 20. maddesinde; "(Değişik:RG-14/2/2018-30332) (1) Ortaokulu veya imam hatip ortaokulunu bitiren öğrenciler bilgi, beceri ve yetenekleri doğrultusunda;
a) Merkezi sınav puanıyla,
b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okullara tercihe bağlı olarak,
c) Ortaöğretim kayıt alanı dışındaki pansiyonlu okullara tercihe bağlı olarak,
ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı puanıyla,
d) Yetenek sınav puanıyla,
ortaöğretim kurumlarına geçiş yaparlar.
(2) Birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen yerleştirme ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslar, Bakanlıkça hazırlanan yönerge ve/veya kılavuz, (d) bendi ise genelge ile belirlenir.
(3) Ortaöğretime geçiş sistemine bağlı olarak yapılan yerleştirme ve kayıt işlemleri;
a) Merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre,
b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okulların açık kontenjanlarına, tercihe bağlı olarak,
c) Pansiyonlu okullarda belirlenen pansiyon kontenjanı kadar (Mülga ibare:RG-1/9/2018-30522) (...) uzaktan yakına ilkesi gözetilerek tercihe göre,

ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre,
d) Güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, (Ek ibare:RG-1/9/2018-30522) hafızlık, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu İmam Hatip Liselerine yetenek sınav puanı ve OBP kullanılarak puan üstünlüğüne göre, yapılır.
(4) Özel ortaöğretim okullarına geçişler, 20/3/2012 tarihli ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin ilgili hükümleri doğrultusunda yapılır." düzenlemesi; "Ortaöğretim kurumları arasında nakil ve geçişler" başlıklı 37. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; " (Değişik madde: 14.02.2018 - 30332 s. R.G. Yön./11. md.) (1) Fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje okulları ile mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının Anadolu teknik programlarına nakil ve geçişler;
a) Okul türlerinin her birinin kendi arasında her sınıf seviyesinde,
B) Fen liseleri, sosyal bilimler liseleri ile proje uygulayan eğitim kurumu olan Anadolu liselerinden Anadolu liselerine her sınıf seviyesinde,
C) Proje uygulayan eğitim kurumu olan imam hatip liseleri ile Anadolu teknik programlarından aynı türden okullara her sınıf seviyesinde,
Ç) Okul türleri arasında boş kontenjan ve merkezi sınav puan üstünlüğüne göre, sınıf atlatma işlemleri yapıldıktan sonra 10 uncu sınıftan 11 inci sınıfa geçmiş olan öğrenciler ağustos ayı sonuna kadar,
1) Fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje okulu olan Anadolu liselerine; diğer okul türlerinden sınıf atlatma işlemleri yapıldıktan sonra 9 uncu, 10 uncu ve 11 inci sınıftan bir üst sınıfa geçen öğrenciler ağustos ayı sonuna kadar sorumlu olarak,
2) Proje okulu kapsamındaki Anadolu imam hatip liselerine diğer okul türlerinden sınıf atlatma işlemleri yapıldıktan sonra 9 uncu ve 10 uncu sınıftan bir üst sınıfa geçen öğrenciler ağustos ayı sonuna kadar sorumlu olarak, 11 inci sınıftan bir üst sınıfa geçen öğrenciler ağustos ayı sonuna kadar alt sınıflara ait meslek derslerinden sorumlu olarak veya ağustos ayı sonuna kadar başvurmak şartıyla, bir yıl öğrenim hakkını kullanmamış sayılarak alt sınıflara ait meslek derslerinden bir eğitim ve öğretim yılı boyunca yapılacak eğitimden başarılı olmak kaydıyla,
3) Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının Anadolu teknik programlarına ve proje okulu kapsamındaki mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının Bakanlıkça belirlenen Anadolu meslek programlarının proje kapsamındaki alan ve dallarına diğer okul türlerinden; 9 uncu sınıfta birinci dönem sonuna kadar sürekli, 10 uncu sınıfta birinci dönem sonuna kadar 9 uncu sınıf meslek derslerinden sorumlu olarak, 10 uncu sınıftan bir üst sınıfa geçen öğrenciler 9 uncu sınıf meslek derslerinden sorumlu, 10 uncu sınıf meslek derslerinden yaz döneminde yapılacak telafi eğitiminden başarılı olmak kaydıyla eylül ayının sonuna kadar, 11 inci sınıftan bir üst sınıfa geçen öğrenciler 9 uncu sınıf meslek derslerinden sorumlu, 10 uncu sınıf meslek derslerinden yaz döneminde yapılacak telafi eğitiminden başarılı olmak ve 11 inci sınıf meslek derslerinden öğrenim hakkını kullanmamış sayılarak bir eğitim ve öğretim yılı boyunca yapılacak eğitimden başarılı olmak kaydıyla,
d) (Sınavsız öğrenci alan okullardan bu okullara; kontenjan ve merkezi sınav puan üstünlüğüne göre 9 uncu sınıf sonuna kadar,
e) Anadolu teknik programlarında alan/dal bulunmak kaydıyla kendi arasında her sınıf seviyesinde, merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okullardan Anadolu teknik programlarına 10 uncu sınıfın birinci dönem sonuna kadar, Anadolu teknik programında aynı alanda olmak kaydıyla 11 inci sınıfın birinci dönemi sonuna kadar dal değiştirerek,
f) Merkezi sınav puanıyla öğrenci alan okullardan Anadolu teknik programlarına 10 uncu sınıfın sonunda nakil ve geçiş yapan öğrenciler ile alan değişikliği yaparak nakil ve geçiş yapan öğrenciler alan ortak derslerinden telafi eğitimine alınarak, bu Yönetmelikte belirtilen süre içerisinde yapılır." düzenlemesi yer almaktadır.
