Danıştay 3. Daire 2019/5034 Esas 2022/1455 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/5034
Karar No : 2022/1455

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Başkanlığı/...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Gayrimenkul İnşaat Mimarlık Mühendislik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : .... Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirketin, arsa sahipleriyle imzaladığı satış vaadi sözleşmesi gereği bağımsız bölüm teslimlerinin katma değer vergisine tabi olmadığından bahisle devreden katma değer vergisi tutarının 502.151,57 TL artırılması yönündeki 2016 yılının Temmuz dönemine ait ihtirazi kayıtla verilen katma değer vergisi düzeltme beyannamesinin kabul edilmesi talebiyle yaptığı düzeltme ve şikayet başvurusunun reddine dair ...tarih ve ...sayılı işlemin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Bir kişinin kat edinme karşılığında arsasını müteahhide vermesi ve inşa edilen binadan konut sahibi olması hukuki açıdan bir çok işlemi içeren ve arsanın değerlendirilmesi amacına yönelik tamamen kendine özgü (sui generis) bir hukuki muamele olarak nitelendirileceği, varsayıma ve benzetmeye dayanılarak yapılan bir vergilendirmenin verginin kanuniliği ilkesi ile bağdaşmayacağı, her ne kadar davalı idarece, arsa karşılığı inşaat işlerinde müteahhit tarafından arsa payına karşılık olarak arsa sahibine yapılan konut veya iş yeri teslimlerinin üzerinden katma değer vergisi alınması gereken teslim hükmünde olduğunun 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 2. maddesinin 5.fıkrasına 29/03/2018 tarih ve 7104 sayılı Kanun ile getirilen düzenleme ile de kabul edildiği ileri sürülmekte ise de dava konusu arsa payı karşılığı konut teslimlerinin söz konusu düzenlemenin yürürlüğe girmesinden önce 2016 Temmuz döneminde gerçekleştiği dikkate alındığında sözü edilen değişikliğin dava konusu olaya uygulanamayacağının açık olduğu, bu nedenle kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince bina inşa eden davacı şirket tarafından, inşa edilen bağımsız bölümlerin arsa sahibine teslimi katma değer vergisine tabi olmadığından devreden katma değer vergisinin arttırılması yönünde 2016 Temmuz dönemine ilişkin olarak verilen katma değer vergisi düzeltme beyannamesinin kabul edilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusunun, usul ve hukuka uygun olduğu sonucuna varılan Vergi Mahkemesi kararının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 116 ila 226.maddelerinde düzeltme yolu ve bu sürecin konusu olan vergi hatalarının düzenlendiği, vergi hatasının vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi ya da alınması olduğu dolayısıyla vergi hataları, doğrudan vergi miktarını etkileyen maddi yanlışlıklar ya da değerlendirme yanlışlıkları olduğundan ilk bakışta anlaşılan, üzerinde tartışmaya ve ihtilafa mahal vermeyen açık, basit yanlışlıklar olup, hukuki değerlendirme ve yorum gerektiren hususlar vergi hatası kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, dava konusu edilen olayda vergi hatası bulunmadığından düzeltme ve şikayet yoluna gidilemeyeceği, arsa karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında arsa sahiplerine taşınmaz teslimlerinin trampa olarak değerlendirilmesi ve katma değer vergisine tabi tutulması gerektiği ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz dilekçesindeki iddiaların yargılama sürecinde sunulan beyanların ve istinaf dilekçesinin tekrarından ibaret olduğu, bu beyanların ve iddiaların maddi ve hukuki bir dayanağı bulunmadığı, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince arsa sahibine yapılan teslimlerin trampa olmadığı, kendine özgü nitelikte bir işlem türü olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Arsa sahibi ile yaptığı satış vaadi sözleşmesi gereği bina inşa eden davacı şirket tarafından 2016 yılının Temmuz dönemine