Danıştay 8. Daire 2018/3611 Esas 2022/3010 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/3611
Karar No : 2022/3010


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bartın ilinde II-a grubu kalker madeni üreten davacı, davalı idare tarafından 2015 yılı iller bazında II-a grubu madenlerde ocak başı satış fiyatının belirlenmesine ilişkin 27/01/2016 tarihli düzenleyici işleminin iptali ile bu işlem nedeniyle fazladan ödemek zorunda kaldığı tutarın ödediği tarihten itibaren yasal faiziyle birlikte iade edilmesini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Devlet hakkına ilişkin olarak ortaya çıkabilecek aksaklıkları ve tutarsızlıkları önlemek, işlemler arasında birliği sağlayarak Devlet hakkı kayıplarının önüne geçmek amacıyla davalı idarece dayanakları ortaya konulmak suretiyle fiyat tespiti yapma konusunda idarenin yetkili olduğu kuşkusuz olup, ilgili birlik ve sanayi ve ticaret odalarından alınan görüş ile geçmiş yıllara ilişkin ocak başı satış fiyatlarının dikkate alınarak Bartın ili için 2015 yılı II-a grubu kalker madeni ocak başı satış fiyatının 8,00 TL/ton olarak belirlenmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:… Bölge Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davalı idarenin ocak başı satış fiyatı belirleme konusunda yetkisinin olmadığı, ruhsat sahiplerince bildirilen fiyatları denetleme yetkisinin bulunduğu, idareye ocak başı satış fiyatı belirleme konusundaki yetkinin 04/02/2015 tarihli 6592 sayılı Kanunla verildiği, emsal fiyat tespitinde fiyata etki eden somut unsurlar dikkate alınmadan genel işlem tesis edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin 2015 yılı faaliyetleri ile ilgili olduğu, bu nedenle Maden Kanununda 6592 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler dikkate alınarak değerlendirme yapılması gerektiği, anılan Kanun ile idareye ocak başı satış fiyatını belirleme konusunda açıkça yetki verildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının belirtilen açıklama ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:
Devlet Hakkı, 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 3. maddesinde, maden istihracı ile sağlanacak gelirden devlet payına düşen kısım olarak; 06/11/2010 tarih ve 27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği'nin 4. maddesinin (j) bendinde de, maden istihracından sağlanan gelirden ve/veya üretim yapılmayan ruhsat sahalarından proje beyanı üzerinden alınan devlet payına düşen kısım olarak tanımlanmıştır.
3213 sayılı Maden Kanunu'nun "Madenler" başlıklı 2. maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, "Yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticari değeri olan petrol, doğal gaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü madde bu Kanuna göre madendir.
Madenler aşağıda sıralanan gruplara göre ruhsatlandırılır:
I. Grup madenler
a) İnşaat ile yol yapımında kullanılan ve tabiatta doğal olarak bulunan kum ve çakıl.
b) Tuğla-kiremit kili, Çimento kili, Marn, Puzolanik kayaç (Tras) ile çimento ve seramik sanayilerinde kullanılan ve diğer gruplarda yer almayan kayaçlar.
(Değişik bent: 10/06/2010-5995 S.K./1.mad.) II. Grup madenler
a) Kalsit, Dolomit, Kalker, Granit, Andezit, Bazalt gibi kayaçlardan Agrega, mıcır veya öğütülerek kullanılacak kayaçlar.

b) Mermer, Traverten, Granit, Andezit, Bazalt gibi blok olarak üretilen taşlar ile dekoratif amaçla kullanılan doğal taşlar. ...." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun "Devlet hakkı ve özel idare payı" başlıklı 14. maddesinde, "(Değişik: 26/5/2004 – 5177/8 md.)
(Değişik birinci fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.) Devlet hakkı, ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınır.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.; Değişik: 4/2/2015 – 6592/10 md.) Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması hâlinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocakbaşı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatıdır. Madenlerden alınan Devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Genel Müdürlükçe ilan edilir. Ocak başı satış bedeli, ilan edilen emsal fiyattan daha düşük olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.) Tüvenan madenin, herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan veya bir prosesten geçirildikten sonra satış fiyatının oluştuğu durumlarda, ocak başı satış fiyatı, madenin ocakta üretiminden ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil giderler çıkarılarak oluşan fiyattır.
Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md. Değişik: 4/2/2015 – 6592/10 md.) Devlet hakkı;
...
c) II. Grup (a) ve (c) bendi madenlerden %4 (Kaba inşaat, baraj, gölet, liman gibi yapılarda kullanılan tüvenan hammadde dışında bu maddedeki Devlet hakkı boyutlandırılmış fiyat üzerinden alınır.) oranında
...alınır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Bartın ili Merkez ilçesindeki maden sahasında kalker üreten davacı tarafından 2015 yılı Devlet hakkına esas ocak başı satış fiyatının idarece Bartın ili için 8 TL belirlenmesine ilişkin 27/01/2016 tarihli düzenleyici işleminin iptali ile bu işlem nedeniyle fazladan ödemek zorunda kaldığı tutarın ödediği tarihten itibaren yasal faiziyle birlikte iade edilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İdare Mahkemesince idarenin dayanaklarını ortaya konulmak suretiyle fiyat tespiti yapma konusunda yetkili olduğu kuşkusuz olduğu, ilgili birlik ve sanayi ve ticaret odalarından alınan görüş ile geçmiş yıllara ilişkin ocak başı satış fiyatlarının dikkate alınarak ocak başı satış fiyatı belirleme konusunda yetkili olduğuna karar verilmiş Bölge İdare Mahkemesince de davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

Dava konusu 27/01/2016 tarihli düzenleyici işlem ile 2015 yılı II-a grubu madenlerde ocak başı satış fiyatı belirlenmiştir. Temyize konu Mahkeme kararında mevzuat olarak dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan şeklinin değil 2010-2015 yılları arasında yürürlükte olan mevzuatın yazıldığı görülmüştür. Dava konusu işlem tarihinde 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 14. maddesi 04/02/2015 tarihli 6592 sayılı Kanunu ile değişik hali, "Madenlerden alınan Devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Genel Müdürlükçe ilan edilir." yürürlüktedir.
Sonuç itibariyle Mahkemece varılan sonuç hukuka ve usule uygun bulunmakla birlikte yapılan açıklama ile onanması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının AÇIKLAMA İLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. Kesin olarak, 22/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.