Yine, Yönetmeliğin "Kontenjan belirleme, başvuru ve değerlendirme" başlıklı 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, ortaöğretim kurumları arasında nakil ve geçişlerin, 37 nci madde hükümleri çerçevesinde merkezi sınavla öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, öğrencinin merkezi sınav puanının naklen gitmek istediği okuldaki aynı sınıf seviyesinde yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlı öğrencinin puanından az olmaması kaydıyla puan üstünlüğüne göre yapılacağı belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu Yönetmelik hükmü yönünden yapılan inceleme:
14/02/2018 tarih ve 30332 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik değişikliği ile asıl Yönetmeliğin 20. maddesinde değişikliğe gidilerek ortaöğretime yerleştirme sisteminde değişikliğe gidilmiştir. Yeni sisteme göre ülke genelinde ortaöğretim kurumlarına beş farklı türde yerleştirme yapılmaktadır.
Buna göre; merkezi sınavla öğrenci alan okullara merkezi sınav puanı ile, merkezi sınav puanı olmayan öğrenciler ortaöğretim kayıt alanı içerisindeki tercihleri doğrultusunda yerel yerleştirme ile, merkezi sınav puanı olmayıp ortaöğretim kayıt alanı dışında kalan bir okulun tercih edilmesi halinde pansiyonlu olarak yerel yerleştirmeyle, merkezi sınav puanı ve özel yetenek sınav puanıyla, güzel sanatlar lisesi, spor lisesi, klasik sanatlar ve musiki, hafızlık, görsel sanatlar ve spor programı uygulayan Anadolu İmam Hatip liselerine özel yetenek sınav puanıyla öğrenci alınmaktadır.
Nakil ve geçişleri düzenleyen Yönetmeliğin 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, merkezi sınav puanıyla öğrenci alan okullar (Fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje okulları ile mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının Anadolu teknik programları) için nakil ve geçişler açısından öngörülen koşullar düzenlenmiş olup; belirtilen kriterlerin sağlanması halinde nakil ve geçişlere izin verileceği kurala bağlanmıştır.
Buna göre; öncelikle nakil talep edilen okulda açık kontenjan bulunmalıdır. Açık kontenjan bulunması halinde öğrencinin naklen gitmek istediği okulda aynı seviyedeki sınıfta yer alan öğrencilerin puanlarına bakılacak ve yerleşen son öğrencinin puanından düşük olmayacaktır. Nakil talep edenlerin birden fazla olması durumunda ise; nakil talep edilen okula yerleşen son öğrencinin puanından daha düşük olmayan istekliler sıralanacak ve puan üstünlüğüne göre kontenjan kadar öğrenci yerleştirilecektir.
Anılan Yönetmeliğin ''Kontenjan belirleme, başvuru ve değerlendirme'' başlığını taşıyan 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin yürürlük tarihindeki halinde; ortaöğretime yerleştirme puanıyla öğrenci alan ortaöğretim kurumları arasında nakil ve geçişlerin, açık kontenjan bulunması halinde öğrencinin yerleştirmeye esas puanının naklen gitmek istediği okulun yerleştirmeye esas taban puanından az olmaması kaydıyla puan üstünlüğüne göre yapılacağı kuralı yer almaktayken; 13/09/2014 gün ve 29118 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile yapılan değişiklik sonrası ortaöğretim kurumları arasında nakil ve geçişlerin, öğrencinin okula yerleştirmeye esas puanı dikkate alınarak açık kontenjan bulunması hâlinde puan üstünlüğüne göre yapılacağı kurala bağlanarak "taban puan uygulaması" terk edilmiştir.
