Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/1955 Esas 2022/1756 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/1955
Karar No : 2022/1756

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İthalat ve İhracat Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. … - Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği … İl Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla ili, Bodrum ilçesi, … Mahallesi, … Mevkiinde bulunan, tamamı Hazineye ait ... parsel sayılı 1.164,02 m²'lik taşınmazın 612,89 m²'lik kısmının üzerinde iskele, kabin, fayans zemin, depo, mutfak, ahşap platform ve bar yapılmak suretiyle 23/07/2014-29/06/2016 tarihleri arası dönemde fuzulen işgal edildiğinden bahisle 305.352,23-TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; mahallinde 22/06/2018 tarihinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak alınan bilirkişi raporuyla dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte incelenmesi sonucunda, dava konusu taşınmazın 588,95 m²'lik kısmının ahşap iskele, bar, mutfak, seramik kaplı zemin, servis alanı, duş, çiçeklik olarak kullanılmak suretiyle davacı tarafından 23/07/2014- 29/06/2016 tarihleri arasında fuzulen işgal edildiği ve 2014 yılı için 140,00 TL/m2, 2015 yılı için 154,15 TL/m2, 2016 yılı için ise 162,76 TL/m2 birim bedelin esas alınması gerektiği, bu birim bedel üzerinden yapılan hesaplama sonucunda dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin 192.408,75-TL'lik kısmında hukuka aykırılık, 112.943,48-TL'lik kısmında ise hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin kısmen iptaline, kısmen davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Davalı idarenin ecrimisil istemlerinin dayanağı olan 29/06/2016 tarihli Taşınmaz Tespit Tutanağı ekindeki ölçümlerde davacının işgali için 10 farklı kullanıma ilişkin işgal alanlarının belirlendiği, bunlar arasında çiçeklik ve depo nitelemesi yapılmış bir kullanıma ilişkin ölçüm yer almadığı, idarece kıymet takdir komisyonunda 4,00 m2 çiçeklik için ve 32,69 m2 depo için de hesaplama yapıldığı, davacıdan istenen tutar içinde bu tutarların da yer aldığı, dava konusu ihbarnamede ise "kabin, fayans zemin, depo, mutfak, ahşap platform, bar, iskele, çiçeklik" olarak kullanılan 612,89 m2 alan için bedel istendiği, ilk derece Mahkemesinin 22/06/2018 tarihinde mahallinde yaptırdığı keşif sonrasında hazırlanan bilirkişi raporunda, "340,00 m2 ahşap iskele, 24,80 m2 bar, 19,44 m2 mutfak, 180,71 m2 seramik alan, 24.00 m2 çiçeklik ve ahşap platform alanı üzerinde servis alanı, portatif duşa kabin, duş, gölgelik çiçeklik olmak üzere birbirinin tamamlayıcısı durumundaki toplam 588,95 m2 alanın" işgal edildiğinin belirlendiği, geçmiş dönemlere ait hava fotoğraflarına yer verildiği, bu döneme ilişkin ecrimisil ve muhtesat hesaplamasının 588,98 m2 işgal alanı gözönünde bulundurularak yapıldığı, ancak davalının hesaplamasına konu ettiği hangi alanların işgale konu alanlar arasında bulunmadığının ve/veya idarece yapılan fazla ölçümün nereye ait olduğunun dayanak ve nedenleri konusunda bir açıklama yapılmadığı, idarenin hesaplamasına esas aldığı işgal büyüklüğünün 612,89 m2, bilirkişinin esas aldığı işgal büyüklüğünün 588,98 m2 olduğu, aradaki işgal büyüklüğü farkının (612,89-588,95=) 23,94 m2 olduğu, davalı idarece bilirkişilerce gözönünde bulundurulmayan işgal alanlarının taşınmaz tespit tutanağında "68/8-32,69 m2 ahşap zemin sundurma ve 68/9-12,87 m2 kayrak zemin" olarak belirlenen alanlar olduğunun ileri sürüldüğü, bilirkişilerce ahşap platformun ve çiçekliğin 24,00 m2 (idarenin ölçümünden 8,69 m2 daha küçük) ölçüldüğü, idarenin ölçtüğü kayrak zemin 12,00 m2 alanın hiç değerlendirilmediği, bu alanların toplamı 20,69 m2 alanın yaklaşık olarak bilirkişilerce idareden daha küçük ölçülen işgal alanına karşılık geldiği, uyuşmazlık konusu ecrimisile konu dönem öncesi olan 21/07/2013-22/07/2014 dönemi için istenen ecrimisilin de uyuşmazlık konusu ihbarnamedeki gibi 612,89 m2 alan için istendiği, açılan davada uyuşmazlığın bu işgal alanı üzerinden çözüldüğü;
