Danıştay 8. Daire 2020/6155 Esas 2022/2249 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/6155
Karar No : 2022/2249


DAVACI : … Sen
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU :
Dava, 07.03.2017 tarih ve 30000 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin;
11. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 19. maddesine eklenen 6. fıkranın son cümlesinin,
17. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 29. maddesine eklenen 5. ve 6. fıkralarının,
19. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 31. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "diğer personel" ibaresinin kaldırılmasının ve aynı maddenin 2. fıkrasının son cümlesinin iptali istemiyle açılmıştır.

DAVACININ İDDİALARI :
Değişiklikle getirilen düzenlemelerle, ulaşılmak istenen amaç ile yaptırım arasında makul bir denge sağlanamayacağı gibi, uzunca bir süre hak mahrumiyetine sebep olabilecek türden bir yaptırım getirildiği, bu durumun, sınavda görev alan ilgililer açısından hakkaniyete aykırı uygulamalara sebebiyet vereceği, değişiklikle Yönetmeliğin 31. maddesinin 1. fıkrasında ver alan “ve diğer personel” ibaresi yürürlükten kaldırıldığı, önceki düzenlemeye göre, direksiyon eğitimi dersi uygulama ve değerlendirme komisyonlarında teknisyen ve 4/C (Geçici personel) statüsünde çalışan personeller görev alabilmekle iken “ve diğer personel” ibaresinin yürürlükten kaldırılması ile bu personellerin görev alabilmelerinin engellendiği, direksiyon eğilimi dersi uygulama ve değerlendirme komisyonlarında, personellerden kadrosu okullarda olmayanlara görev verilmeyeceği, ancak kadrosu il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinde olanlara ise görev verilebileceği, yapılacak düzenlemenin Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışan tüm personelleri kapsaması gerektiği, dolayısıyla “ve diğer personel” ibaresinin yürürlükten kaldırılmasının Anayasanın eşitlik ilkesine ve hakkaniyete aykırı uygulamalara sebebiyet vereceği, değişiklikle getirilmiş olan düzenlemelerde yer alan yaptırımların ağır olduğu ve mağduriyet yaratacağı ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Mevzuatta sürücülerin eğitimleri ve sınavları ile sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile ilgili usul ve esasların Bakanlık tarafından düzenlenen yönetmelik ile yapılacağı konusunda açık yetki verildiği, Yönetmeliğin 19. maddesine eklenen 6. fıkranın son cümlesinde yer alan ifadenin ve 29. maddesine eklenen 5. ve 6. fıkrada yer alan ifadelerle idarenin denetim yetkisini kullandığı, özel öğretim kurumlarını denetlemenin görevleri arasında olduğu, özel öğretim kurumu olan motorlu taşıt sürücü kursları ve bu kursların sınavlarının denetiminin de bu kapsamda olduğu, direksiyon eğitimi dersi sınavı ve bu sınavın değerlendirilmesinin nasıl yapılması gerektiğinin mevzuatta somut ve net kurallarla belirlendiği gibi sınavlarda görev alanların hangi görevleri yerine getirmeleri gerektiğinin de açık ve net olarak belirlendiği, İdarenin ise bu kurallara uyulmadığı takdirde söz konusu kamu görevini yerine getirmeyen personele yaptırım uygulama yetkisine sahip olduğu, direksiyon eğitimi dersinde, direksiyon usta öğreticisinin rolü ve öneminin çok büyük olduğu, direksiyon usta öğreticisinin kendisine verilen bu görevini yerine getirmemesi, kursiyeri ve başka kişileri tehlikeye attığı anlamına geldiği, direksiyon usta öğreticisine bu şekilde bir müeyyide uygulanmasının kamunun menfaati açısından uygun olacağı, kişilerin sınav yasaklılığı bittikten sonra tekrar hizmet içi eğitimi tamamlama programlarına alınmalarının doğal bir durum olduğu, yapılan düzenlemede herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.
29.05.2013 tarihli ve 28661 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğin 31. maddesinin 1. fıkrasından "... ve diğer personel” ibaresinin çıkartılmasının, davacının iddia ettiği gibi ilçe millî eğitim müdürlüğünde çalışan teknisyen ve 4/C (Geçici) personelin görev almasına engel teşkil etmediği, il/ilçedeki diğer kamu kurumlarında çalışanlar tarafından bu ibare gerekçe gösterilerek görev talep edildiği yönünde il/ilçe millî eğitim müdürlüklerinden Bakanlığa ulaşan bilgiler nedeniyle yürürlükten kaldırıldığı, zira sınavların koordinesini yürüten il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinde görev yapmayan kişilerin hem hizmet içi eğitimler, hem de sınavlarda görevlendirilmelerinde sorunlarla karşılaşıldığı, bu nedenle dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, 07.03.2017 tarih ve 30000 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin;
- 11. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 19. maddesine eklenen 6. fıkranın son cümlesinin:
"Bu fıkra hükümlerine aykırı olarak kursiyere araç kullandırdığı tespit edilen usta öğreticilere, yapılan inceleme ve soruşturma sonucuna göre millî eğitim müdürlüğünce yapılacak, kursun katıldığı ilk beş sınavda görev verilmez. Aynı işlemin ikinci kez tekrarlanması halinde bu kişilere, on sınavda; üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmez. Ayrıca bu kişiler hakkında gerekli işlem yapılır. Görev verilmeme işlemi, inceleme ve soruşturma sonucuna göre alınacak onay tarihinden itibaren ilk uygulama sınavında uygulanır."
- 17. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 29. maddesine eklenen 5. ve 6. fıkralarının:
“(5) İl sınav sorumlusu yardımcısı, sınav yürütme komisyonu başkanı ve sınav sürecini kontrol edecek ve denetleyeceklerden görevine gelmeyen, geç gelen veya sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya mevzuata aykırı hareket edenlere gerekli inceleme ve soruşturma sonucuna göre il sınav sorumlusu tarafından tespit tarihinden itibaren yapılacak üç sınavda görev verilmez. Bu kişilere; ikinci kez tekrarlanması halinde altı sınavda, üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmez. Ayrıca bu kişiler hakkında gerekli yasal işlem yapılır. Görev verilmeme işlemi, inceleme ve soruşturma sonucuna göre alınacak onay tarihinden itibaren ilk uygulama sınavında uygulanır.
