Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2531 Esas 2022/969 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2531
Karar No : 2022/969

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Elektrik Mühendisleri Odası
VEKİLİ : Av. ...

DİĞER DAVALI : ...Odaları Birliği
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 30/09/2020 tarih ve E:2015/2348, K:2020/3938 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.


YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Elektrik ve Elektronik Mühendisi olan davacının, mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığından bahisle 6 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemin; Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin, 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin, 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (d) bentleri ile (g) bendinin (1), (2), (3), (4), (5), (6) numaralı alt bentlerinin, (ğ) bendinin ve 11. maddesinin; Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 1. fıkrasının (m) ve (n) bentlerinin, 9. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinin, 12. maddesinin 1. fıkrasının (b), (c) ve (d) bentlerinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 30/09/2020 tarih ve E:2015/2348, K:2020/3938 sayılı kararıyla; dava konusu Yönetmelik maddelerinin, davacı hakkında tesis edilen bireysel işlem ile ilgili ve irtibatlı olduğu görüldüğünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinin 4. fıkrası uyarınca davanın süresinde olduğu sonucuna ulaşılarak işin esasına geçilmiş,
Anayasa'nın 124. ve 135. maddeleri, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'nun 2., 26., 33. ve 39. maddeleri, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği'nin 7. maddesinin 1. fıkrasının (a), (d), (e) ve (f) bentleri ile 34. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendi ve dava konusu Yönetmelik maddelerinde yer alan kurallar aktarılarak,
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi, 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi, 10. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (d) bentleri, (g) bendinin (1), (2), (3), (4), (5), (6) numaralı alt bentleri, "ülke ekonomisine ve şartlarına uygun olarak" ibaresi hariç (ğ) bendi ve 11. maddesi yönünden;
Meslek odasınca yapılacak denetimin, meslek mensubunun sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi yahut meslek mensubunun yeterliliğinin denetlenmesi niteliğinde olmaması; meslek mensubunca bulundurulması gerekli bazı belge ve bilgilerin bulundurulup bulundurulmadığı, meslek mensubunun Oda üyelik kaydının bulunup bulunmadığı, kısıtlılığının olup olmadığı, bürosunun tescilini yaptırıp yaptırmadığı gibi mesleki disiplini sağlamaya yönelik şekli bir denetim niteliğinde olması gerektiği,
Bu durumda, dava konusu Yönetmelik maddeleri ile getirilen denetimin içerik denetimi olmayıp, şekli nitelikte bir denetim olduğu anlaşıldığından, iş bu Yönetmelik maddelerinde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan "ülke ekonomisine ve şartlarına uygun olarak" ibaresi yönünden;
Dava konusu düzenlemenin iptali istemiyle açılan başka bir davada, Dairelerinin 01/06/2017 tarih ve E:2011/880, K:2017/4567 sayılı kararıyla iptal kararı verildiği, bu kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 07/10/2019 tarih ve E:2017/4058, K:2019/4095 sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği,
Bu nedenle, dava konusu ibare yönünden karar verilmesine yer olmadığı sonucuna varıldığı,
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendi, 9. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi, 12. maddesinin 1. fıkrasının (b), (c) ve (d) bentleri yönünden;
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre, Elektrik Mühendisleri Odasının üyelerinin hak ve menfaatlerini korumak, üyeler arasında rekabet yaratılarak mühendislik hizmeti sunumunda niteliğin düşmesinin önüne geçilmesini sağlamak amacıyla üyelerinin sunduğu hizmetin karşılığı olan ücretin asgari sınırlarını tespit edebileceği, en az ücret tanımlarına ve mesleki denetim esaslarına uymayanlar için disiplin hükümlerinin uygulanması ve SMM, SMMH belgesinin verilmesi için taahhütname alınması gerektiği, bu durumun kamu yararı açısından da bir zorunluluk olduğu,
Bu durumda, dava konusu düzenlemelerde, üst hukuk normlarına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı,
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendi yönünden;
Anayasa'nın 2. maddesinde yer alan "hukuk devleti"nin temel ilkelerinden birinin "belirlilik" olduğu, bu ilkeye göre, yasal düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olması, ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu bir takım güvenceler içermesi gerektiği, belirlilik ilkesinin, hukuksal güvenlikle bağlantılı olduğu, belirli bir kesinlik içinde, hangi somut eylem ve olguya hangi hukuksal yaptırımın veya sonucun bağlandığını, bunların idareye hangi müdahale yetkisini verdiğini, kanundan öğrenebilme imkânına sahip olunması gerektiği, kişilerin ancak bu durumda kendisine düşen yükümlülükleri öngörüp davranışlarını düzenleyebilieceği, hukuk güvenliğinin, kuralların öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde Devlete güven duyabilmesini, Devletin de kanuni düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kıldığı,
