Danıştay 8. Daire 2020/6157 Esas 2022/2267 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/6157
Karar No : 2022/2267


DAVACI : … Sürücü Kursu Denizcilik İnş. Taah Tic. Ltd. Şti.
Temsilen Şirket Müdürü …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU :
Dava, 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in
3. maddesinin 7. fıkrasının,
11. maddesinin 8. fıkrasının,
23. maddesinin 1. fıkrasının,
29. maddesinin 2. fıkrasının,
32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" ün,
06.01.2016 tarih ve 162084 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 8/B maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.

DAVACININ İDDİALARI :
05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in
1- 3. maddesinin 7. fıkrası yönünden, Yönetmelikle kursun yapacak olduğu direksiyon ön sınav için, kursun yaptığı sınavın sonuca etkisi olmadığı, kursları cezalandırmaya yönelik olduğu, ön sınavın hangi kriterlere göre yapılacağı belli olmadığı ileri sürülmektedir.
2- 11. maddesinin 8. fıkrası yönünden, bir aracın bir aylık dönemde 12 kursiyer çalıştırıp, park edilmesin, 60 kursiyer kontenjanı olan kurumun, (b) sınıf ehliyet için kapıda 5 adet otomobili atıl konuma getirdiği, kursların zarar edip kapanmasının amaçlandığı ileri sürülmektedir.
3- 23. maddesinin 1. fıkrası yönünden, bu madde ile, (M,A1,A2,A) sınavı esnasında kursiyerin akan trafiğe tek başına bırakıldığı, bu durumun da 2918 sayılı yasaya aykırı olduğu, yapılan motosiklet sınavlarının karayolu kanununa aykırı (ehliyetsiz) yapılmaya devam ettiğinden, bu maddenin iptali gerektiği ileri sürülmektedir.
4- 29. maddesinin 2. fıkrası yönünden, iptali istenen bu madde ile eğitim maliyetlerinin,direksiyon sınavları üzerinden arttırıldığı, davalı Bakanlığın, kursiyer eğitim ücretlerini hakkaniyetten uzak bir biçimde arttırdığı ileri sürülmektedir.
5- 32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" yönünden, maddelerin hiç birine puanlı değer verilmediği, kısaca ölümcül olabilecek bir madde ile trafik kural ihlalleri bir tutulduğu, münferiden puan değerlerinin olması gerektiği ileri sürülmektedir.
6- 06.01.2016 tarih ve 162084 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 8/B maddesinin 2. Fıkrası yönünden, 8/B bendinin 2. fıkrasında, direksiyon eğitimi sınavlarında %55 başarı rakamını tutturamayan kursa bir dönem açamama cezası öngörüldüğü, yasalarda olmayan uygulama biçiminin getirildiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in
1-3. maddesinin 7. fıkrası yönünden, dava konusu bu uygulama ile kursiyerler yeterince hazır olmadıkları bir sınava girmeyerek, özgüven yitimi yaşamayacağı, gereksiz yere sınav ücreti de ödemeyecekleri, bu açıdan bakıldığında düzenlemenin kamu yönetiminde ekonomiklik ilkesine uygun olduğu, ayrıca sınavda yüzde yüz başarı şartı aranmadığı, yapılan düzenlemenin hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.
2- 11. maddesinin 8. fıkrası yönünden, 12 kursiyerin sınava süresi 35 dakikadan 420 dakika her bir kursiyer arasında dinlenme süresi ile öğlen arası kursiyer ve direksiyon eğitimi dersi sınav değerlendirme komisyonlarının dinleme ve yemek araları birlikte değerlendirildiğinde direksiyon eğitim ve sınav aracı için en fazla 12 kursiyerin kursa kaydı yapılmasının zaruri olduğu, düzenlemenin direksiyon dersi saatlerinin kursiyerlerin kendi işlerindeki çalışma saatlerine göre program yapılarak esnek çalışma saatleriyle düzenlenmesine olanak sağladığı, bir araçla direksiyon eğitiminin 12 kursiyerden daha fazla eğitim verebilmesinin mümkün olmadığı savunulmaktadır.
3- 23. maddesinin 1. fıkrası yönünden, söz konusu düzenleme ile üzerinde birden fazla kişinin bulunmasına imkân vermeyen söz konusu sertifika sınıfı araçların sınavlarında AB ülkelerinde uygulanmakta olan kursiyeri kurs tarafından temin edilen herhangi bir araçtan takip ve telsiz ve benzerî iletişim araçları ile kursiyeri yönlendirme işlevini yerine getirmenin amaçlandığı savunulmaktadır.
4- 29. maddesinin 2. fıkrası yönünden, mevzuatta sınavda kullanılacak araçlarda görevlendirilecek usta öğreticilerine ödenecek ücretler dikkate alınarak ders saatleri ücretlerinin belirlenmesinin istenildiği, söz konusu düzenleme ile özel motorlu taşıt sürücü kurslarının ilgili mevzuat gereğince vermesi gereken direksiyon eğitimleri vererek kurslar arasındaki haksız rekabetin önlenmesinin amaçlandığı savunulmaktadır.
5- 32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" yönünden, söz konusu direksiyon eğitimi dersi sınav değerlendirme formlarının hangi maddelerine itiraz edildiği, hangi maddelerinin uygun görüldüğü madde madde ifade edilmediği, kaldı ki EK.-3 ve EK-4 Direksiyon eğitimi dersi sınav değerlendirme formlarının tümden iptal edilmesinin yeni bir form geliştirilene kadar direksiyon uygulama sınavlarının yapılmasının imkânsız hale getireceği, bu değişiklerle Ek-3, Ek-4 değerlendirme formlarının, değerlendiricilerin daha kolay ve anlaşılır değerlendirme yapmalarına olanak verecek şekilde düzenlendiği savunulmaktadır.
