Danıştay 9. Daire 1989/2393 Esas 1989/3411 Karar Sayılı İlamı

Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 3411
Esas Yılı : 1989
Esas No : 2393
Karar Tarihi : 11/12/989
MÜKELLEFLERE, İLK TARHİYATTA NAZARA ALINMAK ÜZERE ÖLÜM TARİHİNE TAKADDÜM EDEN TAKVİM YILI BİLANÇOSUNU VEYA ÖLÜM GÜNÜ İTİBARİYLE ÇIKARACAKLARI BİLANÇOYU ESAS ALARAK ÖZ SERMAYEYİ HESABEDİP BEYANNAME VERMELERİ HUSUSUNDA SEÇİM HAKKI TANINDIĞI HALDE, İDARENİN ÖLÜM TARİHİ İTİBARİYLE İNTİKAL EDEN MALLARIN VUK. GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ SONUCU BULUNACAK FARK ÜZERİNDEN İKMALEN TARHİYAT YAPACAĞI HK.
Uyuşmazlık; Veraset yolu ile intikal eden Anonim Şirket hissesi nedeniyle verilen beyannamede öz sermayenin 1983 yılı kapanış bilançosuna göre hesaplanarak beyan edilmesinden sonra murisin ölüm tarihi olan 23.6.1984 gününe kadar hesaplanan ve hisseye isabet eden şirket karı üzerinden ikmalen salınan Veraset ve İntikal Vergisinin terkinine karar veren vergi mahkemesi kararının bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1318 sayılı Kanunun 91.maddesiyle değişik 10.maddesinin 1.fıkrasında, Veraset ve İntikal Vergisinin matrahının, intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunan değerleri olduğu, (a) bendinin 1.fıkrasında, bilanço esasına göre defter tutanlarda ölüm tarihine takaddüm eden takvim yılı bilançosuna göre bulunacak öz sermayenin ticari sermaye sayıldığı, 2.fıkrasında, mükelleflerin istemeleri halinde ölüm günü itibariyle çıkaracakları bilançoyu esas alarak öz sermayelerini tespit edebilecekleri belirtilmiş, (g) bendinde idarenin bu maddede belirtilen esaslara göre beyan edilen değerler üzerinden vergiyi, beyannamenin verildiği tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde tarhedeceği, ve tarh edilen vergilerin intikal eden malların Vergi Usul Kanunununa göre bulunacak değerlerine göre ikmal edileceği öngörülmüş, aynı kanunun 11.maddesinde de,miras yolu ile vuku bulan intikallerde mirasın açıldığı, diğer suretle vaki intikallerde malların hukuken iktisab edildiği günün, Veraset ve İntikal Vergisine mevzu olan malların değerleme günü olduğu hükme bağlanmıştır.
Sözü edilen hükümlerden Veraset ve İntikal Vergisi matrahının, intikal eden malların ölüm tarihi itibariyle Vergi Usul Kanununa göre bulunacak değerleri olduğu, 1318 sayılı Finansman Kanununun 91.maddesiyle eklenen hükümlerle ilk tarhiyat müessesesinin getirildiği, buna göre mükelleflerin ilk tarhiyatta nazara alınmak üzere sözü edilen verginin
mevzuuna giren malları yukarda değinilen 10.maddede belirtilen esaslare göre beyan edecekleri, idarenin de bu şekilde beyan edilen değerler üzerinden ön tarhiyat yapacağı, bilahare intikal eden malların mirasın açıldığı tarih esas alınmak ve Vergi Usul Kanununa göre değerlendirilmek suretiyle bulunacak değerlerle beyan edilen değerler arasında fark bulunduğu takdirde bu fark üzerinden ikmalen vergi tarh edeceği anlaşılmaktadır.
Olayda, A.Ş.nin % 45 hissesinin intikali nedeniyle verilen beyannamade varislerce, 7338 sayılı Kanunun 10/a maddesinin 2.fıkrası tercih edilmek suretiyle 1983 yılı kapanış bilançosuna göre hesaplanan öz sermayenin ticari sermaye olarak beyan edildiği tartışmasız bulunduğuna ve Veraset ve İntikal Vergisinin mevzuuna giren malların da mirasın açıldığı gün olan murisin ölüm tarihi itibariyle değerlendirileceği açık olduğuna göre 1.1.1984 tarihinden 23.6.1984 (murisin ölüm tarihi) tarihine kadar geçen süre için A.ş.nin elde ettiği kardan indirilmesi gereken vergilerin mahsubundan sonra murisin hissesine isabet eden net miktar üzerinden yükümlüler adına ikmalen hisseleri oranında Veraset ve İntikal Vergisi tarh edilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığından vergi mahkemesince tarhiyatın terkinine karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle vergi dairesi temyiz isteminin kabulüyle Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına ve uyuşmazlık konusu olan Veraset ve İntikal Vergisi tarhiyatının aynen onanmasına karar verildi.