Danıştay 2. Daire 2022/363 Esas 2022/2593 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/363
Karar No : 2022/2593

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...İdare Mahkemesince verilen ...günlü, E:..., K:...sayılı kararın, redde ilişkin kısmının davacı tarafından dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; davacının sahibi olduğu, Kastamonu ili, İnebolu ilçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...ve ...sayılı parsellerde tapuya kayıtlı bulunan ...Pide ve Kebap Salonunun 'izinsiz uygulamaları mevzuata uygun hale getirilinceye kadar kapatılarak ticari faaliyetten men edilmesine' ilişkin İnebolu Belediye Encümeninin ...günlü, ...sayılı işleminin Mahkeme kararı ile iptal edilmesi üzerine, idarenin haksız uygulamasından bahisle, işyerinin kapalı kalması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 60.000,00TL maddi (kullanılmayan ve bozulan gıdalar için 40.000,00TL, kazanç kaybı için 20.000,00TL) ve 40.000,00TL manevi zararın yasal faiziyle birlikte tazminine hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : Danıştay Onuncu Dairesinin 23/12/2020 günlü, E:2016/11743, K:2020/6833 sayılı bozma kararına uyularak verilen ...İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; maddi tazminat istemine ilişkin kısım yönünden, davalı idare tarafından davacıya ait işyerinin hukuka aykırı olarak mühürlendiğinin, Mahkemelerinin E:..., K:...sayılı kararı ile açıkça ortaya konulduğu ve davacıya ait işyeri bu hukuka aykırı işlem nedeniyle kapatılma süresi kadar ticari kayba uğrayacağından, kapatılan döneme ait geçici vergi beyannamesi de dikkate alınarak; işyerinin kapalı kaldığı 15 günlük ticari kaybının 456,51 TL olarak tespit edilmiş olduğu, bu miktarın davacıya ödenmesi gerektiği, talep edilen diğer kısımların ise yersiz olduğu sonucuna ulaşıldığı; manevi tazminat istemine ilişkin kısım yönünden ise, uyuşmazlıkta, davacının işyerinin kapatılmasına ilişkin işlem mahkeme kararı ile hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiş ise de, olayda manevi tazminat ödenmesi için gerekli olan şartların oluşmadığı sonucuna varıldığı gerekçeleriyle, talep edilen maddi tazminat miktarının 456,51-TL'sinin ilk davanın açıldığı 29/08/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizle birlikte ödenmesi isteğinin kabulüne, diğer maddi taleplerine ilişkin kısımlar yönünden maddi tazminat talebinin ve manevi tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; öncelikle işyeri lokanta olduğu için işyerinde soğuk hava deposunda muhafaza edilen et ve sair gıda ürünlerinin kullanılamaz hale geldiği; yine işyerinin kapalı tutulduğu günler boyunca ticari kazancından mahrum kaldığı; lokanta olarak çalıştırılan işyerinin belediye tarafından kapatılması ve kapısının mühürlenmesinin, müşteriler nezdinde ticari itibarını zedelemiş olduğu, bu yönden de maddi zarara uğramasına sebebiyet verildiği; Mahkeme kararında; olayda manevi tazminat ödenmesi için gerekli olan şartların oluşmadığı sonucuna varılmıştır denilmekte ise de; haksız ve hukuka aykırı idari işlem sebebiyle, müşterileri ve ilçe halkı nezdinde gerek şahsi gerekse ticari itibarı yönünden küçük düştüğü, kişilik haklarının zedelendiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, 06/12/2021 günlü, E:2021/6795, K:2021/6014 sayılı gönderme kararı ile Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY : Davacının sahibi olduğu, Kastamonu ili, İnebolu ilçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...ve ...sayılı parsellerde tapuya kayıtlı bulunan ...Pide ve Kebap Salonunun 'izinsiz uygulamaları mevzuata uygun hale getirilinceye kadar kapatılarak ticari faaliyetten men edilmesine' ilişkin İnebolu Belediye Encümeninin ...günlü, ...sayılı işleminin Mahkeme kararı ile iptal edilmesi üzerine, idarenin haksız uygulamasından bahisle, işyerinin kapalı kalması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 60.000,00TL maddi (kullanılmayan ve bozulan gıdalar için 40.000,00TL, kazanç kaybı için 20.000,00TL) ve 40.000,00TL manevi zararın yasal faiziyle birlikte tazminine hükmedilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
İdare, kural olarak, yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar, idare hukuku kuralları çerçevesinde hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1-Maddi tazminat talebi yönünden:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür. Temyizen incelenen kararın anılan kısımları, usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
2-Manevi tazminat talebi yönünden:
Manevi zarar, kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, duyulan acı ve ızdırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmekte, fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin malvarlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik olmayıp, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi ve manevi huzuru sağlamayı amaçlar. Bu niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak miktarda, fakat idarenin olaydaki kusurunun niteliğini ve ağırlığını ifade edecek ölçüde saptanması zorunlu bulunmaktadır.
Tüzel kişilerin kişilik haklarını, saygınlık, ticari itibar, sosyal ilişkiler bakımından sahip olunan değer, diğer kurumlar nezdinde algılanış, mesleki çevrelerdeki konum, güvenilirlilik gibi değerlerin oluşturduğu, tüzel kişiliğin, saygınlığını yitirmesine, itibar kaybına uğramasına veya amaçlarını gerçekleştirmek bakımından zor duruma düşürülmesine yol açan hukuka aykırı tasarrufların manevi zarara yol açtığı kabul edilerek bu tür zararların tazmin edilmesinin idare hukukunun temel prensiplerinden olduğu, uyuşmazlık konusu somut olayda ise hukuka aykırılığı yargı kararı ile tespit edilen ve bu hukuka aykırı işlem nedeniyle davacıya ait işyerinin 15 gün süre ile kapalı kalması, davacının bulunduğu çevredeki ticari itibarını açıkça zedeleyeceği anlaşıldığından, olayda manevi tazminata ilişkin koşulların oluştuğu sonucuna varılmıştır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, ticari itibar kaybına dayalı manevi zararın kısmen de olsa giderilmesi amacıyla, Mahkemece takdir edilecek manevi tazminatın, manevi tatmin aracı olmasından dolayı zenginleşmeye yol açmayacak miktarda, fakat aynı zamanda işletmenin niteliği dikkate alınarak oluşan ticari itibara dayalı manevi zararı giderecek oranda tazminat tutarı saptanarak davalı idare tarafından davacıya ödenmesine hükmedilmesi gerektiğinden, temyize konu İdare Mahkemesi kararının, manevi tazminat isteminin reddine yönelik kısmında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KISMEN KABULÜ İLE, ...İdare Mahkemesince verilen ...günlü, E:..., K:...sayılı kararın, davacının manevi tazminat isteminin reddine yönelik kısmının BOZULMASINA,
2.DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KISMEN REDDİ İLE, anılan Mahkeme kararının, davacının diğer maddi tazminat istemlerinin reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (15) onbeş gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere 17/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.