Danıştay 9. Daire 2019/1917 Esas 2022/1484 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/1917
Karar No : 2022/1484

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... San. ve Tic. A. Ş. - Silahtaroğlu Yapı ve Madencilik A.Ş.
... Yol Yapı İnş. San. ve Tic. A. Ş.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ....
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin .... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: ... İdaresi Başkanlığı tarafından ihale edilen ve davacıların uhdesinde kalan .... ihale kayıt numaralı, "Muş Merkez Kale Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi 715 Adet Konut, 1 Adet Cami, 115 Adet Ticari Birim ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi"ne ilişkin olarak hakedişlerden kesinti suretiyle tahsil olunan 519.584,13-TL damga vergisinin, söz konusu işin 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73/6. maddesi kapsamında olduğundan bahisle iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali ile söz konusu tutarın tahsil tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesi'nin .... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; dava dosyasının incelenmesinden; Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca ihalesi yapılan ve davacı uhdesinde kalan "Muş Merkez Kale Mahallesi, Kentsel Dönüşüm Projesi, 715 Konut, 1 Adet Cami, 115 Adet Ticari Birim İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi" nedeniyle imzalanan sözleşmeye istinaden davacının 22712/2016 tarihinine kadarki on sekiz hakedişinden kesilen toplam 519.584,13.-TL damga vergisinin iadesi istemiyle 02/03/2017 tarihinde vergi dairesi müdürlüğüne yapılan düzeltme başvurusunun ... tarih ve ... sayılı yazı ile reddedildiği, 22.03.2017 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığına yapılan şikayet başvurusunun da .... tarih ve ... sayılı işlemle reddi üzerine işlemin iptali ve hak edişlerinden kesilen damga vergilerinin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle görülmekte olan davanın açıldığının anlaşıldığı, 31/10/2017 tarihli ara kararı ile T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'ndan ihtilaf konusu işin hangi kanun kapsamında yapıldığının sorulması üzerine gönderilen cevabi yazıda, söz konusu ihalenin her iki kanun kapsamında da olmadığının belirtildiği, öte yandan "Muş Merkez Kale Mahallesi, Kentsel Dönüşüm Projesi, 715 Konut, 1 Adet Cami, 115 Adet Ticari Birim İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi" nedeniyle hakediş ödemelerinin damga vergisine tabi tutulmasının vergilendirme hatası içerdiği iddia edildiğinden ve davacı tarafından anılan işe yönelik olarak alınmış herhangi bir vergi, resim harç istisnası belgesi ibraz edilmediğinden, uyuşmazlığın çözümü, anılan işin, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa 5035 sayılı Kanunla eklenen ek madde 2'nin 1. fıkrası ile anılan Kanunun yukarıda anılan maddesinin son fıkrasının verdiği yetkiye dayanılarak, döviz kazandırıcı faaliyet türlerinin, bu tür faaliyetlere ilişkin olarak düzenlenen kağıtların damga vergisi ve harçtan istisna edilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulaması Hakkında Tebliğlerinde aranılan koşulları taşıyıp taşımadığının belirlenmesine bağlı bulunmaktadır. Bu belirleme ise anılan düzenlemelerin yorumlanmasını gerekli kıldığından; davada ileri sürülen hatanın, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerinin aradığı anlamda vergi hatası olmadığı ve bu durumda, vergilendirme işlemine karşı süresinde açılacak idari davada incelenebilecek söz konusu iddianın, Vergi Usul Kanununun 122 ve 124. maddelerinde vergi hataları için öngörülen idari başvuru yolu izlenerek tesis ettirilen işleme karşı açılan idari davada incelenmesine olanak bulunmadığından, davacıya ait hak ediş ödemelerinden kesilen damga vergisinin iadesi istemli düzeltme şikayet yoluna gidilmesi sonucu tesis olunan işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından sadece ihalenin gerçekleştirme usulüne ilişkin cevap verildiği, ihalenin hangi kanun dayanak alınmak suretiyle yapıldığının cevaplandırılmadığı, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Muş Belediye Başkanlığı arasında ihale konusu işe yönelik olarak protokol imzalanmış olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ: 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı" başlıklı 73. maddesinin 6. fıkrasında, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte biri alınacağı belirtildiğinden, davacı temyiz isteminin ödenen damga vergilerinin dörtte üçüne isabet eden kısımlar yönünden kabulü diğer kısımlar yönünden reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından ihale edilen ve davacıların uhdesinde kalan ... ihale kayıt numaralı, "Muş Merkez Kale Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi 715 Adet Konut, 1 Adet Cami, 115 Adet Ticari Birim ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi"ne ilişkin olarak hakedişlerden kesinti suretiyle tahsil olunan 519.584,13-TL damga vergisinin, söz konusu işin 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73/6. maddesi kapsamında olduğundan bahisle iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali ile söz konusu tutarın tahsil tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.



İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 122. maddesinde, mükelleflerin, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden isteyebilecekleri; 124. maddesinde de vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanların, şikayet yolu ile Maliye Bakanlığına müracaat edebilecekleri açıklanmıştır. Bu maddeler uyarınca düzeltilmesi vergi dairelerinden istenebilecek vergi hatasının tanımı ise aynı Kanun'un 116. maddesinde, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması olarak yapılmış, 117. maddesinde, hesap hataları olarak; matrah hataları, vergi miktarında hatalar ve verginin mükerrer olması; 118. maddesinde de vergilendirme hataları olarak; mükellefin şahsında hata, mükellefiyette hata, mevzuda hata ve vergilendirme veya muafiyet döneminde hatalar sayılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı" başlıklı 73. maddesinin 1. fıkrasında, belediyelerin, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanları, rekreasyon alanları ve her türlü sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabileceği; 6. fıkrasında, kentsel dönüşüm ve gelişim alanları içinde yer alan eğitim ve sağlık alanları hariç kamuya ait gayrimenkullerin harca esas değer üzerinden belediyelere devredileceği, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte biri alınacağı belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; yeni yapının yapılacağı alanın kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanında yer alması ve bu alanda bulunan mevcut (eski) yapının yıkılarak yeni bir yapının inşa edilmesi koşullarının gerçekleşmesi hâlinde, yapılacak bu yapılarla ilgili alınması gereken vergi, harç ve resmin dörtte üçünün tahsil edilmeyeceğinin düzenlendiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Olayda, davacıların uhdesinde kalan ""Muş Merkez Kale Mahallesi, Kentsel Dönüşüm Projesi, 715 Konut, 1 Adet Cami, 115 Adet Ticari Birim İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi"nin yapıldığı alanın Muş İli Merkez İlçesi ... Mahallesi sınırları içerisinde bulunduğu ve söz konusu alanın 21/10/2012 tarih 28448 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2012/3810 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesine göre "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilan edildiği, ayrıca anılan işe ilişkin olarak Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Muş Belediye Başkanlığı arasında imzalanan 02/07/2012 tarihli protokolün 8. maddesi uyarınca inşaatın yapılacağı alan üzerinde yer alan tüm yapı ve eklentilerinin tasfiyesinin, yıkımının ve molozların temizlenmesinin anılan Belediye tarafından yapılacağı, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından ihalesi yapılacak alanların ihale sonrası müteahhitlere yer teslimi yapılıncaya kadar geçen süre zarfında tapulu, tapusuz her türlü işgalden arındırılarak boş olarak tesliminin, Belediyenin sorumluluğunda olduğu anlaşıldığından, dava konusu olayda, 5393 sayılı Kanun'un 73. maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmesi nedeniyle, hakedişlerden kesinti suretiyle tahsil olunan 519.584,13-TL tutarındaki damga vergisinin dörtte üçlük kısmının düzeltme-şikayet hükümleri kapsamında vergilendirme hatası olarak değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.



Bu durumda, hakedişlerden kesinti suretiyle tahsil olunan damga vergilerinin iadesi istemiyle açılan davanın reddine ilişkin mahkeme kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında söz konusu vergilerin dörtte birine isabet eden kısım yönünden hukuka aykırılık diğer kısımlar yönünden hukuka uyarlık görülmemiştir.
Nitekim; aynı işe ilişkin olarak alınan ihale kararı ve imzalanan sözleşme nedeniyle ödenen toplam 1.113.917,92 TL damga vergisinin iadesi istemiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun davalı idarece reddi yolundaki ... tarih ve ... sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin Van Vergi Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K... sayılı kararına karşı davacılar tarafından yapılan istinaf başvurusu; ... Bölge İdare Mahkemesi Vergi Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:.., K:... sayılı kararıyla, anılan işin 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73/6. maddesi kapsamında olduğu ve dava konusu işlemin davacılar tarafından ödenen damga vergilerinin 3/4'üne isabet eden kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, kısmen kabul edilerek dava konusu işlemin ödenen vergilerin 3/4!üne isabet eden kısmının iptali ile ilgili tutarın tahsil tarihinden itibaren 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112. maddesinde uyarınca hesaplanacak tecil faiziyle birlikte iadesine karar verilmiş ve davalı idare tarafından yapılan temyiz istemi Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 19/04/2022 tarih ve E:2019/5734, K:2022/1482 sayılı kararıyla reddedilmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:.... sayılı kararının kararının dava konusu işleminin davacının hakedişlerinden kesinti suretiyle tahsil olunan damga vergilerinin dörtte üçüne isabet eden miktara ilişkin kısmının BOZULMASINA, diğer kısımlarının ONANMASINA;
3. Temyiz isteminde bulunan davacıdan ...-TL maktu harç alınmasına;
4. Bozulan kısımlar yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 19/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.