6- 06.01.2016 tarih ve 162084 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 8/B maddesinin 2. Fıkrası yönünden, trafik kazaları istatistikleri incelendiğinde her yıl trafik kaza sayısı ile bu kazalarda yaralanan ve ölenlerin sayısı yıllara göre artış gösterdiği, öte yandan meydana gelen trafik kazalarında kusur oranlarına bakıldığında, Bakanlıkça yapılan yeni mevzuat düzenlemeleri ve sınav sisteminin etkisinin de dahil olduğu nedenlerden dolayı “sürücü” faktöründen kaynaklanan kaza oranlarında bir düşüş görüldüğü, söz konusu hükmün amacının da kursiyerlere eğitim verilmeden sınava gönderilmesinin engellemesi olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın kısmen iptal, kısmen reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; 29/05/2013 tarih ve 28661 sayıl Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 05/12/2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik 7. maddesinin 7. Fıkrası, 16. maddesinin 8. fıkrası, 33. maddesinin 1. Fıkrası, 43. maddesinin 2. Fıkrası, EK-3 ve EK-4'ü ile dava konusu Yönetmelik dayanak alınarak 02/04/2014 günlü,1360110 sayılı makam Oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 06/01/2016 tarih ve 162084 sayılı makam Oluru ile eklenen 8/B maddesinin 2. Fıkrasının iptali istemiyle Milli Eğitim Bakanlığına karşı açılmıştır.
Danıştay Onbeşinci Dairesinin 29/03/2018 tarih ve E:2016/3690, K:2018/3204 sayılı kararıyla; "05/12/2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesiyle, 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesine eklenen 7. fıkranın iptaline; 05/12/2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 11. maddesinin 8. fıkrasının, 23. maddesinin 1. fıkrasının, 29. maddesinin 2. fıkrasının ve 32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" yönünden davanın reddine; 06/01/2016 tarih ve 162084 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 8/B maddesinin 2. fıkrası yönünden ise; "dava konusu 02/04/2014 tarih ve 16915068/10.04/1360110 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitim Dersi Sınav Yönergesi'nin davalı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 29/10/2017 tarih ve 17915267 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Derslerini İnceleme ve Kontrol İle Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönerge ile yürürlükten kaldırıldığının anlaşıldığı; bu durumda, dava açıldıktan sonra dava konusu düzenlemenin yürürlükten kaldırılması nedeniyle davanın konusuz kaldığı görüldüğünden, davanın esası hakkında karar verilmesine yer bulunmadığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına" kararı verilmiştir.
Onbeşinci Dairenin bahse konu kararının davacı tarafından "dava ret", davalı idare tarafından "iptal" kısmının temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 19.02.2020 gün ve E:2018/1769, K:2020/384 sayılı kararıyla; "2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 42. maddesinin 3. fıkrası ile 123. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, davalı idarece dava konusu düzenlemeler yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün aranmasının yasal bir zorunluluk olduğu; dava konusu düzenleme yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün dosyada yer almadığı, Danıştay Onbeşinci Dairesince de bu hususun araştırılmadığı anlaşıldığından, eksik inceleme üzerine verilen temyize konu Daire kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı; bu durumda, Dairece öncelikle dava konusu düzenleme yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün alınıp alınmadığı hususunun araştırılması ve bunun sonucuna göre davanın esası hakkında yeniden bir karar verilmesi gerektiği;
bu itibarla, Daire kararının kısmen iptal, kısmen davanın reddine ilişkin temyize konu kısımlarında hukuki isabet bulunmamaktadır." gerekçesiyle Daire kararının temyize konu kısımları bozulmuş; "KVYO" kısmı kesinleşmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 46. maddesinde; Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarına karşı Danıştayda temyiz yoluna başvurulabileceği, 2575 sayılı Danıştay Kanununun 38. maddesinde; İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği hükmü getirilirken; 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 4. fıkrasında; ilk derece mahkemelerine aynı kanunda, bozmaya uymayarak eski kararında tanınan ısrar yetkisi, Danıştay dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması halinde tanınmamıştır.
Bu itibarla; 2577 sayılı Yasanın yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca İdari Dava Daireleri Kurulu kararına uymak suretiyle gerekli araştırma yapıldıktan sonra yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; kapatılan 15. Daireden dosyayı devralan 8. Dairenin bozma kararı doğrultusunda almış olduğu 10.11.2020 tarih ve E:2020/6157 sayılı "ara kararı" uyarınca davlı idare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerden; davalı Mill Eğitim Bakanlığının, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 42. maddesinin 3. fıkrası ile 123. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, 18.06.2015 tarihli, 6316981 sayılı yazı ile taslağı göndermek suretiyle "görüş" istediği İçişleri Bakanlığınca 18.09.2015 tarih ve 2880 sayılı yazı ekinde taslak hakkında uygun görülenler ve kendilerince teklif edilen kısımlar ayrı ayrı belirtilmek suretiyle gönderildiği ve İçişleri bakanlığının teklifleri de dikkate almak suretiyle oluşturulan nihai taslağın, davalı idare bünyesinde, her iki Bakanlık temsilcilerinin katıldığı 02.12.2015 tarihli toplantıda mutabık kalındıktan sonra Resmi Gazetede yayımlandığı anlaşılmaktadır.
