Danıştay 9. Daire 2019/5374 Esas 2022/1029 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/5374
Karar No : 2022/1029


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... İnşaat ve Taahhüt San. ve Tic.Ltd.Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Başkanlığı - ...
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında rezerv yapı alanı niteliği bulunan Adana İli, Yüreğir İlçesi, ... Mahallesi, ... Ada, ... Parselde yer alan taşınmazın satın alınması sırasında ödenen 170.250,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine dair ... tarih ve E... sayılı işlemin iptali ve ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; olayda, Yüreğir Belediye Başkanlığı Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı yazısına göre davaya konu taşınmazın da yer aldığı yaklaşık 8.8 hektar alanın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Bakanlık Makamının 07/03/2017 tarih ve 3224 sayılı Olur'u ile 6306 sayılı Kanun'un 2. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca "Rezerv Yapı Alanı" olarak ilan edildiği, davacının da sözkonusu taşınmazı rezerv yapı alanı olarak ilan edilmesinden sonra, 30/06/2017 tarihli ihale kararına istinaden Yüreğir Belediye Başkanlığı'ndan satın aldığı, dolayısıyla satışa konu taşınmazın 6306 sayılı Kanun kapsamındaki alanlardan olduğu ve bu kapsama dahil edildikten sonra satışa konu edildiği, yine bu satış işleminin taşınmazla ilgili 6306 sayılı Kanun kapsamında tesis edilen ilk satış işlemi olduğu, bu nedenle anılan Kanun'un 7/9.maddesi uyarınca tapu harcından istisna olduğunun açık olduğu, uyuşmazlık konusu tapu harcının açıkça yasada istisna kılındığı ve mevzuda hata kapsamında düzeltme şikayet yoluyla iadesinin istenebileceği kanaatine varıldığından, aksi gerekçeyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı; faiz istemine gelince; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112. maddesinin 4. fıkrasında; fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin, fazla veya yersiz tahsilatın mükelleften kaynaklanması halinde düzeltmeye dair müracaat tarihi, diğer hallerde verginin tahsili tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz ile birlikte iade edileceği hükmüne yer verildiğinden sözkonusu vergi tahsilatında mükelleften kaynaklanan bir hata bulunmadığı anlaşılmakla tahsil edilen dava konusu verginin iadesinde faizin başlangıç tarihi olarak ödeme tarihinin esas alınması ve talep edildiği üzere, 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’a göre hesaplanacak yasal faizi ile birlikte iadesi gerektiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle, davanın kabulüne, dava konusu işlemin iptaline ve ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İdareden düzeltilmesi talep edilebilecek vergi hatalarının, kendisinden düzeltme isteminde bulunulan idari makamın veya uyuşmazlık halinde yargı yerinin, 213 sayılı Kanun'un 3. maddesinde öngörülen yorum tekniklerine başvurmadan, ilk bakışta anlayabileceği açıklıktaki vergilendirme yanlışlıkları olduğu, dava konusu olayda ise, riskli alan ilan edilen yerde inşa edilen taşınmazın satın alınmasının tapu harcından istisna olup olmadığı hususunun, ancak 6306 sayılı Kanun hükümleri ve bu Kanun'un uygulama Yönetmeliğinde yer alan hükümler dikkate alınarak çözümlenebileceği, uyuşmazlığın mahiyeti dikkate alındığında, dava konusu işlemin çözümünün maddi olayın açık şekilde ortaya konulmasına ve 213 sayılı Kanun'un 3. maddesindeki teknikler kullanılarak yorumlanmasına bağlı olduğu, bu nedenle davacı tarafından ileri sürülen iddialar, 213 sayılı Kanun'un 117 ve 118. maddesinde yazılı hesap ve vergilendirme hataları sayılabilecek nitelikte olmadığından, davacının ödemiş olduğu tapu harcının iadesi istemiyle yaptığı düzeltme-şikayet başvurusunun reddi yolunda tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Olayın vergi hatası kapsamında bulunduğu, bu kapsamda düzeltme şikayet yoluna konu edilebileceği iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ... 'İN DÜŞÜNCESİ: Dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ödenen tapu harcı, 6306 sayılı Kanun uyarınca tanınan istisna kapsamında olduğundan ve vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınması mevzuda hata olarak değerlendirildiğinden, davacının temyiz isteminin kabulüyle, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında rezerv yapı alanı niteliği bulunan Adana İli, Yüreğir İlçesi, ... Mahallesi, ... Ada, ... Parselde yer alan taşınmazın satın alınması sırasında ödenen 170.250,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine dair ... tarih ve E... sayılı işlemin iptali ve ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.

İLGİL MEVZUAT:
492 Sayılı Harçlar Kanununun 57.maddesinde; tapu ve kadastro işlemlerinden bu Kanuna bağlı (4) sayılı Tarifede yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tabi olacağı, (4) sayılı Tarifenin 20 (a) fıkrasında ise, gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden nispi harç ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, "Bu Kanunun amacı; afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemektir." hükmüne; 2. maddesinin (c) bendinde, "Bu kanunun uygulanmasında,rezerv yapı alanı: Bu Kanun uyarınca gerçekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, TOKİ’nin veya İdarenin talebine bağlı olarak veya resen Bakanlıkça belirlenen alanları ifade eder." hükmüne, 7/9. maddesinde, "Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır." hükmüne yer verilmiştir.
Diğer yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 116. maddesinde; vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasının vergi hatası olduğu belirtilmiş, vergilendirme hatalarını düzenleyen 118/3. maddesinde ise; açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden müstesna bulunan gelir , servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya alınmasının mevzuda hata olduğu belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabının tapu harcına tabi olduğu, ancak 6306 sayılı Kanun uyarınca yapılacak devir ve tescillerin vergi ve harçtan müstesna olduğu, vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınmasının ise mevzuda hata olduğu ve dava konusu taşınmazların satışına ilişkin ödenen tapu harcının istisna kapsamında değerlendirilmesi halinde olayda vergi hatası bulunduğunun da kabulü gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Olayda; dava konusu tapu harcının, Yüreğir Belediye Başkanlığı'nın mülkiyetinde olan ve rezerv yapı alanı niteliği taşıyan taşınmazın, 6306 sayılı Kanun kapsamında, yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, adı geçen Belediye Başkanlığı tarafından ihale yoluyla satışına ilişkin olduğu, kentsel dönüşüm uygulamasının 6306 sayılı Kanunun amacını gerçekleştirmeye yönelik olduğu, satış işleminin bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve anılan Kanunun 7.maddesinin 9.fıkrası uyarınca vergi ve harçtan müstesna olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ödenen tapu harcı istisna kapsamında olduğundan ve vergiden istisna olan işlemlerden vergi alınması mevzuda hata olarak değerlendirildiğinden, davanın kabulüne karar veren Vergi Mahkemesi kararına karşı davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunu; davacı tarafından ileri sürülen iddialar, 213 sayılı Kanun'un 117 ve 118. maddesinde yazılı hesap ve vergilendirme hataları sayılabilecek nitelikte olmadığından, davacının ödemiş olduğu tapu harcının iadesi istemiyle yaptığı düzeltme-şikayet başvurusunun reddi yolunda tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle kabul edip, Vergi Mahkemesi kararını kaldırarak, davanın reddine hükmeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 29/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.