Danıştay 8. Daire 2020/639 Esas 2022/2547 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/639
Karar No : 2022/2547

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Birliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, sahibi ve mesul müdürü olduğu … Eczanesini muvazaalı işlettiğinden bahisle 6643 sayılı Kanun'un 30/c maddesi uyarınca hakkında 180 gün süre ile sanat icrasından men cezası verilmesine ilişkin TEB 3. Bölge İzmir Eczacı Odası Haysiyet Divanı’nın … tarih ve … sayılı kararının aynen kabul ve tasdik edilmesine ilişkin Türk Eczacılar Birliği Yüksek Haysiyet Divanı'nın … tarihli ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; daha önce hakkında ruhsat iptali ve 5 yıl sözleşme yapamayacağına dair işlem tesis edilen davacının eczacılık faaliyetinde bulunamayacağı açık olduğuna göre, ruhsatı bulunmayan ve 5 yıl süreyle sözleşme yasağı bulunan birisinin hakkında muvazadan dolayı işlem tesis edilmesinin hukuken olanaklı bulunmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının hukuki dayanaktan yoksun, daha önce verilmiş emsal kararlara aykırı ve hukuki istikrarı bozucu nitelikte olduğu, nitekim, hukuken bir fiilin ceza hukuku, disiplin hukuku ve idari yaptırımlar bakımından ayrı olarak değerlendirilmesine engel bir durumun bulunmadığı, bu nedenle muvazaalı eczane işletme eylemi sabit olan davacı hakkında tesis edilen disiplin cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı, mevzuat hükümleri uyarınca davacı hakkında Sağlık Bakanlığı, Valilik ve İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yaptırım uygulanmasının, adı geçen hakkında mesleki değerlendirme yapılması ve disiplin cezası uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği, dolayısıyla muvazaanın disiplin hukuku ve genel mevzuattan kaynaklanan uygulama ve yaptırımlarının birbirinden farklı olduğu, muvazaa nedeniyle 6197 sayılı Kanun uyarınca Sağlık Bakanlığı ve İl Sağlık Müdürülüğünce uygulanan ruhsat iptali ve 5 yıl eczane açma yasağı ile meslek örgütü olan davalı İdare tarafından 6643 sayılı Kanun uyarınca verilen disiplin cezasının farklı olduğu, mesleki kuralları ihlal eden davacının mesleki açıdan değerlendirilerek hakkında tesis edilen dava konusu disiplin cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesince verilen ret kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, muvazaalı eczane işletmek ve muvazaalı nakil talebinde bulunmak iddiaları kapsamında hakkında tesis edilen idari işlemlerin yargı kararları ile iptal edildiği, davacının muvazaalı eczane işletmediği hususunun yargı kararları ile sabit olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Eczanesi'nin sahibi ve mesul müdürlüğünü yapmakta olan davacının, eczanesini Menderes ilçesine taşımak için başvuruda bulunduğu, yapılan incelemelerde eczanenin taşınmak istediği yerde daha önce muvazalı eczane işletildiğinin tespit edildiği, davacı ile yapılan görülmelerde davacının açmak istediği eczanede çalıştıracağı personel ve çalışma şartlarını belirlemediği, eczane açılacak dükkan üzerinde telefon ve irtibat numarası olmadığı halde davacının anılan dükkana ulaştığı, davacının anılan dükkana nasıl ulaştığı yolundaki sorulara çelişkili cevap verdiği, eczane ile ilgili yapılan harcamalarla ilgili bilgisi olmadığı gerekçeleriyle davacı hakkında Türk Eczacılar Birliği İzmir Eczacı Odası tarafından, 6643 sayılı Kanun'un 30/c maddesi uyarınca 180 gün süre ile sanat icrasından men kararı verildiği, anılan karara davacının itirazı üzerine Türk Eczacılar Birliği Yüksek Haysiyet Divanı tarafından itirazın reddine yönelik … tarih ve … . sayılı kararının iptali istemi ile görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.



