Danıştay 13. Daire 2020/275 Esas 2022/1464 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/275
Karar No:2022/1464

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, Milli Savunma Bakanlığı Ankara Tedarik Bölge Başkanlığı'nca 17/07/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ''Kasko Sigortası Hizmeti Alımına (24 Adet)'' ihalesinin iptal edilmesine ilişkin 01/08/2019 tarihli işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlığa konu ihalede yaklaşık maliyetin 602.706,56-TL olarak belirlendiği, 17/07/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ihaleye 4 isteklinin teklif verdiği, 3 teklifin geçerli kabul edildiği, 1 teklifin ise değerlendirme dışı bırakıldığı, davacı tarafından 372.650,00-TL, … Sigorta Şirketi tarafından 653.409,00-TL, … Sigorta Anonim Şirketi tarafından 579.000,00-TL ve teklifi değerlendirme dışı bırakılan … Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş. tarafından 299.712,48-TL teklifte bulunulduğu, ihale komisyonun 17/07/2019 tarihli kararı ile, İdari Şartname'nin 31.5. fıkrasına göre birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata olması nedeniyle ve İdari Şartname'nin 7.1.h. bendinde istenen kasko sigortası yapmaya yetkili ve Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği üyesi olduğunu gösteren belgeleri; istekli yetkili acenta ise acente sözleşmesi ve Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği üyesi olduğunu gösteren belgeleri sunmadığından … Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş'nin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihale komisyonun 17/07/2019 tarihli kararı ile teklifleri değerlendirilen 3 istekli arasından davacının teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak kabul edildiği ve ihalenin davacı üzerine yapılmasına karar verilerek ihale yetkilisinin onayına sunulduğu, ihale yetkilisinin ise söz konusu ihaleye katılıp belge eksikliği ve aritmetik hata nedeniyle ihale dışı kalan istekli … Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş.'nin teklif ettiği bedel ile komisyon tarafından en avantajlı teklif olarak kabul edilen istekli arasında 72.937,55-TL fark olduğu, kamu yararı ve hazine menfaati uyarınca en avantajlı teklif pahalı görüldüğünden ihalenin iptal edildiği, gerek 4734 sayılı Kanun, gerekse ilgili ikincil mevzuatta, ihale de ekonomik açıdan en avantajlı teklif veren ile değerlendirme dışı bırakılan bir isteklinin teklif bedeliyle kıyaslanabileceğine ilişkin herhangi bir düzenlemenin yer almadığı, bu durumda da idare tarafından davacının teklif bedelinin 4734 sayılı Kanun’un 5. maddesinde yer alan temel ilkelere uygunluğunu, teklif ettiği bedelle işi yapabileceğini teklifi değerlendirme dışı bırakılan isteklinin teklif bedeli ile kıyaslayarak değerlendirmesi mümkün bulunmadığı, kamu ihalelerinde esas amacın ihalenin en düşük fiyatı teklif etmiş istekli üzerinde değil teklifi geçerli olan istekliler içerisinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi sunmuş olan istekli üzerinde bırakılması olduğu, bu itibarla, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin yalnızca fiyat esasına göre belirlendiği davaya konu ihalede, ihalenin, geçerli teklifler içinde en düşük fiyatı teklif etmiş olan davacı üzerinde bırakılması gerekmekte iken idarece geçerli teklifler ile belge eksikliği ve aritmetik hata nedeniyle ihale dışı kalan şirketin teklifi kıyaslanarak ihalenin iptal edilmesi işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kamu ve hazine menfaati yönünden avantajlı teklifin belirlenmesinde yalnızca geçerli tekliflerin değil düzeltilebilecek eksiklikler nedeniyle ihale dışı bırakılan tekliflerin de değerlendirilmesi gerektiği, ihalenin iptalinde idarenin geniş takdir yetkisi bulunduğu, geçerli sayılmayan teklifin davacı şirketin teklifinden 72.937,55-TL az olduğu, mahkeme ve icra harçlarından muaf olduğundan aleyhine harca hükmedilemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Milli Savunma Bakanlığı tarafından 17/07/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ''Kasko Sigortası Hizmeti Alımına (24 Adet)'' ihalesi için yaklaşık maliyet 602.706,56-TL olarak belirlenmiştir. 4 istekli tarafından teklif verilen ihalede, 299.712,45-TL fiyat teklif eden istekli, birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunduğu ve "Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği" üyesi olduğuna ilişkin belgesi bulunmadığı gerekçeleriyle ihale dışı bırakılmıştır. İhale komisyonu tarafından, 31/07/2019 tarinde ihalenin, kalan 3 geçerli teklif arasından 372.650,00-TL fiyat teklifi ile en avantajlı teklif sahibi olan davacı şirketin üzerinde bırakılmasına karar verilerek, komisyon kararı ihale yetkilisinin onayına sunulmuştur.