(6) Sınav yürütme komisyonu üyeleri, direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyeleri, sınavda görevli diğer personel ve direksiyon usta öğreticilerinden görevine gelmeyen, geç gelen veya sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya aykırı hareket edildiği gerekli inceleme ve soruşturma sonucunda tespit edilenlere sınav yürütme komisyonu başkanı tarafından tespit tarihinden itibaren yapılacak üç sınavda görev verilmez. Bu kişilere; ikinci kez tekrarlanması halinde altı sınavda, üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmez. Ayrıca bu kişiler hakkında gerekli işlem yapılır. Görev verilmeme işlemi, inceleme ve soruşturma sonucuna göre alınacak onay tarihinden itibaren ilk uygulama sınavında uygulanır.”
- 19. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 31. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "diğer personel" ibaresinin kaldırılmasının ve aynı maddenin 2. fıkrasının son cümlesinin:
"Yönetmeliğin 29 uncu maddesinin altıncı fıkrası hükmü doğrultusunda bahsedilen davranışları üçüncü kez yaptığı tespit edilen ve bir yıl süreyle görev verilmeyen direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyesine, tekrar hizmet içi eğitimine katılıp başarılı olmadan direksiyon eğitimi dersi sınavlarında görev verilmez" iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 19. maddesine eklenen 6. fıkranın son cümlesi incelendiğinde;
Yönetmeliğin "Direksiyon eğitimi" başlıklı 19. maddesinin dava konusu edildiği tarihte yürürlükte bulunan 1. fıkrasında; " “G” sınıfı sertifika alacak kursiyerler hariç, kursiyerlere karayollarındaki akan trafikte araç kullanabilmeleri için kurs müdürlüğünce “K Sınıfı Sürücü Aday Belgesi” (EK-5) düzenlenir. (Ek cümle:RG-5/12/2015- 29553) K Sınıfı Sürücü Aday Belgesinin geçerlilik süresi 6 aydır. (Ek cümleler: RG-7/3/2017-30000) Belgenin başlama tarihi, kursiyerin akan trafikte eğitime başladığı tarih; bitiş tarihi ise altı ay sonraki tarihtir. İlk dört hakkını tamamlayan veya belgesinin geçerlilik süresi tamamlanan kursiyerler için akan trafikte eğitime/sınava başlamadan önce belge yeniden düzenlenir." hükmüne, 2.fıkrasında "Direksiyon eğitimi dersinde “K Sınıfı Sürücü Aday Belgesi” ne direksiyon usta öğreticisinin, sınavda ise direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyon başkanının bilgileri yazılır." hükmüne, 3. fıkrasında "Kursiyerlerin direksiyon eğitimleri ders programları çerçevesinde çalışma planına göre yapılır." hükmüne, 4. fıkrasında "(Değişik fıkra:RG-5/12/2015-29553) Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelik hükümlerine göre engelliler için düzenlenen sürücü adayları ve sürücüler için sağlık raporunda belirtilen özelliklere sahip eğitim ve sınav aracıyla eğitim ve sınav yapılır." hükmüne ve 5. fıkrasında "(Değişik fıkra:RG-5/12/2015-29553)3 “M”, “A1”, “A2”, “A”, “B1”, “F” sertifika sınıfı dışında çift fren, çift debriyaj sistemi bulunmayan, her türlü donanımı sağlam olmayan ve trafiğe hazır durumda bulunmayan araçlarla direksiyon eğitimi dersi ve sınavı yapılmaz." hükmüne ve son olarak 6. fıkrasında "(Ek fıkra:RG-5/12/2015-29553) “M”, “A1”, “A2” ve “A” sertifika sınıfı alacaklara karayollarındaki akan trafikte verilecek direksiyon eğitimi sırasında usta öğreticinin kursiyeri uygun bir yerden gözleyerek ve akan trafikte başka bir araçtan takip ederek gerektiğinde kursiyerle irtibat kurabilecek durumda bulunması, bu sınıflar dışındaki sertifikaları alacak kursiyerlere karayollarındaki akan trafikte verilecek direksiyon eğitimi sırasında ise usta öğreticinin araçta bulunması zorunludur." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu düzenleme ile 6. fıkrada belirtildiği şekilde kursiyere araç kullandırmayan usta öğreticiye, yapılan inceleme ve soruşturma sonucuna göre millî eğitim müdürlüğünce yapılacak, kursun katıldığı ilk beş sınavda, aynı işlemin ikinci kez tekrarlanması halinde bu kişilere, on sınavda; üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmeyeceğini, ayrıca bu kişiler hakkında gerekli işlem yapılacağını ve görev verilmeme işleminin, inceleme ve soruşturma sonucuna göre alınacak onay tarihinden itibaren ilk uygulama sınavında uygulanacağı hükmü getirilmiştir.
Kanun koyucu ve idareler, düzenlemeler yaparken hukuk devleti ilkesinin bir gereği olan ölçülülük ilkesiyle de bağlıdır. Bu ilke ise, “elverişlilik”, “gereklilik” ve “orantılılık” olmak üzere üç alt ilkeden oluşmaktadır. “elverişlilik”, başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, “gereklilik” başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç bakımından gerekli olmasını, “orantılılık” ise başvurulan önlem ve ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken ölçüyü ifade etmektedir. Bir kurala uyulmaması nedeniyle kanun koyucu veya idareler tarafından öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında da “ölçülülük ilkesi” gereğince makul bir dengenin bulunması zorunludur.
