Danıştay 6. Daire 2020/9945 Esas 2022/5486 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/9945
Karar No : 2022/5486

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- …
VEKİLLERİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Samsun İli, İlkadım İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında pazar yeri alanı olarak belirlenmesi nedeniyle, mülkiyet hakkının kısıtlandığından bahisle taşınmazın değerine karşılık ıslah edilmek suretiyle belirlenen 291.826,86-TL'nin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın kabulü yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 01/11/2016 tarih ve E:2016/9006, K:2016/6596 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 28/11/2018 tarih ve E:2018/5104, K:2018/9845 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 17/10/2018 tarih ve E:2018/4647, K:2018/8006 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararda; yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporunda özetle davacıların hissesine düşen değerin 291.826,86--TL olduğunun belirtildiği, davacıların mülkiyet haklarının belirsiz bir süre ile kısıtlandığı, buna göre davacılara toplam 291.826,86-TL'nin ödenmesi gerektiği gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; uzlaşma komisyonunda anlaşılan bedel üzerinden kamulaştırma yapıldığı, taşınmazın davalı adına tescil edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:


İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Samsun İli, İlkadım İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın imar planında pazar yeri alanı olarak belirlenmesi nedeniyle, mülkiyet hakkının kısıtlandığından bahisle taşınmazın değerine karşılık ıslah edilmek suretiyle belirlenen 291.826,86-TL'nin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
19/11/2018 tarihli uzlaşma komisyonu raporuyla; uzlaşma komisyonu tarafından yapılan pazarlık sonucunda davacıların davaya konu taşınmazda bulunan hisselerinin toplam 290.000,00-TL bedel üzerinden kamulaştırılması ve kamulaştırma bedelinin satın alma yoluyla ödenmesi hususunda davalı idare ile davacılar adına vekaleten Bahri Başaran tarafından uzlaşma sağlanmış olup, tutanak anılan taraflarca imza altına alınmıştır.
21/11/2018 tarih ve 689 sayılı İlkadım Belediye Encümeni kararıyla; davacılar tarafından verilen 04/10/2018 tarihli dilekçede …. İdare Mahkemesinin E:…, K:… sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verildiği ve Mahkeme kararında belirtilen bedel, faiz ve yargılama gideri gözetilerek taşınmazın kamulaştırılmasının talep edildiğinin belirtildiğinden bahisle uzlaşma komisyonunca davacıların davaya konu taşınmazda bulunan hisselerinin toplam 290.000,00-TL bedel üzerinden kamulaştırılmasına ve kamulaştırma bedelinin satın alma yoluyla ödenmesine karar verildiği, davacılar adına vekaleten Bahri Başaran tarafından anılan bedel üzerinden kamulaştırılmasının kabul edildiği belirtilerek davacıların davaya konu taşınmazda bulunan hisselerinin kamulaştırılmasına ve belirlenen bedelin 12 eşit taksitle ödenmesine karar verilmiştir.
Davacılar ile davalı idare arasında sağlanan anılan uzlaşma neticesinde davacıların davaya konu taşınmazda bulunan hisseleri kamulaştırılarak tapuda … tarih ve … yevmiye nolu işlem ile davalı idare adına tescil edilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinde: "Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisinde kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek, kamu kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulur.
İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder." hükmü yer almaktadır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 8. maddesinde; idarelerin, bu Kanuna göre, tapuda kayıtlı olan taşınmaz mallar hakkında yapacağı kamulaştırmalarda satın alma usulünü öncelikle uygulamalarının esas olduğu, malik veya yetkili temsilcisi tarafından, yazının tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde, kamulaştırmaya konu taşınmaz malı pazarlıkla ve anlaşarak satmak veya trampa isteği ile birlikte idareye başvurulması hâlinde; komisyonca tayin edilen tarihte pazarlık görüşmelerinin yapılacağı, tespit edilen tahmini değeri geçmemek üzere bedelde veya trampada anlaşmaya varılması halinde, yapılan bu anlaşmaya ilişkin bir tutanak düzenleneceği ve anlaşma konusu taşınmaz malın tüm hukuki ve fiili vasıfları ile kamulaştırma bedelini, malikin kimlik bilgilerini ve taşınmazların tapuda tesciline veya terkinine dair kabul beyanlarını da ihtiva eden tutanağın, malik veya yetkili temsilcisi ve komisyon üyeleri tarafından imzalanacağı, bu tutanağın malikin ferağ beyanı ve tapuda idare adına yapılacak tescilin hukuki sebebi sayılacağı, idarece, anlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren en geç kırk beş gün içinde, tutanakta belirtilen bedel hazır edilerek, idarenin anlaşma tutanağı ve kamulaştırma öncesi taşınmaz üzerindeki tüm takyidat ve haklardan arındırıldığını bildiren yazıya istinaden idare adına tapuya resen tescil veya terkin edileceği, tapuya resen tescil veya terkinden sonra kamulaştırma bedelinin kendilerine ödeneceği, bu madde uyarınca satın alınan veya trampa edilen taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkının, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış sayılacağı ve bu şekilde yapılan kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamayacağı, 11. maddesinde; 15. madde uyarınca oluşturulacak bilirkişi kurulunca, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya kaynağın; a) Cins ve nevini, b) Yüzölçümünü, c) Kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsarlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini, d) Varsa vergi beyanını, e) Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini, f) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini, g) Arsalarda, kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini, h) Yapılarda, resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını, ı) Bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri, esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerininin tespit edileceği belirtilmektedir.
Aynı Kanunun Ek Madde 1'de; "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yargılama devam ederken, idare tarafından taşınmazın taşınmaz malikleri ile uzlaşma yoluyla kamulaştırılması halinde davanın konusuz kalacağı açıktır.
Uyuşmazlıkta; davacıların davaya konu taşınmazda bulunan hisselerinin davalı idare tarafından satın alınması hususunda davalı idare ile davacılar arasında 19/11/2018 tarihli uzlaşma tutanağıyla anlaşma sağlandığı, … tarih ve … sayılı İlkadım Belediye Encümeni kararıyla; davacıların davaya konu taşınmazda bulunan hisselerinin toplam 290.000,00-TL bedel üzerinden kamulaştırılmasına ve belirlenen bedelin 12 eşit taksitle ödenmesine karar verildiği, davacılar ile davalı idare arasında sağlanan anılan uzlaşma neticesinde davacıların davaya konu taşınmazda bulunan hisselerinin kamulaştırılarak tapuda … tarih ve … yevmiye nolu işlem ile davalı idare adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacıların davaya konu taşınmazda bulunan hisselerinin uzlaşma yoluyla kamulaştırıldığı ve tapuda … tarih ve … yevmiye nolu işlem ile davalı idare adına tescil edildiği dikkate alındığında davanın konusuz kaldığı görüldüğünden, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiğinden, temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın kabulüne ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 12/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.