Danıştay 8. Daire 2020/6033 Esas 2022/3227 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/6033
Karar No : 2022/3227

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Üniversitesi
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 2016-2017 Eğitim-Öğretim Güz Yarıyılı Yurt Dışı Başarıya Dayalı Yatay Geçiş yoluyla Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne kayıt yaptırılması sonrasında, Yüksek Öğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslara İlişkin Yönetmelik madde 6/1'de belirtilen "...lisans diploma programlarının son iki yarıyılına yatay geçiş yapılamaz." açık hükmüne aykırılık teşkil ettiğinden bahisle öğrencilik kaydının silinmesine ilişkin Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yönetim Kurulunun ...tarih ve ...sayılı toplantısında alınan ...sıra sayılı kararın iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; uyuşmazlık konusu olayda, davacının anılan üniversiteye geçiş yapabilmesi için Yönetmelikte aranılan şartlardan sadece ''son iki yarıyılına yatay geçiş yapılamaz'' şartını taşımadığı, yönetmelikte belirtilen diğer şartları taşıdığı anlaşıldığından, Yönetmeliğe göre lisans diploma programlarının son iki yarıyılına yatay geçiş yapılamaz kuralına rağmen idarece hataya düşülerek kaydının yapıldığı ve davacıya öğrencilik statüsünün kazandırıldığı, dolayısıyla davacıya atfedilecek hile veya yalan beyan gibi durum söz konusu olmadığı; davacının anılan okula bir yıldan fazla süre devam ettiği ve hem maddi hem de manevi anlamda mağduriyetinin söz konusu olacağı, ayrıca hatalı işlem nedeniyle başka kişi veya kişilerin hukukunun da olumsuz etkilenmediği dikkate alındığında, dava konusu işlemde hukuka ve hakkaniyete uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.


TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının üniversiteye yaptığı yatay geçiş işleminin yönetmeliğe aykırı olarak yapıldığının Yükseköğretim Kurulunca bildirilmesi üzerine, konu ile ilgili gerekli incelemelerin yapıldığı, Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyinde Programlar Arası Geçiş,Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına ilişkin Yönetmeliğin 6. maddesinde "lisans diploma programlarının ilk iki yarıyılı ile son iki yarıyılına yatay geçiş yapılamayacağına" dair hükmüne rağmen, İliria Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde 4. sınıf olan davacının bu hükme aykırı olarak 2. sınıfa intibak etttirildiği, dolayısıyla mevzuat hükmüne aykırı olarak yapılan yatay geçiş sonucu davacının kaydının silinmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı vekili tarafından, müvekkilinin davalı üniversiteye yapmış olduğu yatay geçiş başvurusunun davalı üniversitenin ilgili birimlerince incelendiği, herhangi bir olumsuzluk bulunmadığı gerekçesiyle müvekkilinin başvurusu kabul edilerek yatay geçişinin 3. sınıfa yapıldığı, kaydının yapılmasından 115 gün sonra müvekkilinin yatay geçiş işleminin oluşturulan komisyonca yeniden incelendiği ve herhangi bir olumsuzluk görülmeyerek yatay geçiş işleminin hukuka uygun olduğuna karar verildiği, sonrasında idari istikrar, hukuki güvenlik ilkelerine aykırı bir şekilde makul süreden çok sonra açıkça hukuka aykırı bir şekilde yatay geçiş kaydının iptal edildiği belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kosova Cumhuriyeti İliria Üniversitesi Hukuk Fakültesi 4. sınıf öğrencisi olan davacının, 2016-2017 Eğitim-Öğretim Güz Yarıyılı Yurt Dışı Başarıya Dayalı Yatay Geçiş yoluyla Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi 3. sınıfına yatay geçiş yapmak istemiyle yaptığı başvurunun kabul edildiği, daha sonra davacının yatay geçiş kaydının hile ile yapıldığının Yükseköğretim Kuruluna bildirilmesi üzerine konunun incelenmesi amacıyla davalı idareye bu hususun bildirildiği, davalı idarece de bu kapsamda yapılan incelemeler sonucunda Yüksek Öğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslara İlişkin Yönetmelik madde 6/1'de belirtilen "...lisans diploma programlarının son iki yarıyılına yatay geçiş yapılamaz." açık hükmüne aykırılık teşkil ettiğinden bahisle davacının öğrencilik kaydının silinmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği görülmektedir.