Her ne kadar davalı idarenin dava konusu ihbarnameye dayanak aldığı kıymet takdir komisyonu kararında, dayanak taşınmaz tespit tutanağıyla belirlenen işgal biçimi ve ölçüleri ile uyumlu olmayan "çiçeklik" ve "depo" işgalleri için kıst dönemde ecrimisil hesaplanmış ise de; deponun taşınmaz tespit tutanağında 32,69 m² sundurma ile uyumlu büyüklük gösterdiği, bu yönüyle belirlenen işgal alanının üzerinde işgal alanından ecrimisil istenmesi durumundan söz edilemeyeceği, bilirkişi raporunun ecrimisile konu işgalin son günü olan 29/06/2016 tarihinde düzenlenen Taşınmaz Tespit Tutanağından yaklaşık iki yıl sonra 22/06/2018 tarihinde yerinde yapılan keşfe dayanılarak düzenlendiği, arada geçen zaman içinde kullanım alanının yapılan değişikliklerle azaltılabileceği; bilirkişi raporunda idare ile farklı işgal alanı belirlenmesinin nedenlerinin ortaya konulmadığı, keşif tutanağında bu yönde tarafların beyanı alınarak yapılmış bir ölçümün sonuçlarına da yer verilmediği, raporda yer verilen Google Earth görüntülerinin işgalin detaylarını ortay koymaya uygun olmadığı; idarenin işgalin belirlenmesinde teknik personeli ile teknik ölçümler yapmış olduğu, davacının iddialarının da idarenin ölçüme dayalı belirlemelerinin aksini ortaya koyamadığı göz önünde bulunduruduğunda, bilirkişi raporunun işgal döneminde işgalin büyüklüğü bakımından davalının belirlemelerinin aksini ortaya koyacak maddi ve hukuksal dayanaklarının bulunmadığı, bu durumda idarenin 2016 yılında fiili duruma uygun olarak yerinde yaptığı belirlemelere dayanarak belirlediği 612,89 m2 işgal alanının esas alınması gerekirken aradan geçen zamana karşın keşif tarihinde fiili duruma göre belirlenen 588,95 m2 işgal alanı üzerinden yapılan hesaplamalar yönünden bilirkişi raporunun karara esas alınabilir nitelikte olmadığının kabulü gerektiği;
Bu ilke ve belirlemeler karşısında, birim ecrimisil tutarları yönünden karara esas alınabilir nitelikte ve rayiç ecrimisil tutarları yönünden bir önceki döneme ilişkin ecrimisile yönelik çıkarılan uyuşmazlıkta kesinleşen kararla kabul edilen ecrimisil tutarları ile uyumlu olan bilirkişi raporu ile işgal dönemi için belirlenen rayiç birim ecrimisil tutarları ile idarenin aksi ortaya konulamayan 29/06/2016 tarihli Taşınmaz Tespit Tutanağı ile belirlediği 612,89 m2 işgal alanı üzerinden işgal dönemi için yapılacak orantısal hesaplamaya göre; dava konusu ecrimisile konu işgal döneminde ((612,89 x 192.408,75) / 588,95 =) 200.229,89 TL ecrimisil istenebileceğinin kabulü gerektiğinden, dava konusu işlemin bu tutarda ecrimisile ilişkin kısmında hukuka aykırılık, ilk derece Mahkemesi kararının davalı başvurusuna konu iptale ilişkin kısmının bu tutarı aşan 7.821,14-TL'lik kısmında ise hukuksal isabet bulunmadığı gerekçesiyle,
Dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin, 112.943,48-TL ecrimisile ilişkin kısmının iptali, 192.408,75-TL ecrimisile ilişkin kısmı yönünden davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:…sayılı kararın redde ilişkin kısmına yönelik davacının istinaf başvurusunun reddine; kararın iptale ilişkin kısmına yönelik davalı idarenin istinaf başvurusunun kısmen reddine, kısmen kabulüne, kararın iptale ilişkin kısmının kısmen kaldırılmasına; kaldırılan kısma yönelik olarak davanın 7.821,14-TL ecrimisile ilişkin kısmının da reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 10/03/2020 tarih ve E:2019/8079, K:2020/1113 sayılı kararıyla;
... İdare Mahkemesi tarafından, bilirkişi raporu hükme esas alınmak suretiyle karar verildiği; tarafların istinaf kanun yoluna başvurmaları üzerine ...Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince ek veya yeni bir bilirkişi raporu alınmaksızın işgale konu alan yönünden yapılan değerlendirmede, raporda yer verilen G.Earth (uydu) görüntülerinin işgalin detaylarını ortaya koymadığı ve davacının iddialarının da idarenin teknik ölçüme dayalı belirlemelerinin aksini ortaya koyamadığı belirtilerek taşınmaz tespit tutanağıyla belirlenen 612,89 m2 üzerinden orantısal hesaplama yapılmak suretiyle temyiz incelemesine esas kararın verildiği;
Anılan raporun, ecrimisil birim m2 bedeli yönünden değerlendirilmesinde, aynı alanın, 21/07/2013-22/07/2014 tarihleri arasında davacı şirket tarafından işgali sebebiyle düzenlenen ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemli davada 2014 yılı birim m2 bedeli olarak 133,09-TL/m2 esas alındığı ve kararının bu bedel üzerinden kesinleşmiş olduğu hususu dikkate alındığında, bilirkişi heyeti tarafından, işgale konu dönem yönünden, işgalin davacıya sağladığı fayda da dikkate alınarak 2014 yılı birim m2 bedelinin 140,00-TL/m2 olarak belirlenmesinin yerinde olduğu; raporun işgale konu alan yönünden değerlendirilmesinde ise; idare tarafından mahallinde 2015 ve 2016 yıllarında yapılan tespitler ile bir önceki işgal dönemine ilişkin yapılan yargılamada alınan bilirkişi raporunda yer verilen ölçümden farklı sonuca ulaşılmasının gerekçelerinin ortaya konulmadığı, işgale konu alanlar ile 103 ve 19 parsel sayılı taşınmazların sınırlarının ve işgal unsurlarının bir aplikasyon krokisi üzerinde işaretlenmemiş ve bu kapsamda davacının özel mülkiyet iddialarının karşılanmamış olduğunun anlaşıldığı;