Öte yandan, bilindiği üzere sürücü hatalarından kaynaklanan trafik kazalarının önlenebilmesi sürücü adaylarına verilecek eğitimin yeterliği ile doğrudan ilgili olup, bu bağlamda, sürücü adaylarının ve bu adaylar ile birlikte trafikte araç kullananların güvenliği ve oluşabilecek kazaların en aza indirilmesi konusunda usta öğretilerin görevlerinin ve sürücü adaylarının girecekleri sınavın önemi tartışılmazdır.
Bu itibarla, dava konusu düzenlemeyle, mevzuata uygun ve etkin bir şekilde direksiyon eğitimi verilerek kursiyerlerin sınava daha iyi hazırlanabilmelerini sağlamak amacıyla mevzuata aykırı bir şekilde araç kullandıran usta öğreticilere öngörülen kadameli yaptırımlar ile ulaşılmak istenen amaç ile yaptırım arasında makul bir dengenin sağlanadığı ve hakkaniyetin korunduğu anlaşıldığından, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin 17. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 29. maddesine eklenen 5. ve 6. fıkralar incelendiğinde ise;
Yönetmeliğin 'Sınavlar' başlıklı 28. maddesinin dava konusu işlemler tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 1. fıkrasında teorik derslerin sınavının, Bakanlıkça belirlenecek esaslara göre merkezî sistemle veya elektronik sınav şeklinde yapılacağı, kursiyerin direksiyon eğitimleri tamamlandıktan sonra kurs tarafından direksiyon eğitimi dersi ön sınavı yapılacağı, ön sınavda başarılı olup sınava girmesi uygun görülerek Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilen kursiyerlerin direksiyon eğitimi dersi sınavları merkezi sistemle yapılan teorik derslerin sınav sonuçları açıklandıktan bir hafta sonra il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince belirlenen tarihlerde millî eğitim müdürlüklerince uygulamalı olarak yapılacağı; 'Direksiyon eğitimi dersi il sınav sorumlusu ve sınav yürütme komisyonu' 29. maddesinin 1. fıkrasında; il millî eğitim müdürünün direksiyon eğitimi dersi il sınav sorumlusu olarak görev yapacağı, l millî eğitim müdürünün, il sınav sorumlusu olarak il sınav sorumlusu yardımcıları ile direksiyon eğitimi dersi sınavında sınav yürütme komisyonlarını denetleyerek iş ve işlemlerin ilgili mevzuata uygun yapılmasını sağlayacağı, il sınav sorumlusunun, büyükşehir statüsündeki illerde il sınav sorumlusu yardımcısı olarak maarif müfettişleri başkanı ve kursların iş ve işlemlerini yürütmekle görevli millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürünü görevlendireceği; büyükşehir statüsünde olmayan illerde ise il sınav sorumlusu yardımcısı olarak maarif müfettişleri başkanını görevlendireceği, sınava girecek kursiyer sayısı 100 ve daha fazla olan ilçelere il sınav sorumlusu, millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürlerinden birini il temsilcisi olarak görevlendirebileceği, direksiyon eğitimi dersi il sınav sorumlusunun, yardımcılarının ve il temsilcilerinin görevleri Genel Müdürlükçe belirleneceği, merkez ve diğer ilçelerde; Genel Müdürlükçe belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sınav sürecini kontrol etmek ve denetlemek üzere maarif müfettişi, maarif müfettiş yardımcısı görevlendirileceği, yeterli sayıda maarif müfettişi, maarif müfettiş yardımcısı bulunmaması durumunda il millî eğitim müdür yardımcısı, şube müdürü veya ilçe millî eğitim şube müdürleri de il sınav sorumlusu tarafından görevlendirileceği, Direksiyon eğitimi dersi sınav yürütme komisyonu; 2. fıkrasında büyükşehir statüsündeki illerde; ilçelerde, büyükşehir statüsünde olmayan illerde; merkez ilçe ile diğer ilçelerde kurulacağı, 3. fıkrasında direksiyon eğitimi dersi sınav yürütme komisyonunun, sınavların belirlenen esaslara göre yürütülmesinden sorumlu olduğu, 4. fıkrasında ise direksiyon eğitimi dersi sınav yürütme komisyonlarının oluşumu ve görevleri Genel Müdürlükçe belirleneceği düzenlenmiştir.
Dava konusu düzenlemelerde ise direksiyon eğitimi dersi sınavlarında görev alacak il sınav sorumlusu yardımcısı, il temsilcisi, sınav yürütme komisyonu başkanı ve sınav sürecini kontrol edecek ve denetleyecekler, sınav yürütme komisyonu üyeleri, direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyeleri ile sınavda görevli diğer personel ve direksiyon usta öğreticilerinden görevine gelmeyen, geç gelen veya sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya aykırı hareket edenlere gerekli inceleme ve soruşturma sonucuna göre il sınav sorumlusu tarafından tespit tarihinden itibaren yapılacak üç sınavda görev verilmez. Bu kişilere; ikinci kez tekrarlanması halinde altı sınavda, üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmez. Ayrıca bu kişiler hakkında gerekli yasal işlem yapılır. Görev verilmeme işlemi, inceleme ve soruşturma sonucuna göre alınacak onay tarihinden itibaren ilk uygulama sınavında uygulanır hükmü getirilmiştir.
Kanun koyucu ve idareler, düzenlemeler yaparken hukuk devleti ilkesinin bir gereği olan ölçülülük ilkesiyle de bağlıdır. Bu ilke ise, “elverişlilik”, “gereklilik” ve “orantılılık” olmak üzere üç alt ilkeden oluşmaktadır. “elverişlilik”, başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, “gereklilik” başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç bakımından gerekli olmasını, “orantılılık” ise başvurulan önlem ve ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken ölçüyü ifade etmektedir. Bir kurala uyulmaması nedeniyle kanun koyucu veya idareler tarafından öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında da “ölçülülük ilkesi” gereğince makul bir dengenin bulunması zorunludur.