Bu halde; uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önceki "usulü sürecin" tamamlanmış olduğu görüldüğünden, işin esasına girmek gerekmektedir.
29/05/2013 tarih ve 28661 sayıl Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 05/12/2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik 7. Maddesinin 7. Fıkrasında;
"Direksiyon usta öğreticisi tarafından, sınava gireceği düzeye ulaştığına karar verilen kursiyerler kurs tarafından direksiyon eğitimi dersi ön sınavına alınırlar. Ön sınavda başarılı görülerek il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince yapılacak direksiyon eğitimi dersi sınavına girmesi uygun görülen kursiyerler için kurs tarafından Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilir. Bu sınavların sonuçları Genel Müdürlükçe değerlendirilir. Genel Müdürlükçe yapılan değerlendirmede kursa kayıtlı kursiyerlerine akan trafikte güvenli araç kullanacak seviyede eğitim vermeden, sınava girebilmeleri için Özel MTSK Modülü üzerinden onay veren kurslar hakkında valilikçe soruşturma başlatılır. Soruşturma sonunda düzenlenen raporda yeterli eğitim verilmediği tespit edilmesi hâlinde tespit edildiği ayı takip eden aydan itibaren kursa bir dönem kursiyer kaydı yapılmasına izin verilmez." hükmü getirilmişken; 19.10.2017 ve 12.09.2019 tarihli Resmi Gazetelerde yayımlanan Yönetmelikler ile "(7) (Değişik:RG-19/10/2017- 30215) Direksiyon usta öğreticisi tarafından, sınava girebilecek düzeye ulaştığına karar verilerek yazı ile (Ek ibare:RG-12/9/2019-30886) beş iş günü içerisinde kurs müdürlüğüne bildirilen kursiyerlerin, il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince yapılacak (Ek ibare:RG-12/9/2019-30886) en geç ikinci direksiyon eğitimi dersi sınavına girebilmesi için kurs tarafından Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilir." şeklinde tümüyle değiştirilmiş olup; işin esası hakkında karar verilmesine gerek kalmamıştır.
Yönetmeliğin 16. Maddesinin 8. Fıkrası Yönünden
"Kurslarda Eğitim ve Öğretim" başlıklı 16. maddenin 8. fıkrası “Bir dönemde kurs kontenjanını geçmemek şartıyla bir direksiyon eğitim ve sınav aracı için en fazla 12 kursiyerin kursa kaydı yapılır.” şeklinde iken;19.10.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile "eğitim" ibaresi eklenerek "(8) (Değişik:RG-5/12/2015-29553) Bir (Değişik ibare:RG-19/10/2017- 30215) eğitim döneminde kurs kontenjanını geçmemek şartıyla bir direksiyon eğitim ve sınav aracı için en fazla 12 kursiyerin kursa kaydı yapılır."şeklinde düzenlenmiş ise de; hükmün içeriği değişmediğinden esasını incelemek gerekmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 7. maddesinde direksiyon eğitimleri ile ilgili verilmesi gereken en az ders saati sayısı belirlenmiştir. 7. maddede belirlenmiş olan asgari direksiyon eğitim sürelerinin sağlanabilmesi için de en önemli şart kursa kaydı yapılan kursiyer ile kurs araç sayılarının uyumlu olmasıdır.
Söz konusu düzenleme ile de 7. maddedeki asgari süreler göz önünde bulundurularak, belirtilen eğitim sürelerinin aday sayısı ile uyumlu olması sağlanarak asgari sürelerde eğitim verilebilmesi hedeflenmiştir.
Bu durumda; dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Yönetmeliğin 33. Maddesinin 1. Fıkrası Yönünden;
"Direksiyon Eğitim Dersi Sınav Uygulama ve Değerlendirme Komisyonu Üyelerinin Araçlardaki Yeri" başlıklı 33. maddenin 1. fıkrası" “M”, “A1”, “A2”, “A” ve “B1” sınıfı sertifika sınavlarında, başkan ve üye araca binmez, ancak kursiyeri uygun bir yerden gözleyerek ve akan trafikte kurs tarafından temin edilen herhangi bir araçtan kursiyeri takip ederek değerlendirme yapar. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu, telsiz ve benzeri iletişim araçları ile kursiyeri yönlendirir.” şeklinde iken; 19.10.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile;
"(1) “M”, “A1”, “A2”, “A” ve “B1” sınıfı sertifika sınavlarında, başkan ve üye araca binmez, ancak kursiyeri uygun bir yerden gözleyerek ve akan trafikte kurs tarafından temin edilen herhangi bir araçtan kursiyeri takip ederek değerlendirme yapar. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu, (Değişik ibare:RG-7/3/2017-30000) cep telefonu hariç uygun iletişim araçları ile kursiyeri yönlendirir. (Ek cümle:RG-19/10/2017- 30215) Görevli direksiyon usta öğreticisi de takip aracında yer alır." şeklinde değiştirilmiş ise de; hükmün içeriği değişmediğinden esasını incelemek gerekmektedir.
Düzenlemesi yapılan sertifika sınıfı araçlar "moped, iki tekerlekli motosiklet ve dört tekerlekli motosiklet" olup, sınav anında üzerinde birden fazla kişinin bulunması halinde kursiyerin sınav konsantrasyonunun, sürüş becerisinin etkilenebileceği ve sonuç olarak sürücü kursiyere olumsuz ya da olumlu etki sağlayabilecek dış etkilere fazlaca açık olabileceği araçlardır.
Nitekim araçta tek başına bırakılan kursiyerin de direksiyon eğitim dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonu üyelerince başka bir araçtan takibi ve iletişimi sağlanarak, adayın ve trafiğin karşılaşabileceği tehlikeler de önlenilmek istenilmiştir.
