Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/645 Esas 2022/1376 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/645
Karar No : 2022/1376

TEMYİZ EDENLER :1- (DAVACI): … Hava Taşımacılığı A.Ş.
VEKİLİ: Av. …
2- (DAVALI): … Genel Müdürlüğü
VEKİLLERİ: Av…, Av. …
İSTEMLERİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 05/10/2020 tarih ve E:2015/4595, K:2020/3452 sayılı kararının, taraflarca aleyhe olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün, 02/09/2015 tarih ve HUD-2015/3 sayılı Yolcu Hakları Uygulama Esasları Genelgesi'nin "Genel Prensipler" başlıklı birinci bölümünün; 3. maddesinin, 6. maddesinde yer alan "aksi takdirde yolculara SHY-YOLCU kapsamında tazminat hakkı ödenir." ibaresinin, 7. maddesinde yer alan "Mücbir sebepler resmi bilgi ve belgeyle ispat edilir." ibaresinin ve 9. maddesinin iptali istenilmektedir.

Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 05/10/2020 tarih ve E:2015/4595, K:2020/3452 sayılı kararıyla;
5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 4. ve 9. maddeleri, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu'nun 122. ve 123. maddeleri, 03/12/2011 tarih ve 28131 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik'in (SHY-YOLCU) 1. maddesine atıfta bulunularak,
Genelge'nin 3. maddesi ve 7. maddesinde yer alan "Mücbir sebepler resmi bilgi ve belgeyle ispat edilir." ibaresi yönünden;
Dava konusu Genelge'nin dayanağı olan 03/12/2011 tarih ve 28131 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Havayolu İle Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmeliğin 10. maddesinde; yolcuların hizmet haklarının düzenlendiği, yine 2920 sayılı Sivil Havacılık Kanunu'nun 122. maddesinde; gecikmeden doğan zarardan taşıyıcının sorumlu olduğunun düzenlendiği, 123. maddesinde ise; taşıyıcının sorumluluktan nasıl kurtulacağının açıkça kurala bağlandığı, dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Genelge'nin 6. maddesinde yer alan "aksi takdirde yolculara SHY-YOLCU kapsamında tazminat hakkı ödenir." ibaresi yönünden;
Dava konusu Genelge'nin dayanağı olan Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmeliğin (SHY-YOLCU) "Tazminat hakkı" başlıklı 8. maddesinde; bu maddeye atıfta bulunulması durumunda verilecek tazminat miktarlarının belirlendiği, "Uçağa kabul edilmeme" başlıklı 5. maddesinde ve "Uçuşların iptali" başlıklı 6. maddesinde ise 8. maddeye atıfta bulunulduğu,
Dayanağı olan Yönetmelik hükmünü aşarak hava taşıma işletmelerince yolculara verilecek "tazminat hakkı"nın kapsamını genişleten dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı,
Genelge'nin 9. maddesi yönünden;
Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmeliğin (SHY-YOLCU) 6. maddesinde; uçuşların iptali durumunda hava taşıma işletmelerinin uymaları gereken kurallara yer verilerek, yolculara belli şartlarda "geri ödeme veya güzergah değişikliği hakkı", "hizmet hakkı" ya da "tazminat hakkı" verileceğinin belirtildiği,
Yönetmeliğin 7. maddesinde ise; uçuşların tehiri durumunun düzenlendiği ve belli şartlarda "geri ödeme veya güzergah değişikliği hakkı" ya da "hizmet hakkı" verileceğinin belirtildiği, ancak "tazminat hakkı"ndan bahsedilmediği,
Genelgenin 9. maddesinde, dayanağı olan yönetmelik hükmünü aşar nitelikte bir düzenlemeye gidilerek hava taşıma işletmelerince yolculara verilecek "tazminat hakkı"nın kapsamının genişletildiği, zira dayanak Yönetmelikte uçuşların iptali ve tehiri durumlarının ayrı ayrı düzenlendiği ve tehir durumunda yolculara tanınan haklar arasında "tazminat hakkı"na yer verilmediği, bu durumda, dayanağı Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak yapılan dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle,
Genelge'nin dava konusu 3. maddesi ile 7. maddesinde yer alan "Mücbir sebepler resmi bilgi ve belgeyle ispat edilir." ibaresi yönünden davanın reddine, Genelge'nin 6. maddesinde yer alan "aksi takdirde yolculara SHY-YOLCU kapsamında tazminat hakkı ödenir." ibaresi ile 9. maddesinin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, Genelge'nin 3. maddesi yönünden; düzenlemenin dayanağı olan Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmeliğin 10. maddesinde hangi hallerde hizmet hakkının verileceğinin düzenlendiği, dava konusu kural ile hizmet hakkının verileceği haller genişletilerek uçak içerisinde beklemenin de bu hallere eklendiği, havayolu taşıyıcısının kendisinden kaynaklanmayan durumlardan da sorumlu tutulduğu, Genelge'nin 7. maddesi yönünden; üst norm niteliğindeki düzenlemelerde mücbir sebebin resmi belge ile ispatına ilişkin herhangi bir yükümlülüğe yer verilmediği, düzenleme ile üst normlarda öngörülmeyen bir yükümlülüğün getirilmesinin hukuka ve normlar hiyerarşisine aykırı olduğu, tüm mücbir nedenlerin resmi belge ile ispatlanmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, temyize konu kararın davanın reddine ilişkin kısımlarının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, Genelge'nin 6. maddesi yönünden; yükümlülüklerini yerine getirmeyen havayolu işletmelerince mağdur edilen yolcuların tekrar mağduriyet yaşamalarının önlenmesi amacıyla yapılan düzenlemenin üst hukuk normlarına uygun olduğu, Genelge'nin 9. maddesi yönünden; uçuşun iptali ve tehiri durumunda yolcuların yaşadıkları mağduriyetin aynı olduğu, düzenlemenin teknik ve operasyonel nedenlerle, işletmeden kaynaklı 5 saat ve üzeri tehire giren uçuşlar için geçerli olduğu, temyize konu kararın iptale ilişkin kısımlarının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Taraflarca, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve karşı tarafın temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın lehe olan kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kısmen kabulü ile, kararın Genelge'nin 7. maddesinde yer alan ""Mücbir sebepler resmi bilgi ve belgeyle ispat edilir." ibaresi"ne ilişkin kısmının bozulması, tarafların sair temyiz istemlerinin reddi ile kararın diğer kısımlarının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen davanın reddi, kısmen dava konusu işlemlerin iptali yolundaki Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 05/10/2020 tarih ve E:2015/4595, K:2020/3452 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Kesin olarak, 11/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.