Bu itibarla, dava konusu düzenlemeyle, etkili bir direksiyon sınavı yapılmak amacıyla mevzuata aykırı hareket eden görevlilere getirilen kadameli yaptırımlar ile ulaşılmak istenen amaç ile yaptırım arasında makul bir dengenin sağlandığı ve hakkaniyetin korunduğu anlaşıldığından dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin 19. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 31. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "diğer personel" ibaresinin kaldırılmasının ve aynı maddenin 2. fıkrasının son cümlesi incelendiğinde ise;
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinin 1. fıkrasında, motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği, 2. fıkrasında; sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanunun 42. maddesinde, sürücü kurslarında teorik eğitimini tamamlayan sürücü adaylarının teorik sınavlarının yazılı ya da elektronik ortamda Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacağı, uygulamalı sürücü eğitimini sürücü kurslarından alan ve teorik sınavda başarılı olanların Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacak uygulamalı sürücü sınavına girmeye hak kazanacağı, bu sınavda da başarılı olanlara motorlu taşıt sürücüsü sertifikasının verileceği, sürücülerin eğitimleri ve sınavlarının, eğitimlerin ve sınavların süresinin, içeriği ve yapılacağı yerlerin özelliklerinin, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esasların İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği ve teorik ve uygulamalı sınavlar için sürücü adaylarından alınacak sınav ücreti ile sınavlara ilişkin iş ve işlemlerde görev alanlara ödenecek ücretler her yıl Millî Eğitim Bakanlığınca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 31. maddesinin 1. fıkrasında "Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu bir başkan ve bir üyeden oluşur. Başkan ve üye; Genel Müdürlük, il/ilçe millî eğitim müdürlüğü personeli veya o ilçede bulunan okullarda görevli öğretmenler ve diğer personel arasından, Bakanlıkça verilmiş motorlu taşıt sürücüleri kursu direksiyon eğitimi dersi sınav sorumlusu belgesi bulunan, en az yüksekokul mezunu, en az üç yıl önce alınmış ve kursiyerin alacağı sürücü sertifikası sınıfından sürücü belgesi bulunanlar arasından oluşturulur." hükmü ile direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunun kimlerden oluşacağı belirtilmiştir. 7.3.2017 tarih ve 30000 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişik ile fıkrada yer alan diğer personel ibaresi kaldırılmıştır.
2918 sayılı Kanun'un 42. maddesinin 3. fıkrası gereğince sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esasları Yönetmelikle belirleme yetkisine sahip idare tarafından yapılan düzenlemenin amacı, sınavların koordinasyonunu yürüten il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinde görev yapmayan ancak il/ilçedeki diğer kamu kurumlarında çalışanların "diğer personel" ibaresi gerekçe gösterilerek sınavda görev talep edebilmesidir.
Davacı tarafından "diğer personel" ibaresinin madde metninden kaldırılmasının, teknisyen ve 4/C personelin komisyonda görev almasına engel teşkil ettiği ileri sürülerek iptali talep edilmişse de madde metninde yer alan "il/ilçe millî eğitim müdürlüğü personeli" ifadesi ile müdürlükte çalışan ve müdürlüğe bağlı diğer okul ve kurumlarda çalışan (ilçe milli eğitim müdürlüğü binasında, ek bina/binalarında, okul veya halk eğitim merkezi ve il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne bağlı faaliyette bulunan diğer birimlerde çalışan tüm personel) personellerin halen komisyonda görev alabildiği ve düzenlemenin il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinde görev yapmayan ancak il/ilçedeki diğer kamu kurumlarında çalışanların görev talebinin önüne geçilmesinin amaçlandığı görüldüğünden yapılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 31. maddesinin 2. fıkrasının son cümlesi açısından ise söz konusu fıkrada; "Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunda görev alan personel, il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince; mevzuatta değişiklik yapılması veya uygulamalarda eksiklik görülmesi halinde Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre hizmet içi eğitime alınır. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunda görev alanlardan hizmet içi eğitim sonunda yapılan değerlendirmede başarılı olanlara sınavlarda görev verilir. Yeterli olmayanlar tekrar hizmet içi eğitimine alınırlar." hükmü yer almakta olup, değişiklik ile fıkra metnine "Bu eğitimi almayanlarla eğitim sonucunda yapılan sınavda başarısız olanlara ve Yönetmeliğin 29 uncu maddesinin altıncı fıkrası hükmü (Değişik ibare: RG-7/3/2017-30000) doğrultusunda bahsedilen davranışları üçüncü kez yaptığı tespit edilen ve bir yıl süreyle görev verilmeyen direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyesine, tekrar hizmet içi eğitimine katılıp başarılı olmadan direksiyon eğitimi dersi sınavlarında görev verilmez." hükmü getirilmiştir.
Yönetmeliğin 29. maddesinin 6. fıkrasında ise sınav yürütme komisyonu üyeleri, direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyeleri, sınavda görevli diğer personel ve direksiyon usta öğreticilerinden görevine gelmeyen, geç gelen veya sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya aykırı hareket edildiği gerekli inceleme ve soruşturma sonucunda tespit edilenlere sınav yürütme komisyonu başkanı tarafından tespit tarihinden itibaren yapılacak üç sınavda görev verilmez. Bu kişilere; ikinci kez tekrarlanması halinde altı sınavda, üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmez hükmü yer almaktadır.