İLGİLİ MEVZUAT:
6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu'nun 20. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; "Kanun haricinde menfaat temin etmek maksadı ile gerek aza gerek meslek mensupları ile başka şahıslar arasında gizli anlaşmalar yapılmasına ve muvazaa yolu ile müesseseler kurulmasına mani olmak" Eczacı Odaları İdare Heyetlerinin görevleri arasında sayılmış, anılan Kanun'un 30. maddesinde; "Haysiyet Divanının odaya girmiyen veya bu kanunun kendisine tahmil ettiği diğer vecibeleri yerine getirmiyenler ile evrakı kendisine tevdi edilen azanın meslek adap ve haysiyetine aykırı olan fiil ve hareketlerinin mahiyetine göre: a) Yazılı ihtar, b) Fiilin işlendiği tarihteki oda yıllık aidatının dört katından onbeş katına kadar para cezası, c) Üç günden 180 güne kadar sanat icrasından men, d) Bir bölgede üç defa sanat icrasından memnuiyet cezası almış olanları o mıntakada çalışmaktan menetmek cezalarını verebileceği, haysiyet divanlarının bu cezaların verilmesinde sıra gözetmeksizin takdir hakkını kullanabilecekleri, ancak (c) fıkrasına göre muvakkaten sanat icrasından menedilen azanın eski fiil ve hareketlerinin tekerrürü dolayısiyle yeniden sanat icrasından menedilmeleri icabettiği takdirde bu fıkrada yazılı cezanın azami haddi verileceği, oda haysiyet divanlarının, kendilerine intikal eden dosyaları azami üç ay içerisinde karara bağlamak zorunda oldukları", 31. maddesinin ikinci fıkrasında; "Cezalandırma halinde karar aleyhinde itiraz vakı olmasa dahi geçici olarak sanattan veya bir bölgede çalışmaktan men kararlarının İdare Heyeti Başkanlığınca Yüksek Haysiyet Divanına gönderileceği, bu hususlara mütedair olan kararların Yüksek Haysiyet Divanının tasdikiyle tekemmül edeceği", 45. maddesinde; "Yüksek Haysiyet Divanının, Bölge Haysiyet Divanlarından gelecek evrakı ve kararları inceledikten sonra uygun gördüğü takdirde ya aynen veya tadilen kabul ve tasdik edeceği, mahallince verilen kararları uygun bulmazsa bu husustaki mütalaasiyle birlikte dosyaları ilgili Haysiyet Divanına iade edeceği.", Türk Eczacıları Deontoloji Tüzüğü'nün 11. maddesinde ise; "Eczacının, muvazaa yoluyla tıp mensubu olan veya olmayan kişilerle açık veya gizli anlaşma yaparak eczane veya ecza dolabı açamayacağı" hükmüne yer verilmiştir.
6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun'un 2. maddesinde; "Türkiye Cumhuriyeti hudutları içinde eczacılık yapabilmek için Türkiye eczacı mektep veya fakültelerinden diplomalı olmak gerektiği", 5. maddesinde; "Serbest eczanelerin, eczacılık yapma hakkını haiz bir eczacının sahip ve mesul müdürlüğünde yönetmelikte belirlenen belgelerle il sağlık müdürlüğünce düzenlenmiş ve valilikçe onaylanmış bir ruhsatname ile açılacağı", 6. maddesinde; "Muvazaalı olarak eczane açıldığının tespiti halinde ruhsatnamenin iptal edileceği ve eczacının beş yıl süreyle eczane açamayacağı, muvazaanın eczacılar arasında yapılmış olması halinde eczane açma yasağının hepsi hakkında uygulanacağı" hükmü yer almıştır.




HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu olayda; davacının sahibi ve mesul müdürü olduğu … ilçesinde bulunan … Eczanesini İzmir Menderes ilçesine aynı isimle taşımak için 13/07/2016 tarihinde nakil talebinde bulunduğu, nakil talebine eczanenin nakledilmek istendiği dükkan ile 20/06/2016 tarihinde yapılan kira sözleşmesinin eklendiği, 31/08/2016 ve 07/09/2016 tarihli Görüşme Tutanaklarında; davacının kiraladığı dükkana ilişkin olarak dükkanın yerine ve dükkana nasıl ulaştınız şeklinde iki farklı soru sorulduğu, davacının dükkanın yerinden bir ilaç firması çalışanı aracılığıyla haberdar olduğunu, dükkan sahibine ise üzerinde yer alan telefon numarasından ulaştığını, ecza depolarına borcunun bulunmadığını ve nakile ilişkin masrafları nakit olarak yaptığını, nakil olacak dükkanda raf olduğundan yaptırmadığını belirttiği, 30/09/2016 tarihli Muvazaa Değerlendirme Raporunda; davacının ilk eczanesinin muvazaalı olabileceği, nakil yapılmak istenilen yer ile ilgili olarak ise muvazaa yapıldığı hususunda inandırıcı bilgi ve belgeye ulaşılamadığı, davacının muvazaalı eczane işlettiğine dair şikayet dilekçesi veren … ile davacı arasında kötü komşuluk ilişkisinden kaynaklı husumet bulunduğundan tek başına sağlıklı bir değerlendirme yapmaya elverişli olmadığı, eczacı ve muvazaa yaptığı iddia edilen kişiler arasında banka kayıtlarının incelenmesi halinde ispata yarayan net sonuçlar ortaya çıkarılabileceği şeklinde tespitlere yer verildiği, 05/10/2016 tarihli Denetleme Tutanağında ise; davacının nakil olmak istediği dükkanın boş ve kapalı olduğu, içerisinde raf ve koliler bulunduğu, mahalle muhtarının sözkonusu dükkanda daha önce de muvazaalı eczane işletildiği ve yeni açılacak olan eczanenin de diploma kiralama yoluyla işletileceği, davacının eczanenin bulunduğu bölgeden ev kiralamak istediği ve bu amaçla dükkan sahibinin eşi ile birlikte kendisiyle görüşmeye geldikleri şeklinde beyanda bulunduğunun kayıt altına alındığı görülmektedir.
Davacının nakil olmak istediği dükkana ilişkin açıklamalarında çelişki olması, nakil onayı alınmadan eczanenin aceleyle taşınmak istenmesine tatmin edici bir cevap verilememesi, davacının nakil yapmak istediği dükkanda daha önce … (emekli sağlık memuru) tarafından muvazaalı eczane işletilmesi, davacının eczane işletecek maddi imkana sahip olmaması ve … Eczanesinin kuruluşundan itibaren muvazaalı olarak işletildiği gerekçesi ile davacıya İzmir İl Sağlık Müdürlüğünce 5 yıl eczane açma yasağı cezası verilmesi hususlarının, davacının eczanesini muvazaalı nakledeceğine dair kanaatin dayanağını oluşturduğu anlaşılmakla birlikte, 30/09/2016 tarihli Muvazaa Değerlendirme Raporunda da belirtildiği üzere sözkonusu tespit, iddia ve beyanların dava konusu eczanenin muvazaalı olduğu hususunu objektif bilgi ve belgeler ile şüpheden uzak bir şekilde kanıtlamaya yeterli olmadığı, anılan raporda belirtildiği üzere davacı ve muvazaa yaptığı iddia edilen şahıs ve şahıslarla ilgili banka kayıtlarının incelenmediği ve bu çerçevede dava dosyasına muvazaayı kanıtlar somut bilgi ve belge sunulamadığı görülmektedir.

Anayasa'nın 48 inci ve 49 uncu maddeleriyle güvence altına aldığı çalışma hakkının sınırlandırılmasına yönelik dava konusu işlemin sırf kanaate dayalı olarak tesis edilmesi mümkün değildir. Çalışma hakkını sınırlayacak bir idari tasarrufun, ancak, somut bilgi, belge ve tespitlere dayalı olarak tesis edilmesi, temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alındığı hukuka bağlı devlet anlayışının doğal bir sonucudur.
Bu nedenle, inceleme konusu olayda, muvazaa olduğu hususunun objektif bilgi ve belgelere dayandırılmadığı, başka bir anlatımla muvazaa iddiasının kanıtlanamadığı olgusu karşısında, davacıya 180 gün meslekten men cezası verilmesi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, Bölge İdare Mahkemesince verilen ve hüküm fıkrası itibarıyla hukuka uygun bulunan kararın, yukarıda belirtien gerekçe ile onanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, davacının sahibi ve mesul müdürü olduğu … Eczanesinin kuruluşundan itibaren muvazaalı olduğu ve anılan eczanenin nakil talebinin de muvazaalı olduğu gerekçesi ile İzmir İl Sağlık Müdürlüğünce … tarih ve … ve … tarih ve … sayılı işlemler ile verilen 5 yıl eczane açma yasağı cezalarının iptali istemiyle … İdare Mahkemesi E:… ve … İdare Mahkemesi'nin E:… sayılı dosyaları üzerinden açılan iptal davalarında davanın reddine yönelik olarak verilen kararların Danıştay 10. Dairesi tarafından bozulması üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince bozma kararlarına uyularak … tarih ve E:… ve E:… sayılı dosyalar üzerinden işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen ve hüküm fıkrası itibarıyla hukuka uygun bulunan kararın yukarıda belirtilen GEREKÇE İLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. Kesin olarak, 07/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.