Danıştay 7. Daire 1987/1890 Esas 1989/2668 Karar Sayılı İlamı

Daire : YEDİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 2668
Esas Yılı : 1987
Esas No : 1890
Karar Tarihi : 21/11/989
GÜMRÜK KANUNUNUN 87.MADDESİNE GÖRE EŞYANIN FİİLİ İTHAL TARİHİNDEN İTİBAREN 1 YIL İÇİNDE YAPILACAK GÜMRÜK VERGİSİ İADESİ İSTEMİNİN; GÜMRÜK YÖNETMELİĞİNİN 475.MADDESİ GEREĞİNCE İŞLEM TESİSİNE YETKİLİ MAKAMA YAPILACAĞI HK.
Derince Gümrük Müdürlüğünde işlem gören 11.12.1980 gün ve ... sayılı giriş beyannamesi kapsamı eşya için 7/18352 sayılı kararnameye göre %1 oranında gümrük vergisi tahsil edilmesi gerekirken %15 oranında gümrük vergisi tahsil edilmesi nedeniyle fazla tahsil edilen gümrük vergisinin geri verilmesi yolundaki isteğin reddine ilişkin Gümrük ve Tekel Bakanlığı Kontrol Genel Müdürlüğü işlemini iptal eden Vergi Mahkemesi kararının bozulması isteminden ibarettir.
1615 sayılı Gümrük Kanununun "Tahakkukun Tebliği ve İtiraz Süresi" başlıklı 79.maddesinde, "Tahakkuku yapan memurlar, yaptıkları tahakkukları mükellefe veya temsilcisine veya gümrük komisyoncusuna bildirerek beyanname vesair tahakkuk kağıtları üzerinde imza alırlar. Bu suretle tahakkuka bilgi edinmekten, beyanname ve tahakkuk kağıdını imzalamaktan çekinenlere yazılı tebligat yapılır. İtiraz, ancak bu fıkrada yazılı imza veya yazılı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde yapılabilir.
Bu süre içinde itiraza uğramayan vergiler ile itirazları olmadığını beyanname ve sair tahakkuk kağıdı üzerinde yazı ile beyan edenlerin vergileri Kanunun 87.maddesi hükmü saklı kalmak üzere itiraz yollarına gitmek bakımından kesinleşmiş olur" denilmiş, aynı Kanunun "Fazla Alınmış Vergilerin Geri Verilmesi" başlığını taşıyan 87.maddesinin birinci fıkrasında; "Kanuna göre fazla alındığı anlaşılan Gümrük Vergisi, eşyanın fiili ithal tarihinden itibaren bir yıl içerisinde geri verilir.
Mükellefler ancak maddi hesap hatası sebebiyle fazla alınmış verginin geri verilmesini aynı süre içinde isteyeblirler." hükmüne yer verilmiştir.
Sözü edilen 87.maddenin uygulanmasına ilişkin Gümrük Yönetmeliğinin 475.maddesinde de, kanuna göre vergiden muaf olduğu halde yanlışlıkla vergi alınması veya fazla vergi alındığının anlaşılması hallerinde, vergilerin geri verilmesindeki esaslar belirlenerek;
a-) Geri verilecek vergi, resim ve para cezaları toplamı 100.000 liraya kadar olan reddiyatları yapmaya Gümrük Müdürleri,
b-) Geri verilecek vergi, resim ve para cezaları toplamı 100.000 liradan 500.000 liraya kadar olan reddiyatları yapmaya, gümrük başmüdürleri,
c-) Yukarıda (a,b) fıkralarda belirtilen miktarların üstündeki reddiyatın Bakanlık kararıyla yapılacağı öngörülmüştür.
Olayda, 12.12.1980 tarihinde fiili ithali gerçekleşen eşya nedeniyle %15 orana göre gümrük vergisinin tahakkuk ve tahsil edildiği, yükümlüce fazla tahsil edildiği iddia olunan verginin iadesi için Derince Gümrük Müdürlüğüne başvurulduğu, bu istemin reddedildiği, bunun üzerine Gümrükler Başmüdürlüğüne yapılan başvurunun da Gümrük Müdürlüğünce tebliğ edilen yazı ile reddi üzerine, yükümlü şirket tarafından 26.7.1985 ve 13.2.1986 tarihli dilekçelerle Maliye ve Gümrük Bakanlığına yapılan başvuru dolayısıyla Bakanlıkça tesis edilen işleme karşı bu dava açılmış bulunmaktadır.
12.12.1980 tarihinde tahakkuk ve tahsil edilen gümrük vergisi (15) gün içinde itiraz yollarına gidilmemesi nedeniyle kesinleşmiş bulunmaktadır. Vergilerin iadesi için 8.9.1981 tarihinde Gümrük Müdürlüğüne yapılan başvurunun ise anılan Kanunun 87.maddesi kapsamına giren bir başvuru niteliği taşıdığı anlaşılmaktadır.
İade istemine konu teşkil eden miktar itibariyle yukarıda sözü edilen Gümrük Yönetmeliğinin 475.maddesine göre işlem tesisine yetkili makam Maliye ve Gümrük Bakanlığı olduğu cihetle bu konudaki başvurunun sözü edilen Bakanlıkça sonuçlandırılması zorunluluğu açıktır.
Yükümlü tarafından gümrük vergilerinin iadesi istemiyle kanunla öngörülen bir yıllık süre içerisinde iadeye yetkili Bakanlık makamına başvurulmaksızın gümrük müdürlüğüne yapılan müracaatın sözü edilen müdürlükçe reddedildiği anlaşılmaktadır.
Gümrük Müdürlüğü Maliye ve Gümrük Bakanlığının bir birimini teşkil etmesine göre, idarenin bütünlüğü ilkesinin gereği olarak bu birime yapılan başvurular Bakanlığa yapılmış başvuru niteliğinde sayılmak gerekir.
Gümrük Müdürlüğü tarından kendi yetki alanı dışındaki başvuruları yönetmelikte öngörülen yetkili mercilere iletilmesi bu ilkenin doğal sonucudur. Yükümlü tarafından vaki başvuruüzerine Giriş Gümrük Müdürlüğünce ytki dışı verildiği anlaşılan işleme karşı vergi mahkemesi nezdinde dava yoluna gidilmemiş olması ile sonradan Bakanlığa yapılan yeni başvuru tarihinde Gümrük Kanununun 87.maddesiyle öngörülen bir yıllık sürenin geçmiş bulunması karşısında bu defa Bakanlıkça tesis edilen işleme yönelik davanın hukuken incelenme olanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ve mahkeme kararının bozulmasına, Maliye ve gümrük Bakanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddine karar verildi.