Yine, 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürülüğe giren Yönetmelik ile Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 38. maddesinde tekrar değişikliğe gidilerek, merkezi sınavla öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, öğrencinin merkezi sınav puanının naklen gitmek istediği okuldaki aynı sınıf seviyesinde yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlı öğrencinin puanından az olmaması kaydıyla puan üstünlüğüne göre yapılacağı hüküm altına alınmış olup; bu haliyle merkezi sınav puanıyla öğrenci alan okullar arasında yapılacak nakil ve geçişlerde "taban puan uygulaması" tekrar getirilmiştir.
13/09/2014 gün ve 29118 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile yapılan değişiklik sonrası ortaöğretim kurumları arasında nakil ve geçişlerin, öğrencinin okula yerleştirmeye esas puanı dikkate alınarak açık kontenjan bulunması hâlinde puan üstünlüğüne göre yapılacağı kuralının iptali istemiyle açılan davada; Dairemizin 22/05/2019 tarih ve E:2014/10087, K:2019/4915 sayılı kararıyla; ortaöğretim kurumlarındaki eğitim programları, bilimsel düşünme becerilerine sahip, öğrenmeyi öğrenen, üretken, bilgiye ulaşabilen, iletişim kurabilen, bilişim teknolojilerini kullanabilen, eğitim sürecine aktif olarak katılan, millî, insanî ve evrensel değerleri benimsemiş öğrencilerin yetiştirilmesi gerekliliğine yönelik olmakla birlikte; bu programların uygulanmasında öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerinin belirlenmesi ve bu yönde ortaöğretim kurumunda öğrencinin düzeyi açısından bir standardın sağlanması eğitim öğretim hizmetinin amacına ulaşması için zorunlu olduğu, aksi durumda; öğrencinin düzey ve yeteneğinin gözardı edilmesi suretiyle eğitim öğretim faaliyetinin aksamasına yol açacağı ve öğrencinin gerekli bilgi, beceri ve davranışları edinmesinin güçleşeceği, bu eksende; öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda, ortaöğretime yerleştirmeye esas puanla ve/veya yetenek sınav puanıyla tercihleri doğrultusunda ortaöğretim kurumlarına geçiş yapabilecekleri dikkate alındığında, ortaöğretim kurumlarına geçişin yarışma esasına dayanan usule tabi olduğu ve yarışma esasının kabul edilmesinin ise öğrenci profili yönünden ortaöğretim kurumlarında standardın oluşturulması ve öğrencinin kendi seviyesine uygun olarak, yeteneğini geliştirmesi suretiyle gerekli bilgi, beceri ve davranışları edinmesi zorunluluğuna dayandığı, nakil ve geçişlerde öğrencinin yerleştirmeye esas puanının naklen gitmek istediği okulun yerleştirmeye esas taban puanından az olmaması şartının aranmasının, ortaöğretim kurumlarında yarışma esasına dayanan yerleştirme usulleri ile sağlanmak istenen homojen yapının oluşturulması ve korunması amacına yönelik olduğu, dava konusu düzenleme ile taban puan uygulamasının kaldırılmasının, ortaöğretim kurumlarının homojen yapısının bozulmasına neden olacağı, öğrenci profili yönünde ortaöğretim kurumlarında standardın oluşturulması ve öğrencinin kendi seviyesine uygun olarak, yeteneğinin geliştirmesi suretiyle gerekli bilgi, beceri ve davranışları edinmesi zorunluluğunu ihlal edeceği, yarışma esasına dayanan sınav usulünün özünü zedeleyeceği ve adaletsiz uygulamalara yol açarak, ortaöğretim kurumlarındaki sınav usulü ile oluşturulmak istenilen homojen yapının bozulmasına neden olacağı gerekçesiyle iptal edilmiş olup; anılan Dairemiz kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 22/03/2021 tarih ve E:2019/3310; K:2021/559 sayılı kararıyla onanmıştır.
Ortaöğretime öğrenci yerleştirme sisteminde, yukarıda da ifade edildiği üzere okul türleri dikkate alınarak öğrenci yerleştirme yönteminin beş farklı türde yapıldığı, bu yerleştirme türleri arasında merkezi sınav puanıyla öğrenci alan okullara merkezi puan sınavı ile yapılan öğrenci yerleştirme sisteminde, yarışma-sıralama- usulünün benimsendiği, bu çerçevede; okul kontenjanı kadar yapılan sıralama ile akademik anlamda belirli bir seviyedeki öğrenci profilinin bir araya getirildiği, dolayısıyla, yerleştirme işlemleri sonrasında farklı gerekçelerle nakil ve geçiş talepleri söz konusu olduğunda, davalı idarece yerleştirme aşamasında gözetilen amaç ve ilkelerin nakil ve geçiş aşamasında da gözetilmesinin gerektiği açıktır.