Bu durumda, öncelikle davalı idareden; muhdesat bedelinin neye göre tespit edildiği hususunun açıklattırılması; müteakiben, mahallinde ve işgalin niteliği dikkate alınarak yaz sezonu içinde yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak değerlendirilen eksik hususlar öncelikle açıklanmak suretiyle işgale konu alanın; işgal türleri itibarıyla ve davacının özel mülkiyet iddiaları da dikkate alınarak, tartışmaya yer bırakmayacak şekilde ölçülmesi ve alana ilişkin aplikasyon krokisi de hazırlanmak suretiyle işgalin ortaya konulmasından sonra işgal sebebiyle alınabilecek ecrimisilin hesaplanması gerektiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle,
… Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; davacı istinaf başvurusunun reddi, davalı istinaf başvurusunun ise kısmen kabulüyle 7.821,14-TL yönünden de davanın reddine ilişkin kısmının bozulmasına, davalı idarenin istinaf başvurusunun kısmen reddine ilişkin kısmının ise onanmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;
Danıştay tarafından işgale konu alanın doğru belirlenmediğinden bahisle bozma kararı verilmiş ise de, davacı şirketin işgali nedeniyle, davaya konu ecrimisil döneminden önceki döneme ilişkin olarak mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu bilirkişilerce işgal alanın 612,89 m² olarak tespit edildiği, davaya konu ecrimisil dönemine ilişkin olarak mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu bilirkişilerce işgal alanın 588,95 m² olarak tespit edildiği, yine davaya konu ecrimisil döneminden sonraki döneme ilişkin olarak mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu bilirkişilerce işgal alanın 2016 yılı için 576,20 m² olarak tespit edildiğinden, üç bilirkişi heyetinin 2016 yılına ilişkin işgal alanlarının 612,89 m², 588,95 m² ve 576,20 m² tespit edilmiş olması ve üç tespit arasındaki farkların ise 23,94 m² ve 36,69 m² olduğundan, farkların büyüklüğü, mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi zamanlarının farklı olması ile işgal alanlarının düzgün nitelikte olmaması ve işgalin zamanla daraltılmasının da olası olduğu hususu dikkate alındığından bu farkların, tolere edilebilecek bir fark olduğu, dolayısı ile idarenin 612,89 m² tespitinin hükme esas alınmasında hukuki isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle,
Davacı istinaf başvurusunun reddi, davalı istinaf başvurusunun ise kısmen kabulüyle 7.821,14-TL yönünden de davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, itirazlarının yeterince karşılanmadığı, idari işlemde işaret edilen yapıların, taraflarınca yapılmadığı ve özel mülkiyet alanı içerisinde bulundukları, bu nedenle de haksız işgalden bahsedilemeyeceği, bilirkişi heyeti tarafından emsal olarak incelenen alanların, dava konusu alana emsal oluşturamayacağı gibi dava konusu alanın emsallerden daha değerli olduğu yönündeki bilirkişi beyanının da gerekçelendirilmemiş olduğu, iskelenin, idare ile imzalanan protokol uyarınca yapıldığı, bilirkişi raporunun eksik inceleme sonucunda hazırlandığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kabulü ile ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi ısrar kararının Daire kararı doğrultusunda bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava daireleri ile bölge idare mahkemelerinin temyize tabi kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddi, kısmen dava konusu işlemin iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesi kararına yönelik davacı istinaf başvurusunun reddi, davalı istinaf başvurusunun ise kısmen kabulüyle …-TL yönünden de davanın reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin temyize konu … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının ONANMASINA,
3.Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4.Bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 16/05/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.