Öte yandan, söz konusu düzenleme belirtilen sertifika sınıfı araçlara verilecek direksiyon eğitimini düzenleyen 19. madde ve sınavını düzenleyen 35. madde ile de uyumludur.
Kaldı ki; 19.10.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile "Görevli direksiyon usta öğreticisi de takip aracında yer alır." cümlesi eklenerek sürücü kursları lehine düzenleme yapılmıştır.
Bu durumda; dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Yönetmeliğin 43. Maddesinin 2. Fıkrası Yönünden;
"Kursiyer Ücretleri" başlıklı 43. maddenin 2. fıkrası “Kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretleri, kursun eğitim maliyeti ve kursiyerin girebileceği sınav ile sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri ve görevlendirilen usta öğreticinin sınav günündeki ücreti de dikkate alınarak 7 kişiden oluşan komisyon tarafından eğitim maliyetlerine göre her yıl Aralık ayında bir sonraki yıl için belirlenen ders saati ücretlerinden az olamaz. Komisyon, vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında; il milli eğitim müdürü, ilçe milli eğitim müdürlerinden biri, il milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu milli eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü, ilçe milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu şube müdürlerinden biri, il ticaret odası başkanlığı temsilcisi ve sürücü kurslarına ait sivil toplum kuruluşu temsilcisinden oluşur.” şeklinde iken; 07.03.2017 ve19.10.2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikler ile;
"(2) Kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretleri, kursun eğitim maliyeti ve kursiyerin girebileceği sınav ile sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri (Mülga ibare:RG-19/10/2017- 30215) (…) de dikkate alınarak 7 kişiden oluşan komisyon tarafından eğitim maliyetlerine göre her yıl (Değişik ibare:RG-7/3/2017-30000) Kasım ayında bir sonraki yıl için belirlenen ders saati ücretlerinden az olamaz. Komisyon, vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında; il milli eğitim müdürü, ilçe milli eğitim müdürlerinden biri, il milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu milli eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü, ilçe milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu şube müdürlerinden biri, il ticaret odası başkanlığı temsilcisi ve sürücü kurslarına ait sivil toplum kuruluşu temsilcisinden oluşur. (Ek cümle:RG-7/3/2017-30000) Komisyon tarafından tespit edilen ders saati ücretinden az olmamak üzere kurslar tarafından belirlenen ders saati ücreti Ocak ayı sonuna kadar Özel Öğretim Kurumları Modülüne girilir." şeklinde değiştirilmiş ise de; hükmün içeriği değişmediğinden esasını incelemek gerekmektedir.
Karayolları Trafik Kanunu'nun 42. ve 123. maddesi gereğince sertifika sınavlarının esas ve usullerini, sınav yapıcıların nitelikleri, eğitimi ile diğer usul ve esaslarını ve teorik ve uygulamalı sınavlar için sürücü adaylarından alınacak sınav ücreti ile sınavlara ilişkin iş ve işlemlerde görev alanlara ödenecek ücretleri belirleme hususunda takdir yetkisini haiz idare tarafından dava konusu düzenleme ile kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretlerinin, sınavda kullanılacak araçlarda görevlendirilecek usta öğreticilerine ödenecek ücretler, kursun eğitim maliyeti, sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri dikkate alınarak belirlenmesi düzenlemiştir.
Söz konusu düzenleme ile mevzuat gereğince vermesi gereken eğitimleri veren özel motorlu taşıt sürücüleri kursları arasındaki haksız rekabetin de önlenmesinin ve kursiyerlerden alınacak ücretlerde belirliliğin sağlanılmasının amaçlandığı görülmektedir.
Diğer yandan; 19/10/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile "görevlendirilen usta öğreticinin sınav günündeki ücreti", sınav ücreti kapsamından çıkartılmıştır.
Bu halde; dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin EK-3 ve EK-4'ne gelince;
Dava konusu EK'lerde; 7/3/2017, 22/2/2018 ve 12/9/2019 tarihli Resmi Gazetelerde yayımlanan Yönetmelikler ile bazı değişikliklikler yapılmış ise de; dava açılması sebeplerini ortadan kaldırıcı bir değişiklik olmadığından esasını incelemek gerekmektedir.
Yönetmeliğin EK-3 ve Ek-4 incelendiğinde; Ek-3'ün "M", "A", "A1", "A2" veya "B1" sınıfları için; Ek-4'ün ise "B", "BE", "C1", "C1E", "C", "CE", "D1", "D1E", "D", "DE" veya "F" sınıfları için doldurulmak üzere "Direksiyon eğitimi dersi sınav değerlendirme formu" olarak düzenlendikleri görülmektedir.
Yönetmeliğin 28. maddesinin dava konusu edildiği tarihte yürürlükte bulunan 2. fıkrasında direksiyon eğitimi dersi sınavlarında (EK-3) ve (EK-4) kullanılacağı, 4. fıkrasında ise teorik derslerin tamamı için bir sınav yapılarak tek notla 100 tam puan üzerinden değerlendirileceği, sınavda 70 ve üzeri puan alan kursiyerlerin başarılı sayılacağı, direksiyon eğitimi dersi sınavlarının 32, 33, 34, 35 ve 36 ncı madde hükümlerine göre yapılarak, (EK-3) ve (EK-4) “Direksiyon Sınavını Değerlendirme Formu”na göre değerlendirileceği kurallarına yer verilmektedir.
EK-3 ve EK-4 formlarında ise; idare tarafından mavi, sarı ve kırmızı renkle işaretlenmiş bölümlerde kursiyerlerin yapabileceği hatalar önem sıralamasına göre belirlenmiş ve kırmızı renkle işaretlenen alanda tek hata, sarı renkle işaretlenmiş alanlarda iki hata, mavi renkle işaretlenmiş alanlarda beş hata kursiyerin sınavını sona erdirecek şeklinde düzenlenmiştir.
Dava dilekçesinde; EK-3 ve EK-4 de yer alan alanlara ilişkin aykırılık iddiası somut bir şekilde madde madde olarak değilde; formların bütününe ilişkin bir aykırılık iddiasında bulunulduğu görüldüğünden ve Karayolları Trafik Kanunu hükümlerince sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları belirleme yetkisini haiz idare tarafından formlar oluşturulurken direksiyon sınavlarında süregelen ve uygulanan hatalar baz alınarak söz konusu formlar hazırlandığından yapılan dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle; Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 05/12/2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik 7. maddesinin 7. Fıkrası yönünden Karar Verilmesine Yer Olmadığı; diğer maddeler yönünden ise Davanın Reddi kararı verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesinin 7. fıkrası, 11. maddesinin 8. fıkrasının, 23. maddesinin 1. fıkrasının, 29. maddesinin 2. fıkrasının ve 32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" ile 06.01.2016 tarih ve 162084 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 8/B maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onbeşinci Dairesinin 29/03/2018 gün ve 2016/3690, K:2018/3204 sayılı kararıyla Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesine eklenen 7. fıkrasının iptaline, 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 11. maddesinin 8. fıkrasının, 23. maddesinin 1. fıkrasının, 29. maddesinin 2. fıkrasının ve 32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" ün iptali istemleri yönünden davanın reddine, 06.01.2016 tarih ve 162084 sayılı makam oluru ile yürürlüğe giren Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Direksiyon Eğitimi Dersi Sınav Yönergesi'nin 8/B maddesinin 2. fıkrası yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
İdari Dava Daireleri Kurulunun 19/02/2020 gün ve E:2018/1769 K:2020/384 sayılı kararıyla, dava konusu düzenlemeler yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün alınıp alınmadığı hususu araştırıldıktan sonra yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, kısmen davanın reddine, kısmen dava konusu düzenlemenin iptaline, kısmen karar verilmesine yer olmadığına yönelik Danıştay Onbeşinci Dairesinin 29/03/2018 tarih ve E:2016/3690, K:2018/3204 sayılı kararının temyize konu davanın reddine ve iptale ilişkin kısımlarının bozulmasına karar verilmiştir.
Bozulan kısımlar yönünden, Dairemizin 10/11/2020 günlü ara kararıyla, dava konusu Yönetmeliğin hazırlık aşamasında İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşünün alınıp alınmadığının sorulmasına, alınmış ise bu hususa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin onaylı ve okunaklı birer örneğinin gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş olup, ara karar cevaplarından, İçişleri Bakanlığı'nın 18/09/2015 tarih ve 09.63.05-2880 sayılı yazısı ile dava konusu düzenlemeler için görüş bildirildiği ve ayrıca 02.12.2015 tarihinde Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü toplantı salonunda gerçekleştirilen toplantı sonucunda Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği nihai taslağı üzerinde mutabık kalındığı anlaşılmış olup, ara kararı cevapları da dikkate alınarak işin esası incelendi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Sürücü adaylarının sınavları ile sürücü belgelerinin verilmesi esasları" başlıklı 42. maddesinin 3. fıkrasında, "Sürücülerin eğitimleri ve sınavları, eğitimlerin ve sınavların süresi, içeriği ve yapılacağı yerlerin özellikleri, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun'un "Sürücü kursları" başlıklı 123. maddesinin 2. fıkrasında da, "Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İçişleri Bakanlığı'nın 18/09/2015 tarih ve 09.63.05-2880 sayılı yazısı ile dava konusu düzenlemeler için görüş bildirildiği ve ayrıca 02.12.2015 tarihinde Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü toplantı salonunda gerçekleştirilen toplantı sonucunda Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği nihai taslağı üzerinde mutabık kalındığı anlaşıldığından madde esaslarının incelenmesine geçilmiştir.

Dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesine eklenen 7. fıkrası yönünden;
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 123. maddesi ile 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'na dayanılarak hazırlanan ve 29/05/2013 günlü, 28661 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 7. maddesinde değişiklik yapan ve 05/12/2015 günlü, 29553 sayılı Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesinin 1. fıkrasında; bütün sertifika sınıflarında trafik ve çevre dersinin 16, ilk yardım dersinin 8, araç tekniği dersinin 6 ve trafik adabı dersinin 4 saat teorik olarak verileceği, direksiyon eğitimi derslerine ise direksiyon eğitim alanında veya simülatör üzerinde 2 saatten az olmamak kaydıyla direksiyon usta öğreticisi tarafından kursiyerin akan trafikte eğitim alacak düzeye ulaştığına karar verilinceye kadar devam edileceği belirtilerek bu düzeye gelen kursiyerlere akan trafikte en az verilecek direksiyon eğitimi ders süreleri gösterilmiş; 2. fıkrasında; birinci fıkrada belirtilen direksiyon eğitimi derslerinin, şehir içi ve/veya şehirlerarası karayollarında akan trafikte yapılacağı, 6. fıkrasında, ikinci fıkrada belirtilen süreler kadar eğitim verilmediğinin tespit edilmesi hâlinde dersi veren usta öğretici ve kurs hakkında işlem yapılacağı kurala bağlanmış; dava konusu 7. fıkrasında ise, "Direksiyon usta öğreticisi tarafından, sınava gireceği düzeye ulaştığına karar verilen kursiyerler kurs tarafından direksiyon eğitimi dersi ön sınavına alınırlar. Ön sınavda başarılı görülerek il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince yapılacak direksiyon eğitimi dersi sınavına girmesi uygun görülen kursiyerler için kurs tarafından Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilir. Bu sınavların sonuçları Genel Müdürlükçe değerlendirilir. Genel Müdürlükçe yapılan değerlendirmede kursa kayıtlı kursiyerlerine akan trafikte güvenli araç kullanacak seviyede eğitim vermeden, sınava girebilmeleri için Özel MTSK Modülü üzerinden onay veren kurslar hakkında valilikçe soruşturma başlatılır. Soruşturma sonunda düzenlenen raporda yeterli eğitim verilmediği tespit edilmesi hâlinde tespit edildiği ayı takip eden aydan itibaren kursa bir dönem kursiyer kaydı yapılmasına izin verilmez." hükmüne yer verilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin "Sınav hakkı ve kayıt yenileme" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında da, direksiyon eğitimi dersi sınavına girip başarısız olan kursiyerlerin başarısız oldukları her sınavdan sonra kayıtlı oldukları kurstan, ilan edilen ders ücretini ödemek, en az iki saat direksiyon eğitimi dersi almaları şartıyla toplam üç dönem daha sınavlara girebilecekleri belirtilmiştir.
Anılan mevzuatta, direksiyon eğitimi dersi uygulama sınavının Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılacağı, Bakanlık tarafından sınava ilişkin usul ve esasların neler olduğunun düzenleyici işlemler ile açıklanacağı düzenlenmiş, dava konusu maddede mevzuat gereği Bakanlık tarafından gerçekleştirilecek bir sınav öncesinde motorlu taşıt sürücü kurslarına bir ön sınav zorunluluğu getirilmiş; kursiyerlerine akan trafikte güvenli araç kullanacak seviyede eğitim vermeden kursiyeri ön sınavda başarılı görerek sınava girmesine onay veren kursa yaptırım öngörülmüştür. Ancak mevzuatta öngörülen eğitimi vermeyen kurslar için yaptırım Yönetmeliğin 7. maddesinin 6. fıkrası gereği zaten uygulanabilecek olup, sürücü belgesi alabilecek yeterlikte olmayan adayların, sınav esnasında tespiti üzerine, adayın yetersiz olduğu kanaatine varıldığında başarısız sayılarak tekrar direksiyon eğitimi dersi alması direksiyon eğitimi sınavına girebilmek için zorunludur.
Ayrıca, MTSK Modülü üzerinden onay verilen adaylar hakkında Genel Müdürlükçe yapılacak değerlendirmede kurslara yaptırım uygulanmasının ön koşulu olarak yer verilen 'kursa kayıtlı kursiyerlerine akan trafikte güvenli araç kullanacak seviyede eğitim vermeden' ifadesinin de uygulamada belirsizlik oluşturacağından dolayı sorunlar yaşanacağı tabiidir.
Bu nedenle, sınavı yapmakla yetkili ve görevli olan Bakanlığın, kurslara böyle bir yükümlülük getirmesi, aykırılık halinde kursların yaptırım ile karşı karşıya kalmasının ve anılan belirsizliğin kamu yararı ve hizmet gerekleri ile bağdaşmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu düzenlemede hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Her ne kadar 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesinin 7. fıkrasının karar tarihi itibariyle güncel halinde "(Değişik:RG-19/10/2017- 30215) Direksiyon usta öğreticisi tarafından, sınava girebilecek düzeye ulaştığına karar verilerek yazı ile (Ek ibare:RG-12/9/2019-30886) beş iş günü içerisinde kurs müdürlüğüne bildirilen kursiyerlerin, il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince yapılacak (Ek ibare:RG-12/9/2019-30886) en geç ikinci direksiyon eğitimi dersi sınavına girebilmesi için kurs tarafından Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilir." şeklinde değişiklik yapılmış ise de söz konusu değişikliklerin İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/01/2017 gün ve YD İtiraz No: 2016/1352 sayılı yürütmenin durdurulması kararı sonrasında yapıldığı anlaşıldığından dava konusu madde yönünden iptal kararı verilmesi gerekmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 16. maddesinin değiştirilen 8. fıkrası yönünden;
Dava konusu 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 11. maddesi ile "Kurslarda Eğitim ve Öğretim" başlıklı 16. maddenin 8. fıkrası “Bir dönemde kurs kontenjanını geçmemek şartıyla bir direksiyon eğitim ve sınav aracı için en fazla 12 kursiyerin kursa kaydı yapılır.” şeklinde değiştirilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 7. maddesinde direksiyon eğitimleri ile ilgili verilmesi gereken en az ders saati sayısı belirlenmiştir. 7. maddede belirlenmiş olan asgari direksiyon eğitim sürelerinin sağlanabilmesi için de en önemli şart kursa kaydı yapılan kursiyer ile kurs araç sayılarının uyumlu olmasıdır.
Söz konusu düzenleme ile de 7. maddedeki asgari süreler göz önünde bulundurularak, belirtilen eğitim sürelerinin aday sayısı ile uyumlu olması sağlanarak asgari sürelerde eğitim verilebilmesi hedeflenmiştir.
Bu durumda yapılan dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Her ne kadar 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 16. maddesinin 8. fıkrasının karar tarihi itibariyle güncel halinde "(Değişik:RG-5/12/2015-29553) Bir (Değişik ibare:RG-19/10/2017- 30215) eğitim döneminde kurs kontenjanını geçmemek şartıyla bir direksiyon eğitim ve sınav aracı için en fazla 12 kursiyerin kursa kaydı yapılır." şeklinde değişiklik yapılmış ise de dava konusu düzenlemenin içerik olarak benzer halinin karar tarihi itibariyle güncel halinde de devamının sağlandığı görüldüğünden dava konusu madde yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin 23. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 33. maddesinin değiştirilen 1. fıkrası yönünden;
Dava konusu 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 23. maddesi ile "Direksiyon Eğitim Dersi Sınav Uygulama ve Değerlendirme Komisyonu Üyelerinin Araçlardaki Yeri" başlıklı 33. maddenin 1. fıkrası ““M”, “A1”, “A2”, “A” ve “B1” sınıfı sertifika sınavlarında, başkan ve üye araca binmez, ancak kursiyeri uygun bir yerden gözleyerek ve akan trafikte kurs tarafından temin edilen herhangi bir araçtan kursiyeri takip ederek değerlendirme yapar. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu, telsiz ve benzeri iletişim araçları ile kursiyeri yönlendirir.” şeklindeki değiştirilmiştir.
Düzenlemesi yapılan sertifika sınıfı araçlar "moped, iki tekerlekli motosiklet ve dört tekerlekli motosiklet" olup, sınav anında üzerinde birden fazla kişinin bulunması halinde kursiyerin sınav konsantrasyonunun, sürüş becerisinin etkilenebileceği ve sonuç olarak sürücü kursiyere olumsuz ya da olumlu etki sağlayabilecek dış etkilere fazlaca açık olabileceği araçlardır.
Nitekim araçta tek başına bırakılan kursiyerin de direksiyon eğitim dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyonu üyelerince başka bir araçtan takibi ve iletişimi sağlanarak, adayın ve trafiğin karşılaşabileceği tehlikeler de önlenilmek istenilmiştir.
Öte yandan, söz konusu düzenleme belirtilen sertifika sınıfı araçlara verilecek direksiyon eğitimini düzenleyen 19. madde ve sınavını düzenleyen 35. madde ile de uyumludur.
Bu durumda yapılan dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Her ne kadar 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 33 maddesinin 1. fıkrasının karar tarihi itibariyle güncel halinde "“M”, “A1”, “A2”, “A” ve “B1” sınıfı sertifika sınavlarında, başkan ve üye araca binmez, ancak kursiyeri uygun bir yerden gözleyerek ve akan trafikte kurs tarafından temin edilen herhangi bir araçtan kursiyeri takip ederek değerlendirme yapar. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu, (Değişik ibare:RG-7/3/2017-30000) cep telefonu hariç uygun iletişim araçları ile kursiyeri yönlendirir. (Ek cümle:RG-19/10/2017- 30215) Görevli direksiyon usta öğreticisi de takip aracında yer alır." şeklinde değişiklik yapılmış ise de dava konusu düzenlemeye benzer bir düzenleme getirildiği görüldüğünden dava konusu madde yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin 29. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 43. maddesinin değiştirilen 2. fıkrasının;
2918 sayılı Kanunun 42. maddesinde, sürücü kurslarında teorik eğitimini tamamlayan sürücü adaylarının teorik sınavlarının yazılı ya da elektronik ortamda Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacağı, uygulamalı sürücü eğitimini sürücü kurslarından alan ve teorik sınavda başarılı olanların Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacak uygulamalı sürücü sınavına girmeye hak kazanacağı, bu sınavda da başarılı olanlara motorlu taşıt sürücüsü sertifikasının verileceği, sürücülerin eğitimleri ve sınavlarının, eğitimlerin ve sınavların süresinin, içeriği ve yapılacağı yerlerin özelliklerinin, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esasların İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği ve teorik ve uygulamalı sınavlar için sürücü adaylarından alınacak sınav ücreti ile sınavlara ilişkin iş ve işlemlerde görev alanlara ödenecek ücretler her yıl Millî Eğitim Bakanlığınca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Dava konusu 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 29. maddesi ile "Kursiyer Ücretleri" başlıklı 43. maddenin 2. fıkrası “ Kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretleri, kursun eğitim maliyeti ve kursiyerin girebileceği sınav ile sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri ve görevlendirilen usta öğreticinin sınav günündeki ücreti de dikkate alınarak 7 kişiden oluşan komisyon tarafından eğitim maliyetlerine göre her yıl Aralık ayında bir sonraki yıl için belirlenen ders saati ücretlerinden az olamaz. Komisyon, vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında; il milli eğitim müdürü, ilçe milli eğitim müdürlerinden biri, il milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu milli eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü, ilçe milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu şube müdürlerinden biri, il ticaret odası başkanlığı temsilcisi ve sürücü kurslarına ait sivil toplum kuruluşu temsilcisinden oluşur.” şeklindeki değiştirilmiştir.
Karayolları Trafik Kanunu'nun 42. ve 123. maddesi gereğince sertifika sınavlarının esas ve usullerini, sınav yapıcıların nitelikleri, eğitimi ile diğer usul ve esaslarını ve teorik ve uygulamalı sınavlar için sürücü adaylarından alınacak sınav ücreti ile sınavlara ilişkin iş ve işlemlerde görev alanlara ödenecek ücretleri belirleme hususunda takdir yetkisini haiz idare tarafından dava konusu düzenleme ile kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretlerinin, sınavda kullanılacak araçlarda görevlendirilecek usta öğreticilerine ödenecek ücretler, kursun eğitim maliyeti, sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri dikkate alınarak belirlenmesi düzenlemiştir.