Yukarıda yer alan Dairemiz kararında yer alan gerekçeden de anlaşıldığı üzere, taban puan uygulamasıyla; ortaöğretim kurumlarının homojen yapısının korunduğu, öğrenci profili yönünde ortaöğretim kurumlarında standardın oluşturulması ve öğrenclerin kendi seviyesine uygun olarak, yeteneklerinin geliştirilmesi suretiyle gerekli bilgi, beceri ve davranışları edinmelerinin sağlandığı, taban puan uygulamasının yarışma esasına dayanan sınav usulünün özüne uygun olduğu ve bu sistemle adaletsiz uygulamaların önüne geçildiği, ayrıca nakil ve geçişler ile boş kontenjanların değerlendirilmesi suretiyle kamu kaynaklarının etkin kullanımı sağlanırken merkezi sınav puanıyla öğrenci yerleştirme usulünün amaç ve yönteminin korunduğu görülmektedir.
Bu itibarla; dava konusu Yönetmeliğin 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi hukuka uygun olup; bu kısım yönünden davanın reddi gerekmektedir.
Dava konusu bireysel işlem yönünden yapılan inceleme:
Uyuşmazlıkta, davacıların velisi oldukları, 2018 yılı Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarından olan Göztepe İhsan Kurşunoğlu Anadolu Lisesi'ne yerleşen Doğuhan İnal'ın Haydarpaşa Lisesi'ne nakli için başvuruda bulunulduğu, öğrenci Doğukan İnal’ın merkezi yerleştirme sınav puanının 377,2169 olduğu, Haydarpaşa Lisesi'nde aynı sınıf seviyesindeki en düşük öğrencinin puanının ise; 414,6920 olduğu, başvuru tarihi itibariyle anılan okulda öğrenci seviyesindeki sınıfta 4 açık kontenjan bulunduğu, İstanbul Valiliği'nin 09/10/2018 tarih ve 18795287 sayılı işlemiyle Yönetmelik'te yer alan şartlar oluşmadığı gerekçesiyle davacıların talebinin reddedildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin, dayanağı Yönetmeliğe uygun olarak tesis edildiği görülmüş olup; davacıların velisi oldukları öğrencinin merkezi sınav puanının naklen gitmek istediği okulun taban puanından düşük olması nedeniyle işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, bu kısım yönünden de davanın reddi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. … Valiliği'nin … tarih ve … sayılı işlemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
23/03/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.




KARŞI OY :
(X) - Dava, 2018 yılı Sınavla Öğrenci Alacak Ortaöğretim Kurumlarından olan … Anadolu Lisesi'ne yerleşen …'ın … Lisesi'ne nakli için yapılan başvurunun reddine ilişkin 09/10/2018 tarih işlem ile işlemin dayanağı olan Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Yönetmelikle değiştirilen 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Yönetmelikler" başlıklı 124. maddesinde; "Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.
Hangi yönetmeliklerin Resmî Gazetede yayımlanacağı kanunda belirtilir." kuralı yer almaktadır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 2. maddesinde; Türk Milli Eğitiminin amacı belirtilmiş; 3. maddesinde; İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak'' Türk Milli Eğitimin amaçları arasında sayılmış, "Genellik ve eşitlik" başlıklı 4. maddesinde; eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamayacağı; 5. maddesinde; milli eğitim hizmetinin, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenleneceği; ''Yönelme '' başlıklı 6. maddesinde; ''Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler.'' hükmü, "Eğitim hakkı" başlıklı 7. maddesinde; ilköğretim kurumlarından sonraki eğitim kurumlarından vatandaşların ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanacağı; "fırsat ve imkan eşitliği" başlıklı 8. maddesinde; eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkan eşitliği sağlanacağı hükme bağlanmış, 28. maddesinde; ortaöğretim kurumlarının amaç ve görevleri arasında, öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamak da sayılarak; 29. maddesinde; ortaöğretimin, çeşitli programlar uygulayan liselerden meydana geleceği; belli bir programa ağırlık veren okullara lise, teknik lise ve tarım meslek lisesi gibi eğitim dallarını belirleyen adlar verileceği; nüfusu az ve dağınık olan ve Milli Eğitim Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde, ortaöğretimin, genel, mesleki ve teknik öğretim programlarını bir yönetim altında uygulayan çok programlı liseler kurulabileceği hükme bağlanmıştır.
07/09/2013 gün ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 4. maddesinin (ı) bendinde; "geçiş: Öğrencilerin farklı program, tür, alan, dal veya ortaöğretim kurumları arasında yapılan değişikliği", (l) bendinde; "nakil: aynı tür program, alan veya dalda öğrenim gören öğrencilerin ortaöğretim kurumları arasında yer değişikliği", (m) bendinde; "ortaöğretim kurumu: Ortaokul veya imam-hatip ortaokulundan sonra hazırlık sınıfları hariç dört yıllık eğitim ve öğretim veren, resmî ve özel örgün eğitim okul ve kurumlarının her biri", şeklinde tanımlanmış olup; ''Ortaöğretime geçiş esasları'' başlığını taşıyan 20. maddesinde; merkezi sınavla öğrenci alan okullara merkezi sınav puanıyla; merkezi sınav puanı olmayan öğrenciler ortaöğretim kayıt alanı içerisinde tercihleri doğrultusunda yerel yerleştirmeyle; merkezi sınav puanı olmayıp ortaöğretim kayıt alanı dışında kalan bir okulun tercih edilmesi halinde pansiyonlu okullara yerel yerleştirmeyle; merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı puanıyla; güzel sanatlar lisesi, spor lisesi, klasik sanatlar ve musiki, hafızlık, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip lisesine özel yetenek puanı ile ortaöğretim kurumlarına geçiş yapacağı düzenlenmiştir.
Yine anılan Yönetmeliğin, ''Kontenjan belirleme, başvuru ve değerlendirme'' başlığını taşıyan 38. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; ortaöğretim kurumları arasında nakil ve geçişlerin, öğrencinin okula yerleştirmeye esas puanı dikkate alınarak açık kontenjan bulunması hâlinde puan üstünlüğüne göre yapılacağı kuralı yer almaktayken, 01/09/2018 tarih ve 30522 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik yapılan dava konusu değişiklik sonrası; merkezi sınavla öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, öğrencinin merkezi sınav puanının naklen gitmek istediği okuldaki aynı sınıf seviyesinde yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlı öğrencinin puanından az olmaması kaydıyla puan üstünlüğüne göre yapılacağı kurala bağlanmış olup; anılan maddenin 2. fıkrasında; sınıf bazındaki açık kontenjanların her bir şube için fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje uygulayan eğitim kurumları ile Anadolu teknik programlarında 30, diğer okullarda ise 34 öğrenci olmasının esas olduğu, ancak sınıf tekrar edenler, yargı kararına bağlı gelenler ile öğrenci yerleştirme ve nakil komisyonunca yerleştirilen ve nakilleri yapılan öğrenciler de dâhil olmak üzere şube öğrenci kontenjanının; fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje uygulayan eğitim kurumları ile Anadolu teknik programlarında 34’ü, diğer okul türlerinde ise 40’ı, ancak kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden özel eğitim ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 30, bir bireyin bulunduğu sınıflarda ise 35’i geçmemesinin esas olduğu kuralına yer verilmiştir.
Yukarı yer alan mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere; dava konusu Yönetmelik değişiklliği öncesinde nakil ve geçişlerde taban puan uygulanmasından vazgeçildiği, kontenjanın açık bulunması halinde puan üstünlüğü şartına göre yarleştirme yapılacağı, ancak; ortaöğretim kurumları arasındaki nakil ve geçişlerde dava konusu Yönetmelik değişikliği ile taban puan uygulamasının tekrar getirildiği ve söz konusu nakil ve geçişlerin, nakil talep edilen okulda kontenjan bulunması halinde, aynı sınıf seviyesinde yerleştirme sonucunda oluşan en düşük puanlı öğrencinin puanından az olmaması kaydıyla puan üstünlüğüne göre yapılacağı görülmektedir.
Dava konusu Yönetmelik değişikliği ile getirilen, "taban puan kriteri" nedeniyle, boş kontenjanların doldurulmasının zorlaşacağı, dolayısıyla kamu kaynaklarının atıl kalacağı gerekçesiyle ve Milli Eğitim Temel Kanunun'da yer alan, eğitim kurumlarının herkese açık olduğu, fırsat ve imkan eşitliğinin sağlanması kuralına uygun olarak, dava konusu yönetmelik hükmü ve bu Yönetmelik hükmüne dayanılarak tesis edilen 09/10/2018 tarih işlemin iptali gerektiği görüşüyle aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.