ilişkin olarak verilen katma değer vergisi beyannamesinde arsa sahibine yaptığı teslimler nedeniyle hesaplanan 502.151,57-TL katma değer vergisinin ilave edilecek katma değer vergisi olarak beyan edildiği, bunun sonucunda devreden katma değer vergisi tutarının beyan edilen anılan tutar kadar azaldığı, vergi yargısının arsa karşılığı bağımsız bölüm teslimlerinin katma değer vergisine tabi olmadığı görüşünde olduğunun tespit edildiğinden bahisle ihtirazi kayıtla 26/07/2017 tarihinde düzeltme beyannamesi verildiği, düzeltme beyannamesinde arsa sahibine yaptığı teslimler nedeniyle hesaplanan 502.151,57-TL katma değer vergisinin ilave edilecek katma değer vergisi kısmından çıkarılması sonucunda devreden katma değer vergisi tutarının belirtilen tutar kadar arttığı, ayrıca, davalı idareye düzeltme beyannamesinin kabul edilmesi talebini içerir düzeltme başvurusu niteliğinde 27/07/2017 tarihinde başvurunun yapıldığı, anılan başvurunun reddi üzerine açılan dava sonucunda davanın esası yönünden incelenerek verilen .... Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesince, düzeltme başvurusunun reddi işlemine karşı 213 sayılı Kanun'un 116 ve devamı maddelerinde öngörülen şikayet yoluyla Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'na başvurulması ve yetkili merci tarafından verilecek cevap üzerine dava açılması gerekirken düzeltme talebinin reddi üzerine doğrudan açılan davada dilekçenin merciine tevdiine karar verilmesi gerektiği gerekçe gösterilerek bozulup dava dilekçesi ve eklerinin idari merci olan Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'na tevdii edilmesi üzerine şikayet başvurusunun ...tarih ve ...sayılı Gelir İdaresi Başkanlığı işlemi reddedildiği anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 116. maddesinde vergi hatası, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak tanımlanmış ve bu hatalar, hesap hataları ve vergilendirme hataları başlığı altında 117. ve 118. maddelerde ayrı ayrı düzenlenmiş, 122. maddesinde mükelleflerin vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairelerinden yazı ile isteyebilecekleri, 124. maddesinde ise vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların şikayet yoluyla Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bu kurallara göre düzeltme yolu; vergiye ilişkin hesaplarda; matrah ve miktar hatası bulunması yahut mükerrer vergi istenmesi şeklinde, vergilendirmede ise mükellefin şahsında, mükellefiyetle, verginin mevzuunda ve döneminde yapılmış hataların varlığı halinde izlenebilecek bir idari başvuru yolu olup vergi yükümlülerince vergi idaresine yapılan her başvuru nedeniyle düzeltme yolunun izlendiği düşünülemeyeceği gibi vergilendirmeye ilişkin bir olayın düzeltme ve şikayet yoluyla yargı önüne getirilebilmesi ve vergi hatasının varlığından söz edilebilmesi için, hukuksal sorun olarak çözümlenmesi gerekmeyen açık ve mutlak bir hata bulunduğunun belirlenmesi gerekir.
Bu bakımdan, yalnızca süresinde açılacak davada incelenme olanağı bulunan iddialarla yapılan başvuru, 213 sayılı Kanun'un 117. ve 118. maddelerinde tanımlanan hesap ve vergilendirme hatalarından hiçbirinin konusuna girmeyip hukuki bir ihtilaf oluşturduğundan, başvuruyu düzeltme kapsamında görerek aksi yöndeki gerekçeyle işlemi iptal eden Vergi Mahkemesi kararına yöneltilen istinaf başvurusunun reddine ilişkin Vergi Dava Dairesi kararının bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu Dava Dairesi kararının BOZULMASINA, 31/03/2022 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X)-KARŞI OY :

Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar bozulması istenen Dava Dairesi kararının dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karşısında istemin kabulünü gerektirecek durumda bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ve kararın onanması gerektiği oyuyla Daire kararına katılmıyoruz.