Söz konusu düzenleme ile mevzuat gereğince vermesi gereken eğitimleri veren özel motorlu taşıt sürücüleri kursları arasındaki haksız rekabetin de önlenmesinin ve kursiyerlerden alınacak ücretlerde belirliliğin sağlanılmasının amaçlandığı görülmektedir.
Bu durumda yapılan dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Her ne kadar 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 43. maddesinin 2. fıkrasının karar tarihi itibariyle güncel halinde "Kurslarca belirlenerek ilan edilecek ders saati ücretleri, kursun eğitim maliyeti ve kursiyerin girebileceği sınav ile sınavda kullanılacak araçların yakıt giderleri (Mülga ibare:RG-19/10/2017- 30215) (…) de dikkate alınarak 7 kişiden oluşan komisyon tarafından eğitim maliyetlerine göre her yıl (Değişik ibare:RG-7/3/2017-30000) Kasım ayında bir sonraki yıl için belirlenen ders saati ücretlerinden az olamaz. Komisyon, vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında; il milli eğitim müdürü, ilçe milli eğitim müdürlerinden biri, il milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu milli eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü, ilçe milli eğitim müdürlüğünde özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarından sorumlu şube müdürlerinden biri, il ticaret odası başkanlığı temsilcisi ve sürücü kurslarına ait sivil toplum kuruluşu temsilcisinden oluşur. (Ek cümle:RG-7/3/2017-30000) Komisyon tarafından tespit edilen ders saati ücretinden az olmamak üzere kurslar tarafından belirlenen ders saati ücreti Ocak ayı sonuna kadar Özel Öğretim Kurumları Modülüne girilir." şeklinde değişiklik yapılmış ise de dava konusu düzenlemeye benzer bir düzenleme getirildiği görüldüğünden dava konusu madde yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin 32. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin değiştirilen EK-3 ve EK-4'ün;
Yönetmeliğin EK-3 ve Ek-4 incelendiğinde; Ek-3'ün "M", "A", "A1", "A2" veya "B1" sınıfları için; Ek-4'ün ise "B", "BE", "C1", "C1E", "C", "CE", "D1", "D1E", "D", "DE" veya "F" sınıfları için doldurulmak üzere "Direksiyon eğitimi dersi sınav değerlendirme formu" olarak düzenlendikleri görülmektedir.
Yönetmeliğin 28. maddesinin dava konusu edildiği tarihte yürürlükte bulunan 2. fıkrasında direksiyon eğitimi dersi sınavlarında (EK-3) ve (EK-4) kullanılacağı, 4. fıkrasında ise teorik derslerin tamamı için bir sınav yapılarak tek notla 100 tam puan üzerinden değerlendirileceği, sınavda 70 ve üzeri puan alan kursiyerler başarılı sayılacağı, direksiyon eğitimi dersi sınavlarının 32, 33, 34, 35 ve 36 ncı madde hükümlerine göre yapılarak, (EK-3) ve (EK-4) “Direksiyon Sınavını Değerlendirme Formu”na göre değerlendirileceği kurallarına yer verilmektedir.
EK-3 ve EK-4 formları incelendiğinde ise, idare tarafından mavi, sarı ve kırmızı renkle işaretlenmiş bölümlerde kursiyerlerin yapabileceği hatalar önem sıralamasına göre belirlenmiş ve kırmızı renkle işaretlenen alanda tek hata, sarı renkle işaretlenmiş alanlarda iki hata, mavi renkle işaretlenmiş alanlarda beş hata kursiyerin sınavını sona erdirecek şeklinde düzenlenmiştir.
Davacının dilekçeleri incelendiğinde, EK-3 ve EK-4 de yer alan alanlara ilişkin aykırılık iddiası somut bir şekilde madde madde olarak değilde; formların bütününe ilişkin bir aykırılık iddiasında bulunulduğu görüldüğünden ve Karayolları Trafik Kanunu hükümlerince sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları belirleme yetkisini haiz idare tarafından formlar oluşturulurken direksiyon sınavlarında süregelen ve uygulanan hatalar baz alınarak söz konusu formlar hazırlandığından yapılan dava konusu düzenlemede kamu yararına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin ekleri Ek-3 ve Ek-4 incelendiğinde; Ek-3 Direksiyon Eğitimi Dersi Sınavı Değerlendirme Formunda 07/03/2017 tarih 30000 sayılı, 22/02/2018 tarih ve 30340 sayılı Resmi Gazete ile; Ek-4 Direksiyon Eğitimi Dersi Sınavı Değerlendirme Formunda ise 12/09/2019 tarih ve 30886 sayılı Resmi Gazete ile değişiklik yapıldığı ancak davacının iddiasını karşılar nitelikte bir değişikliğin söz konusu olmadığı anlaşılmış olup dava konusu madde yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesinin 7. fıkrası yönünden İPTALİNE,
2. Dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesinin 8. fıkrasının, 23. maddesinin 1. fıkrasının, 29. maddesinin 2. fıkrasının ve 32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Dava sonuç olarak kısmen karar verilmesine yer olmadığına, kısmen iptal, kısmen ret ile sonuçlandığından, aşağıda dökümü gösterilen … TL yargılama giderlerinin haklılık oranına göre hesaplanan 2/3 'ü karşılığı … TL'nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine; yargılama giderlerinin haklılık oranına göre hesaplanan 1/3'ü karşılığı … TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, oybirliğiyle
31/03/2022 tarihinde karar verildi.