İhale yetkilisi tarafından, ihaleye katılıp belge eksikliği ve aritmetik hata nedeniyle ihale dışı kalan isteklinin teklif ettiği bedel ile komisyon tarafından en avantajlı teklif olarak kabul edilen istekli arasında 72.937,55-TL fark olduğu, kamu yararı ve hazine menfaati gereği en avantajlı teklif pahalı görüldüğü gerekçesiyle 01/08/2019 tarihinde ihalenin iptaline karar verilmiştir.
Bunun üzerinde bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Temel ilkeler" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında, "İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur." kuralına yer verilmiştir.
4734 sayılı Kanun'un "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" başlıklı 39. maddesinde, "İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi hâlinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması hâlinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir." kuralı yer almıştır.
Anılan Kanun'un "İhalenin karara bağlanması ve onaylanması" başlıklı 40. maddesinde, 37 ve 38. maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılacağı, ihale komisyonunun gerekçeli kararını belirleyerek ihale yetkilisinin onayına sunacağı, kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanlarının, teklif edilen bedellerin, ihalenin tarihinin ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığının, ihale yapılmamış ise nedenlerinin belirtileceği, ihale yetkilisinin, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylayacağı veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal edeceği, ihalenin; kararın onaylanması hâlinde geçerli, iptal edilmesi hâlinde ise hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kurallar uyarınca, ihale komisyonunca alınacak kararlarda ve bu kararların ihale yetkilisince onaylanmasında kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda takdir yetkisinin kullanılması gerektiği açık olup, bu yetki kullanılırken hukuken geçerli seçenekler arasından tercihte bulunulması ve işlemin yapılıp yapılmaması noktasında makul ve meşru sebepler dikkate alınarak karar verilmesi gerekmektedir. İhale işlemleri bakımından takdir yetkisinin denetiminde, 4734 sayılı Kanun'un 5. maddesinde yer alan temel ihale ilkelerinin gözetilmesi gerektiği gibi, idare hukukuna hâkim olan hukukî güvenirlik, idari istikrar gibi ilkelerin de dikkate alınması gerekmektedir.
4734 sayılı Kanun'un 5. maddesinde belirtilen ve idarelerin yapılacak ihalelerde sağlamakla sorumlu olduğu, ihtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerinin sağlanamaması durumunda ihale iptal edilebilecektir.
4734 sayılı Kanun uyarınca ihaleyi yapan idarenin, anılan Kanun'un 5. maddesinde belirtilen ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerini gözetmek zorunda olduğu, ihale dışı bırakılan teklif ile geçerli en avantajlı teklif arasında 72.937,55-TL fark olduğu, idarenin takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri dışında subjektif ve keyfi amaçlar doğrultusunda kullandığına ilişkin olarak dosya içeriğinde herhangi bir somut bilgi ve belge de bulunmadığı dikkate alındığında; idarenin ihalenin iptaline ilişkin takdir yetkisi çerçevesinde "kamu yararı ve hazine menfaati" gerekçesinin makul ve meşru bir zemine oturduğu görülmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Kullanılmayan …-TL ilk derece aşamasındaki yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
7. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
8. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
9. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 06/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.