29. maddesinin 6. fıkrası gereğince görevine gelmeyen, geç gelen veya sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya aykırı hareket edildiği gerekli inceleme ve soruşturma sonucunda üçüncü kez tekrarlanması halinde bir yıl süreyle motorlu taşıt sürücüleri kursu direksiyon eğitimi sınavlarında görev verilmeyen bu kişilerin, bir yıl gibi uzun bir süre boyunca sınavlarda görev almadıklarından yeni uygulamaları takip edemeyecekleri açık olup, bu nedenle, kişilerin sınav yasaklılığı bittikten sonra tekrar hizmet içi eğitimi tamamlama programlarına alınmalarına yönelik yapılan 31. maddenin 2. fıkrasının son cümlesindeki düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 07.03.2017 tarih ve 30000 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin; 11. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 19. maddesine eklenen 6. fıkranın son cümlesinin, 17. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 29. maddesine eklenen 5. ve 6. fıkralarının, 19. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin 31. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "diğer personel" ibaresinin kaldırılmasının ve aynı maddenin 2. fıkrasının son cümlesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onbeşinci Dairesinin 29/03/2018 gün ve 2017/721, K:2018/3198 sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş olup, İdari Dava Daireleri Kurulunun 19/02/2020 gün ve E:2018/1969 K:2020/386 sayılı kararıyla, dava konusu düzenlemeler yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün alınıp alınmadığı hususu araştırıldıktan sonra yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, davanın reddine ilişkin Danıştay Onbeşinci Dairesinin temyize konu 29/03/2018 tarih ve E:2017/721, K:2018/3198 sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bozulan kısımlar yönünden, Dairemizin 17/11/2020 günlü ara kararıyla, dava konusu Yönetmeliğin hazırılık aşamasında İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşünün alınıp alınmadığının sorulmasına, alınmış ise bu hususa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin onaylı ve okunaklı birer örneğinin gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş olup, ara karar cevaplarından, İçişleri Bakanlığı'nın 16/01/2017 tarih ve 09.63.05-215 sayılı yazısı ile dava konusu düzenlemeler için görüş bildirildiği anlaşılmış olup, ara kararı cevapları da dikkate alınarak işin esası incelendi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Sürücü adaylarının sınavları ile sürücü belgelerinin verilmesi esasları" başlıklı 42. maddesinin 3. fıkrasında, "Sürücülerin eğitimleri ve sınavları, eğitimlerin ve sınavların süresi, içeriği ve yapılacağı yerlerin özellikleri, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun'un "Sürücü kursları" başlıklı 123. maddesinin 2. fıkrasında da, "Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İçişleri Bakanlığı'nın, 16/01/2017 tarih ve 09.63.05-215 sayılı görüş yazısında Yönetmeliğin davaya konu maddelerine ilişkin olumsuz görüş bildirilmediği anlaşıldığından madde esaslarının incelenmesine geçilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 19. maddesine eklenen 6. fıkranın son cümlesi incelendiğinde;
Yönetmeliğin "Direksiyon eğitimi" başlıklı 19. maddesinin dava konusu edildiği tarihte yürürlükte bulunan 1. fıkrasında; " “G” sınıfı sertifika alacak kursiyerler hariç, kursiyerlere karayollarındaki akan trafikte araç kullanabilmeleri için kurs müdürlüğünce “K Sınıfı Sürücü Aday Belgesi” (EK-5) düzenlenir. (Ek cümle:RG-5/12/2015- 29553) K Sınıfı Sürücü Aday Belgesinin geçerlilik süresi 6 aydır. (Ek cümleler: RG-7/3/2017-30000) Belgenin başlama tarihi, kursiyerin akan trafikte eğitime başladığı tarih; bitiş tarihi ise altı ay sonraki tarihtir. İlk dört hakkını tamamlayan veya belgesinin geçerlilik süresi tamamlanan kursiyerler için akan trafikte eğitime/sınava başlamadan önce belge yeniden düzenlenir." hükmüne, 2.fıkrasında "Direksiyon eğitimi dersinde “K Sınıfı Sürücü Aday Belgesi” ne direksiyon usta öğreticisinin, sınavda ise direksiyon eğitimi dersi sınav uygulama ve değerlendirme komisyon başkanının bilgileri yazılır." hükmüne, 3. fıkrasında "Kursiyerlerin direksiyon eğitimleri ders programları çerçevesinde çalışma planına göre yapılır." hükmüne, 4. fıkrasında "(Değişik fıkra:RG-5/12/2015-29553) Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelik hükümlerine göre engelliler için düzenlenen sürücü adayları ve sürücüler için sağlık raporunda belirtilen özelliklere sahip eğitim ve sınav aracıyla eğitim ve sınav yapılır." hükmüne ve 5. fıkrasında "(Değişik fıkra:RG-5/12/2015-29553)3 “M”, “A1”, “A2”, “A”, “B1”, “F” sertifika sınıfı dışında çift fren, çift debriyaj sistemi bulunmayan, her türlü donanımı sağlam olmayan ve trafiğe hazır durumda bulunmayan araçlarla direksiyon eğitimi dersi ve sınavı yapılmaz." hükmüne ve son olarak 6. fıkrasında "(Ek fıkra:RG-5/12/2015-29553) “M”, “A1”, “A2” ve “A” sertifika sınıfı alacaklara karayollarındaki akan trafikte verilecek direksiyon eğitimi sırasında usta öğreticinin kursiyeri uygun bir yerden gözleyerek ve akan trafikte başka bir araçtan takip ederek gerektiğinde kursiyerle irtibat kurabilecek durumda bulunması, bu sınıflar dışındaki sertifikaları alacak kursiyerlere karayollarındaki akan trafikte verilecek direksiyon eğitimi sırasında ise usta öğreticinin araçta bulunması zorunludur." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu düzenleme ile 6. fıkrada belirtildiği şekilde kursiyere araç kullandırmayan usta öğreticiye, yapılan inceleme ve soruşturma sonucuna göre millî eğitim müdürlüğünce yapılacak, kursun katıldığı ilk beş sınavda, aynı işlemin ikinci kez tekrarlanması halinde bu kişilere, on sınavda; üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmeyeceğini, ayrıca bu kişiler hakkında gerekli işlem yapılacağını ve görev verilmeme işleminin, inceleme ve soruşturma sonucuna göre alınacak onay tarihinden itibaren ilk uygulama sınavında uygulanacağı hükmü getirilmiştir.
Kanun koyucu ve idareler, düzenlemeler yaparken hukuk devleti ilkesinin bir gereği olan ölçülülük ilkesiyle de bağlıdır. Bu ilke ise, “elverişlilik”, “gereklilik” ve “orantılılık” olmak üzere üç alt ilkeden oluşmaktadır. “elverişlilik”, başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, “gereklilik” başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç bakımından gerekli olmasını, “orantılılık” ise başvurulan önlem ve ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken ölçüyü ifade etmektedir. Bir kurala uyulmaması nedeniyle kanun koyucu veya idareler tarafından öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında da “ölçülülük ilkesi” gereğince makul bir dengenin bulunması zorunludur.