Bunun üzerine; davacı tarafından, yatay geçiş işleminin iptal edilerek kaydının silinmesine dair işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nca çıkarılan 24/04/2010 tarih ve 27561 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik"in 6. maddesinin 1. fıkrasında "Önlisans diploma programlarının ilk yarıyılı ile son yarıyılına, lisans diploma programlarının ilk iki yarıyılı ile lisans diploma programlarının son iki yarıyılına yatay geçiş yapılamaz." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmünün incelenmesinden; lisans programlarının ilk iki yarıyılı ile son iki yarıyılına yatay geçiş yapılamayacağına dair düzenleme yapılmıştır. İlgili mevzuatın son iki yarıyılına geçiş yapılamayacağına dair hükmünden, halihazırda 4. sınıf öğrencilerin yatay geçiş yapamayacağının anlaşılması gerekmektedir. Yönetmeliğin bu hükmünden 4. sınıf lisans öğrencilerinin daha alt sınıflara geçişlerinin yapılabilceği düşüncesi ile hareket edilmesi, ilgili mevzuatı bertaraf etmek anlamına geleceği ve hukukun da bu tarz mevzuatı bertaraf etmek kastıyla yapılan hareketleri korumayacağı tartışmasızdır.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 22/12/1973 tarih ve E:1968/8, K:1973/14 sayılı kararı ile, idarenin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi hallerinde süre aranmaksızın kanunsuz terfi veya intibaka dayalı ödediği meblağı her zaman geri alabileceği; belirtilen istisnalar dışında kalan hatalı ödemelerin geri alınmasının, hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere idari dava açma suresi içinde mümkün olduğu, bu süre geçtikten sonra geri alınamayacağı karara bağlanmıştır. Anılan karar, her ne kadar hatalı terfi ve intibaktan doğan ödemelerin geri alınmasına ilişkin ise de, bu karar ile idari işlemlerin geriye alınmasında uyulması gereken temel ilkeler ortaya konulmuş bulunduğundan, anılan kararın tüm hatalı işlemlerin idarece geri alınmasında da dikkate alınması gerekmektedir.
Dolayısıyla Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun, idari işlemlerin geri alınması koşullarını da belirleyen bahsi geçen kararında açıklandığı üzere; dava açma süresi içinde, hukuka aykırı tüm işlemlerini geri almaya yetkili olan idarenin, dava açma süresi geçtikten sonra ancak, yok hükmündeki idari işlemleri ile ilgililerin gerçeğe aykırı beyanı veya hilesi nedeniyle veya açıkça hataya düşerek tesis ettiği idari işlemlerini, süre kaydı aranmaksızın geri alması mümkün bulunmaktadır. Zira bu tür işlemlerin ilgililer lehine hak doğurması mümkün bulunmadığı gibi bu nitelikleri itibarıyla istikrar yaratmaları da mümkün değildir. Zira kazanılmış hak, objektif bir hukuk kuralının kişilere uygulanmasıyla objektif ve genel hukuki durumun kişisel bir işlemle özel hukuki duruma dönüşmesidir.
Bu itibarla, idarelerce tesis edilen işlemlerin, mevzuatın açık hükmüne aykırı olması halinde, açık hata nedeniyle idarelerce her zaman geri alınabileceği 22/12/1973 tarih ve E:1968/8, K:1973/14 sayılı Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu kararı gereğidir.

Dava konusu olayda, davacının yatay geçiş işleminin açık mevzuat hükmüne aykırı olarak yapıldığına dair iddialar üzerine, başlatılan incelemede, davacının Kosova Cumhuriyeti İliria Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde 4. sınıfta okumasına rağmen, kaydının Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin 3. sınıfına yapıldığının tespiti üzerine kaydının silindiği görülmektedir.
Bu durumda, davacının yatay geçiş talebinde bulunduğu tarihte lisans programında 4. sınıfta olduğunun dosyalardaki bilgi ve belgelerden sabit olduğu, lisans programlarında son iki yarıyıla yatay geçiş yapılamaz hükmünden, lisans programının son sınıfında okuyanların herhangi bir lisans programına yatay geçiş yapamayacağının anlaşılması gerektiği, bu mevzuat hükmünü tamamen bertaraf etmek amacıyla, yatay geçiş yapacak kişi son sınıf öğrencisi olsa da bir alt sınıflara yatay geçiş işleminin yapılacağı kabul edilerek kaydının yapıldığı anlaşıldığından, hakkın suistimal edilmesi yoluyla tesis edilen işlemlerin hukuk düzenince korunmayacağı, sağlanan hukukî durumun hiçbir zaman kazanılmış hak teşkil etmeyeceği de göz önüne alındığında, davacının mevzuata aykırı bir şekilde yatay geçiş işleminin yapıldığı gerekçesiyle kaydının silinmesine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 28/04/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY :
(X)- Usul ve hukuka uygun olan ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararının onanması gerektiği görüşüyle Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyorum.