Danıştay 6. Daire 2021/3322 Esas 2022/5636 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/3322
Karar No : 2022/5636

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN (DAVACI) : ... Yapı İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd Şti
VEKİLİ : Av. ....
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:.... sayılı kararının bozulmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin ... tarih ve E..., K:.. sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Sancaktepe ilçesi, ... Mahallesi, .... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaza ilişkin düzenlenen ... tarihli, .... sayılı yapı ruhsatlarının iptaline ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin ve bu işlemle ruhsatsız hale gelen yapıların mühürlenmesine ilişkin ... tarihli, ... sayılı yapı tatil tutanağının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dosyanın ve yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile davacı tarafından dosyaya sunulan teknik raporun birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu işlemle iptal edilen yapı ruhsatlarının emsal alanı bakımından 18.01.1993 tarihli ıslah imar planına uygun olduğu, bina yüksekliği yönünden ise uygun olmadığı, ancak taşınmaz içinde plan kararları bağlamında bir emsal fazlasının oluştuğu, bu emsal fazlasının kullanılabilmesi için ilave kata gereksinim olduğu, bu bağlamda eğimden kazanılan katların ve çatı piyes alanlarının bağımsız bölümlere dönüştürülmesi ile bu sorunun aşılabileceği, bu durumun da taşınmazı da kapsayan alanda yapılan 15.02.2010 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile çözüldüğü, kot yerinin tespitine ilgili belediye başkanlığının yetkili olduğu ve davacı tarafından mülga ... Belediye Başkanlığının belirlediği kota uygun olarak inşaatın tamamlandığı, yapının 15.02.2010 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planına uygun bulunduğu, 2008 yılında yapı kullanma izni verilen yapıdaki bağımsız bölümlerin on yılı aşan bir süredir fiilen kullanıldığı anlaşıldığından yapı ruhsatlarının iptaline ve yapının mühürlenmesine ilişkin dava konusu işlemlerde imar mevzuatına ve hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar, her ne kadar, davacı tarafından dava dosyasına sunulan ve hükme esas alınan teknik raporda, yapı ruhsatlarının 18.01.1993 onay tarihli ıslah imar planına emsal alanı bağlamında uygun olmakla beraber bina yükseliği yönünden uygun olmadığı, ancak bu sorunun taşınmazı da kapsayan alanda sonradan yürürlüğe giren 15.02.2010 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile aşıldığı belirtilmişse de, dava konusu işlem ile iptaline karar verilen yapı ruhsatlarının dayanağının 15.02.2010 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değil, 18.01.1993 onay tarihli ıslah imar planı olduğu, dolayısıyla yapı ruhsatlarının, bina yükseliği yönünden dayanağı ıslah imar planı hükümlerine aykırılıklar taşıdığı, diğer taraftan, yapı ruhsatının iptal edilmesinden sonra davalı idarece ilçe belediyesinden söz konusu yerdeki inşai faaliyet durdurulması istenilmesine karşın ilçe belediyesince bu yönde bir işlem tesis edilmediği ve bu durumda 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu uyarınca davalı büyükşehir belediyesi işlem tesis edebilmeye yetkili olduğu görüldüğünden uyuşmazlığa konusu yapı tatil tutanağında da hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak, bu sebeple davanın reddine karar verilmesi gerekirken dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararı hukuk ve usule aykırı bulunmuş ve kararın bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, temyiz aşamasında ileri sürdüğü iddiaların değerlendirilmediği, dava dosyasına sunulan teknik raporda, dava konusu işlemle iptal edilen yapı ruhsatlarında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığı yönünde tespit ve değerlendirmelerde bulunulduğu, 15.02.2010 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile yapının imar planına uygun hale geldiği, kazanılmış hakkın korunması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği ileri sürülerek Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin ... tarih ve E:..., K: ... sayılı kararı kaldırılarak dava konusu işlemin iptaline ilişkin idare mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 103. maddesinin b) bendi ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi yürürlükten kaldırılmış ise de; anılan Yasanın 27. maddesiyle 2577 sayılı Yasaya eklenen Geçici 8. maddenin 1. fıkrasındaki "Bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, 2576 sayılı Kanunun, bu Kanunla değişik 3 üncü maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanır. Bu tarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanır." kuralı uyarınca, bu maddeye göre kararın düzeltilmesi yolundaki istemin incelemesine geçilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. Maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 17/12/2020 tarih ve E:2019/20364, K: 2020/13147 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi:
Duruşma yapılmasına gerek görülmedi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili,Sancaktepe ilçesi, ... Mahallesi, .... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaza ilişkin düzenlenen ... tarihli, ... sayılı yapı ruhsatlarının iptaline ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin ve bu işlemle ruhsatsız hale gelen yapıların mühürlenmesine ilişkin ... tarihli, ... sayılı yapı tatil tutanağının iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 21.maddesinde, "Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir. Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır." hükmüne yer verilmiştir.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 13. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; "Islah imar planları belediye veya valiliklerce mümkün olduğu kadar fiili durum dikkate alınarak ve yapılanma şartları da belirlenerek yapılır veya belediye veya valiliklerce Yeminli Özel Teknik Bürolara yaptırılır. En geç (1) ay içinde belediye meclislerince kabul edilenler belediye meclislerince, büyükşehir yönetiminde ilçe belediye meclislerince kabul edilenler ilçe belediye meclislerince, il idare kurullarınca kabul edilenler valilikçe tasdik edilerek yürürlüğe girer. Bu planların tescili de (1) ay içinde ivedilik ve öncelikle yapılır.
İmar planı olan yerlerde mevcut imar planları gerektiği takdirde ıslah imar planları şeklinde yeniden düzenlenir." hükmü yer almaktadır.
3290 sayılı Kanun ile Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler Eklenen 2981 sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin, Tanımlar ve Kısaltmalar başlığını taşıyan 4. maddesinin birinci fıkrasının (24) sayılı bendinde; "Islah imar planları, düzensiz ve sağlıksız biçimde oluşmuş yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle, mevcut durumu da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı hale getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılanma şartlarını da belirleyen imar planıdır." şeklinde tanımlanmış, yine aynı Yönetmeliğin ıslah imar planları yapılacak yerler başlıklı 20. maddesinde,Islah imar planının;
a) Bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış gecekondu alanlarında,
b)Üzerinde bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış imar mevzuatına aykırı yapılar bulunan hisseli arsa veya arazilerde,
c)Üzerinde imar planı ve mevzuat hükümlerine aykırı yapılanmalar bulunan ve bu nedenle, uygulama kabiliyeti kalmamış olan imar planı olan alanlarda,
d)Islah imar planı olabilecek nitelikleri taşımadığı belediye ya da valilikçe belirlenen özel parselasyon planı bulunan alanlarda yapılacağı hükmü getirilmiş, anılan Yönetmeliğin 24. maddesinde de, 2981 sayılı Yasanın 13. maddesine paralel bir düzenleme yapılarak ıslah imar planlarının yürürlük biçimi kurala bağlanmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 11. maddesinde; "Büyükşehir belediyesi, ilçe belediyelerinin imar uygulamalarını denetlemeye yetkilidir. Denetim yetkisi, konu ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi istemeyi, incelemeyi ve gerektiğinde bunların örneklerini almayı içerir. Bu amaçla istenecek her türlü bilgi ve belgeler en geç onbeş gün içinde verilir. İmar uygulamalarının denetiminde kamu kurum ve kuruluşlarından, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından yararlanılabilir.
Denetim sonucunda belirlenen eksiklik ve aykırılıkların giderilmesi için ilgili belediyeye üç ayı geçmemek üzere süre verilir. Bu süre içinde eksiklik ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi eksiklik ve aykırılıkları gidermeye yetkilidir.
Büyükşehir belediyesi tarafından belirlenen ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar, gerekli işlem yapılmak üzere ilgili belediyeye bildirilir. Belirlenen imara aykırı uygulama, ilgili belediye tarafından üç ay içinde giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 32 ve 42 nci maddelerinde belirtilen yetkilerini kullanma hakkını haizdir. Ancak 3194 sayılı Kanunun 42 nci madde kapsamındaki konulardan dolayı iki kez ceza verilemez." hükmü yer almaktadır
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, Ömerli Barajı uzun mesafe koruma alanında bulunan uyuşmazlığa konu taşınmazın 18.01.1993 onay tarihli ıslah imar planında kısmen belediye tesis alanı, kısmen yol, kısmen A rumuzlu konut alanında kaldığı, .... tarihli, ... sayılı ... Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile alanda mevzii imar planının kabul edilerek ıslah imar planında revizyon yapıldığı, taşınmazın belediye tesis alanının belediye hizmet alanına dönüştürüldüğü ve belediye hizmet alanına ilişkin yapılaşma şartlarının belirlendiği, sonrasında anılan plan uyarınca ... tarihinde ... ve ... parsel sayılı taşınmazların tevhit edildiği, yol alanı ve belediye hizmet alanının terki yapılarak dava konusu taşınmazın oluştuğu, taşınmaza dayanağı ... onay tarihli ıslah imar planı olarak belirtilen ... tarihli, .... sayılı imar durum belgesinin ve anılan imar durum belgesine istinaden dava konusu işlemle iptal edilen yapı ruhsatlarının düzenlendiği anlaşılmıştır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, ıslah imar planlarının amacı, sağlıksız ve düzensiz yapılaşmayı mevcut durum dikkate alınarak ıslah etmektir. Bu nedenle, başka bir amaçla ıslah imar planı yapılması ve kapsama alınması gereken yapılanmaların bulunduğu bölgelerle bütünleştirilmesi amacına dönük ıslah imar planı sınırlarının genişletilmesi ya da onaylı ıslah imar planında yapılan maddi bir hatanın ortaya çıkması durumunda bu hatanın giderilmesine yönelik değişiklik yapılması dışında mevcut ıslah imar planlarının ıslah imar planı revizyonu adı altında değişikliğe konu edilmesi mümkün değildir. Bu planları geliştiren planların, yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine uygun olarak yapılması, buna göre de önce 1/5000 ölçekli nazım imar planlarının yapılarak buna uygun şekilde 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının yapılması gerekmektedir.
İdare Mahkemesinin dava konusu işlemin iptaline dayanak oluşturan dava konusu işlemle iptal edilen yapı ruhsatlarının emsal alanı bakımından 18.01.1993 tarihli ıslah imar planına uygun olduğu, bina yüksekliği yönünden ise uygun olmadığı, ancak taşınmaz içinde plan kararları bağlamında bir emsal fazlasının oluştuğu, bu emsal fazlasının kullanılabilmesi için ilave kata gereksinim olduğu, bu bağlamda eğimden kazanılan katların ve çatı piyes alanlarının bağımsız bölümlere dönüştürülmesi ile bu sorunun aşılabileceği, bu durumun da kaynaklanan sorunun taşınmazı da kapsayan alanda yapılan 15.02.2010 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile çözüldüğü, kot yerinin tespitine ilgili belediye başkanlığının yetkili olduğu ve davacı tarafından mülga Sarıgazi Belediye Başkanlığının belirlediği kota uygun olarak inşaatın tamamlandığı, 15.02.2010 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile yapının imar planına uygun hale geldiği gerekçeleri Dairemizce benimsenmiştir.
Her ne kadar Mahkemece, kararda mevcut ıslah imar planlarının ıslah imar planı revizyonu adı altında değişikliğe konu edilmesinde bir sakınca bulunmadığı gerekçesine yer verildiği görülmekte ise de; başka bir amaçla ıslah imar planı yapılması ve kapsama alınması gereken yapılanmaların bulunduğu bölgelerle bütünleştirilmesi amacına dönük ıslah imar planı sınırlarının genişletilmesi ya da onaylı ıslah imar planında yapılan maddi bir hatanın ortaya çıkması durumunda bu hatanın giderilmesine yönelik değişiklik yapılması dışında mevcut ıslah imar planlarının ıslah imar planı revizyonu adı altında değişikliğe konu edilmeyeceğinden, Mahkemece kararda yer verilen bu gerekçe isabetli bulunmamış,dava konusu işlemlerin iptali yolundaki temyize konu mahkeme kararında belirtilen gerekçenin çıkarılması suretiyle sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.
İdare Mahkemesince verilen kararda sonucu itibariyle isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin .... İdare Mahkemesinin .... tarih ve E.... K:... sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca ONANMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 16/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.