Öte yandan, bilindiği üzere sürücü hatalarından kaynaklanan trafik kazalarının önlenebilmesi sürücü adaylarına verilecek eğitimin yeterliği ile doğrudan ilgilidir.
Bu bağlamda, sürücü adaylarının ve bu adaylar ile birlikte trafikte araç kullananların güvenliği ve oluşabilecek kazaların en aza indirilmesi konusunda usta öğretilerin görevlerinin ve sürücü adaylarının girecekleri sınavın önemi tartışılmazdır.
Bu itibarla, dava konusu düzenlemeyle, mevzuata uygun ve etkin bir şekilde direksiyon eğitimi verilerek kursiyerlerin sınava daha iyi hazırlanabilmelerini sağlamak amacıyla mevzuata aykırı bir şekilde araç kullandıran usta öğreticilere öngörülen kadameli yaptırımlar ile ulaşılmak istenen amaç ile yaptırım arasında makul bir dengenin sağlanadığı ve hakkaniyetin korunduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda, dava konusu düzenlemede öngörülen kademeli yaptırımlarla ulaşılmak istenen amaç arasında makul bir dengenin kurulmuş olduğundan, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin 17. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 29. maddesine eklenen 5. ve 6. fıkralar incelendiğinde ise;
Yönetmeliğin 'Sınavlar' başlıklı 28. maddesinin dava konusu işlemler tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 1. fıkrasında teorik derslerin sınavının, Bakanlıkça belirlenecek esaslara göre merkezî sistemle veya elektronik sınav şeklinde yapılacağı, kursiyerin direksiyon eğitimleri tamamlandıktan sonra kurs tarafından direksiyon eğitimi dersi ön sınavı yapılacağı, ön sınavda başarılı olup sınava girmesi uygun görülerek Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilen kursiyerlerin direksiyon eğitimi dersi sınavları merkezi sistemle yapılan teorik derslerin sınav sonuçları açıklandıktan bir hafta sonra il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince belirlenen tarihlerde millî eğitim müdürlüklerince uygulamalı olarak yapılacağı; 'Direksiyon eğitimi dersi il sınav sorumlusu ve sınav yürütme komisyonu' 29. maddesinin 1. fıkrasında; il millî eğitim müdürünün direksiyon eğitimi dersi il sınav sorumlusu olarak görev yapacağı, l millî eğitim müdürünün, il sınav sorumlusu olarak il sınav sorumlusu yardımcıları ile direksiyon eğitimi dersi sınavında sınav yürütme komisyonlarını denetleyerek iş ve işlemlerin ilgili mevzuata uygun yapılmasını sağlayacağı, il sınav sorumlusunun, büyükşehir statüsündeki illerde il sınav sorumlusu yardımcısı olarak maarif müfettişleri başkanı ve kursların iş ve işlemlerini yürütmekle görevli millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürünü görevlendireceği; büyükşehir statüsünde olmayan illerde ise il sınav sorumlusu yardımcısı olarak maarif müfettişleri başkanını görevlendireceği, sınava girecek kursiyer sayısı 100 ve daha fazla olan ilçelere il sınav sorumlusu, millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürlerinden birini il temsilcisi olarak görevlendirebileceği, direksiyon eğitimi dersi il sınav sorumlusunun, yardımcılarının ve il temsilcilerinin görevleri Genel Müdürlükçe belirleneceği, merkez ve diğer ilçelerde; Genel Müdürlükçe belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sınav sürecini kontrol etmek ve denetlemek üzere maarif müfettişi, maarif müfettiş yardımcısı görevlendirileceği, yeterli sayıda maarif müfettişi, maarif müfettiş yardımcısı bulunmaması durumunda il millî eğitim müdür yardımcısı, şube müdürü veya ilçe millî eğitim şube müdürleri de il sınav sorumlusu tarafından görevlendirileceği, Direksiyon eğitimi dersi sınav yürütme komisyonu; 2. fıkrasında büyükşehir statüsündeki illerde; ilçelerde, büyükşehir statüsünde olmayan illerde; merkez ilçe ile diğer ilçelerde kurulacağı, 3. fıkrasında direksiyon eğitimi dersi sınav yürütme komisyonunun, sınavların belirlenen esaslara göre yürütülmesinden sorumlu olduğu, 4. fıkrasında ise direksiyon eğitimi dersi sınav yürütme komisyonlarının oluşumu ve görevleri Genel Müdürlükçe belirleneceği düzenlenmiştir.
Dava konusu düzenlemelerde ise direksiyon eğitimi dersi sınavlarında görev alacak il sınav sorumlusu yardımcısı, il temsilcisi, sınav yürütme komisyonu başkanı ve sınav sürecini kontrol edecek ve denetleyecekler, sınav yürütme komisyonu üyeleri, direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyeleri ile sınavda görevli diğer personel ve direksiyon usta öğreticilerinden görevine gelmeyen, geç gelen veya sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya aykırı hareket edenlere gerekli inceleme ve soruşturma sonucuna göre il sınav sorumlusu tarafından tespit tarihinden itibaren yapılacak üç sınavda görev verilmez. Bu kişilere; ikinci kez tekrarlanması halinde altı sınavda, üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmez. Ayrıca bu kişiler hakkında gerekli yasal işlem yapılır. Görev verilmeme işlemi, inceleme ve soruşturma sonucuna göre alınacak onay tarihinden itibaren ilk uygulama sınavında uygulanır hükmü getirilmiştir.
Kanun koyucu ve idareler, düzenlemeler yaparken hukuk devleti ilkesinin bir gereği olan ölçülülük ilkesiyle de bağlıdır. Bu ilke ise, “elverişlilik”, “gereklilik” ve “orantılılık” olmak üzere üç alt ilkeden oluşmaktadır. “elverişlilik”, başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, “gereklilik” başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç bakımından gerekli olmasını, “orantılılık” ise başvurulan önlem ve ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken ölçüyü ifade etmektedir. Bir kurala uyulmaması nedeniyle kanun koyucu veya idareler tarafından öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında da “ölçülülük ilkesi” gereğince makul bir dengenin bulunması zorunludur.
Bu itibarla, dava konusu düzenlemeyle, etkili bir direksiyon sınavı yapılmak amacıyla mevzuata aykırı hareket eden görevlilere getirilen kadameli yaptırımlar ile ulaşılmak istenen amaç ile yaptırım arasında makul bir dengenin sağlandığı ve hakkaniyetin korunduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda, dava konusu düzenlemede öngörülen kademeli yaptırımlarla ulaşılmak istenen amaç arasında makul bir dengenin kurulmuş olduğundan, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Her ne kadar 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 29. maddesinin karar tarihi itibariyle güncel halinde, 19/10/2017 tarih ve 30215 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12. maddesiyle değişiklik yapılmış ise de, asıl Yönetmeliğin 29. maddesinin (4) fıkrasının (b) bendinde; "b) Sınav sürecini kontrol edecek ve denetleyecekler, sınav yürütme komisyonu üyeleri, direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyeleri, sınavda görevli diğer personel ile direksiyon usta öğreticilerinin görevine gelmediğini veya geç geldiğini, sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmadığını veya ilgili mevzuata aykırı hareket ettiğini tespit etmesi durumunda gerekli inceleme/soruşturmanın yapılmasını sağlar. Soruşturma sonucunda haklarında 28/A maddesi hükümleri doğrultusunda işlem yapılmasını sağlar." hükmü ve 28/A maddesinin 6. ve 7. fıkraları ile "(6) Sınav yürütme komisyonu başkanı; sınav yürütme komisyonu üyeleri, direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyeleri, sınavda görevli diğer personel ve direksiyon usta öğreticilerinden görevine gelmeyen veya geç gelenlere, sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya ilgili mevzuata aykırı hareket edenlere ilgili millî eğitim müdürlüğünce gerekli inceleme ve soruşturma sonucuna göre, art arda üç sınavda görev verilmez. Bu kişilere; ikinci kez tekrarlanması hâlinde art arda altı sınavda, üçüncü kez tekrarlanması hâlinde ise bir yıl görev verilmez. Ayrıca bu kişiler hakkında gerekli işlem yapılır. Görev verilmeme işlemi, inceleme ve soruşturma sonucuna göre alınacak onay tarihinden itibaren ilk uygulama sınavında uygulanır. Bu fıkrada belirtilen fiilleri işleyen görevliler hakkında dördüncü fıkra kapsamında işlem yapılması hâlinde bu fıkra kapsamında ayrıca işlem yapılmaz. (7) Sınav sürecini kontrol edecek ve denetleyecekler ile direksiyon eğitimi dersi sınav yürütme komisyonunda görev alanlar aynı yıl içerisinde direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonlarında görev alamazlar." dava konusu düzenlemeye benzer düzenlemeler getirildiği görüldüğünden dava konusu madde yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Dava konusu Yönetmeliğin 19. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 31. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "diğer personel" ibaresinin kaldırılmasının ve aynı maddenin 2. fıkrasının son cümlesi incelendiğinde ise;
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 123. maddesinin 1. fıkrasında, motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verileceği, 2. fıkrasında; sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceği hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanunun 42. maddesinde, sürücü kurslarında teorik eğitimini tamamlayan sürücü adaylarının teorik sınavlarının yazılı ya da elektronik ortamda Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacağı, uygulamalı sürücü eğitimini sürücü kurslarından alan ve teorik sınavda başarılı olanların Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacak uygulamalı sürücü sınavına girmeye hak kazanacağı, bu sınavda da başarılı olanlara motorlu taşıt sürücüsü sertifikasının verileceği, sürücülerin eğitimleri ve sınavlarının, eğitimlerin ve sınavların süresinin, içeriği ve yapılacağı yerlerin özelliklerinin, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esasların İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği ve teorik ve uygulamalı sınavlar için sürücü adaylarından alınacak sınav ücreti ile sınavlara ilişkin iş ve işlemlerde görev alanlara ödenecek ücretler her yıl Millî Eğitim Bakanlığınca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 31. maddesinin 1. fıkrasında "Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu bir başkan ve bir üyeden oluşur. Başkan ve üye; Genel Müdürlük, il/ilçe millî eğitim müdürlüğü personeli veya o ilçede bulunan okullarda görevli öğretmenler ve diğer personel arasından, Bakanlıkça verilmiş motorlu taşıt sürücüleri kursu direksiyon eğitimi dersi sınav sorumlusu belgesi bulunan, en az yüksekokul mezunu, en az üç yıl önce alınmış ve kursiyerin alacağı sürücü sertifikası sınıfından sürücü belgesi bulunanlar arasından oluşturulur." hükmü ile direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunun kimlerden oluşacağı belirtilmiştir. 07.03.2017 tarih ve 30000 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişik ile fıkrada yer alan diğer personel ibaresi kaldırılmıştır.
2918 sayılı Kanun'un 42. maddesinin 3. fıkrası gereğince sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esasları Yönetmelikle belirleme yetkisine sahip idare tarafından yapılan düzenlemenin amacı, sınavların koordinasyonunu yürüten il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinde görev yapmayan ancak il/ilçedeki diğer kamu kurumlarında çalışanların "diğer personel" ibaresi gerekçe gösterilerek sınavda görev talep edebilmesidir.
Davacı tarafından "diğer personel" ibaresinin madde metninden kaldırılmasının, teknisyen ve 4/C personelin komisyonda görev almasına engel teşkil ettiği ileri sürülerek iptali talep edilmişse de madde metninde yer alan "il/ilçe millî eğitim müdürlüğü personeli" ifadesi ile müdürlükte çalışan ve müdürlüğe bağlı diğer okul ve kurumlarda çalışan (ilçe milli eğitim müdürlüğü binasında, ek bina/binalarında, okul veya halk eğitim merkezi ve il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne bağlı faaliyette bulunan diğer birimlerde çalışan tüm personel) personellerin halen komisyonda görev alabildiği ve düzenlemenin il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinde görev yapmayan ancak il/ilçedeki diğer kamu kurumlarında çalışanların görev talebinin önüne geçilmesinin amaçlandığı görüldüğünden yapılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinin 31. maddesinin 2. fıkrasının son cümlesi açısından ise söz konusu fıkrada; "Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunda görev alan personel, il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince; mevzuatta değişiklik yapılması veya uygulamalarda eksiklik görülmesi halinde Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre hizmet içi eğitime alınır. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunda görev alanlardan hizmet içi eğitim sonunda yapılan değerlendirmede başarılı olanlara sınavlarda görev verilir. Yeterli olmayanlar tekrar hizmet içi eğitimine alınırlar." hükmü yer almakta olup, değişiklik ile fıkra metnine "Bu eğitimi almayanlarla eğitim sonucunda yapılan sınavda başarısız olanlara ve Yönetmeliğin 29 uncu maddesinin altıncı fıkrası hükmü (Değişik ibare: RG-7/3/2017-30000) doğrultusunda bahsedilen davranışları üçüncü kez yaptığı tespit edilen ve bir yıl süreyle görev verilmeyen direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyesine, tekrar hizmet içi eğitimine katılıp başarılı olmadan direksiyon eğitimi dersi sınavlarında görev verilmez." hükmü getirilmiştir.
Yönetmeliğin dava tarihindeki 29. maddesinin 6. fıkrasında ise sınav yürütme komisyonu üyeleri, direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyeleri, sınavda görevli diğer personel ve direksiyon usta öğreticilerinden görevine gelmeyen, geç gelen veya sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya aykırı hareket edildiği gerekli inceleme ve soruşturma sonucunda tespit edilenlere sınav yürütme komisyonu başkanı tarafından tespit tarihinden itibaren yapılacak üç sınavda görev verilmez. Bu kişilere; ikinci kez tekrarlanması halinde altı sınavda, üçüncü kez tekrarlanması halinde ise bir yıl görev verilmez hükmü yer almaktadır.
29. maddesinin 6. fıkrası gereğince görevine gelmeyen, geç gelen veya sınavda ilgili mevzuatta belirtilen görevleri yapmayan veya aykırı hareket edildiği gerekli inceleme ve soruşturma sonucunda üçüncü kez tekrarlanması halinde bir yıl süreyle motorlu taşıt sürücüleri kursu direksiyon eğitimi sınavlarında görev verilmeyen bu kişilerin, bir yıl gibi uzun bir süre boyunca sınavlarda görev almadıklarından yeni uygulamaları takip edemeyecekleri açık olup, bu nedenle, kişilerin sınav yasaklılığı bittikten sonra tekrar hizmet içi eğitimi tamamlama programlarına alınmalarına yönelik yapılan 31. maddenin 2. fıkrasının son cümlesindeki düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Her ne kadar 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 31. maddesinin karar tarihi itibariyle güncel halinde "(1)(Değişik:RG-19/10/2017- 30215) Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu bir başkan ve bir üyeden oluşur. Başkan ve üye; Genel Müdürlük, il/ilçe millî eğitim müdürlüğü personeli, il/ilçe millî eğitim müdürlüğüne bağlı resmî kurumların, resmî okulların öğretmeni veya diğer personeli arasından, Bakanlıkça verilmiş motorlu taşıt sürücüleri kursu direksiyon eğitimi dersi sınav sorumlusu belgesi bulunan, en az yüksekokul mezunu, en az üç yıl önce alınmış ve kursiyerin alacağı sürücü sertifikası sınıfından sürücü belgesi bulunanlar arasından oluşturulur. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunda görevlendirilecekler arasında kursiyerin alacağı sürücü sertifikası sınıfından sürücü belgesi bulunmaması hâlinde “M”, “A1”, “A2”, “A” ve “B1” sürücü sertifikası sınıfından en az “A2” sürücü belgesi olanlar, diğer sürücü sertifikası sınıfından ise en az “D” sınıfı sürücü belgesi bulunanlar arasından oluşturulur. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyeleri;... (2) Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunda görev alan personel, il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince; mevzuatta değişiklik yapılması veya uygulamalarda eksiklik görülmesi halinde Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre hizmet içi eğitime alınır. (Ek cümle:RG-12/9/2019-30886) Hizmet içi eğitimi tamamlayıp sınavda başarılı olanların bilgileri il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince Özel MTSK Modülüne girilir, ilçeden ayrılan personel ise Özel MTSK Modülünden çıkarılır. Direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonunda görev alanlardan hizmet içi eğitim sonunda yapılan değerlendirmede başarılı olanlara sınavlarda görev verilir. Yeterli olmayanlar tekrar hizmet içi eğitimine alınırlar. Bu eğitimi almayanlarla eğitim sonucunda yapılan sınavda başarısız olanlara ve (Değişik ibare:RG-19/10/2017- 30215) Bu Yönetmeliğin 28/A maddesinin altıncı fıkrası hükmü (Değişik ibare:RG-7/3/2017-30000) doğrultusunda bahsedilen davranışları üçüncü kez yaptığı tespit edilen ve bir yıl süreyle görev verilmeyen direksiyon eğitimi dersi sınavı uygulama ve değerlendirme komisyonu başkan ve üyesine, tekrar hizmet içi eğitimine katılıp başarılı olmadan direksiyon eğitimi dersi sınavlarında görev verilmez." şeklinde değişiklikler yapılmış ise de içerik olarak önceki düzenlemeye benzer nitelikte olduğu görüldüğünden davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davanın REDDİNE,
2. Dava ret ile sonuçlandığından, aşağıda dökümü gösterilen … TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
31/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.