Bu durumda, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendinde yer alan, taahhütnameye aykırı davranan serbest müşavir mühendisler hakkında yapılacak idari soruşturma sonucunda serbest müşavir mühendis belgesi ile büro tescil belgesinin iptaline Oda Yönetim Kurulu tarafından karar verileceği yönündeki düzenlemenin, hangi eylemlerin taahhütnameye aykırı davranış olduğunu öngörme imkanı vermediğinden, belirlilik ilkesine aykırı olduğu sonucuna varıldığı,
Davacının, mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığından bahisle 6 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlem yönünden;
Davacının üretmiş olduğu mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığı sabit olduğundan, ilgili mevzuat hükmüne uygun olarak tesis edilen dava konusu disiplin cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçeleriyle,
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendinin iptaline, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası En Az Ücret ve Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendinde yer alan "ülke ekonomisine ve şartlarına uygun olarak" ibaresi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, dava konusu diğer düzenlemeler ve bireysel işlem yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarelerden TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası tarafından, Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendi uyarınca davacı hakkında tesis edilmiş bir uygulama işleminin bulunmadığı, anılan Yönetmeliğin 18/03/2004 tarih ve 25402 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı dikkate alındığında, bu tarihten itibaren altmış günlük yasal dava açma süresi geçtikten sonra açılan davanın süre aşımı nedeniyle reddi gerektiği, ayrıca söz konusu düzenlemenin belirlilik ve hukuki güvenlik ilkelerine aykırı olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Elektrik Mühendisleri Odası Onur Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararıyla, davacının mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığından bahisle 6 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir.
Söz konusu ceza, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yüksek Onur Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararı ile onanmıştır.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinin 1. fıkrasında, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde idare mahkemelerinde altmış gün olduğu belirtilmiş, aynı maddenin 4. fıkrasında da, "İlânı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak, bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz" hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta; dava konusu Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendinin dava tarihinde yürürlükte bulunan değişik halinin 08/01/2009 tarih ve 27104 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandığı, ilân tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayan altmış günlük dava açma süresi içinde dava açılmadığı, Elektrik Mühendisleri Odası Onur Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararıyla, davacının mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığından bahisle 6 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına karar verilmesi ve bu cezanın da, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yüksek Onur Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararı ile onanması üzerine, söz konusu kararın uygulama işlemi olduğu belirtilerek 02/03/2015 tarihinde dava açıldığı anlaşılmaktadır.
İlan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayan dava açma süresi içerisinde idari davaya konu edilmeyen düzenleyici işlemlerin, bu tarihten sonra davaya konu edilebilmeleri için, ilgililerin menfaatini ihlal eden bir uygulama işleminin tesis edilmesi gerekmektedir.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendinde, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği ve yönetmeliklerine uyacağına dair verdiği taahhütnameye aykırı davranan serbest müşavir mühendisler hakkında yapılacak idari soruşturma sonucuna göre serbest müşavir mühendis belgesi ile büro tescil belgesinin iptaline Oda Yönetim Kurulu tarafından karar verileceği belirtilmiştir.
Bu durumda, davacının mühendislik hizmetlerini mesleki denetime sunmadığından bahisle 6 ay süreyle serbest meslek uygulamasından men cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemin, Yönetmeliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendi uyarınca tesis edilmiş bir uygulama işlemi olmadığı görülmektedir.
Bu itibarla, Yönetmeliğin 8. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendine karşı, Resmî Gazete'de yayımlandığı 08/01/2009 tarihinden itibaren altmış gün içinde dava açılması gerekirken, dava açma süresi geçirildikten sonra, 02/03/2015 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasını inceleme olanağı bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerden TMMOB Elektrik Mühendisleri Odasının temyiz isteminin kabulüne;
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen davanın reddine, kısmen dava konusu düzenlemenin iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin 30/09/2020 tarih ve E:2015/2348, K:2020/3938 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 24/03/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.