Danıştay 7. Daire 2019/1928 Esas 2022/2122 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/1928
Karar No : 2022/2122

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı şirket adına tescilli … - …, … - …, … - …, … - …, … - … tarih ve sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamelerine konu borsada işlem görmek üzere mal mukabili ödemeli olarak ithalatı gerçekleştirilen kıymetli taş cinsi eşyalara ilişkin kaynak kullanımı destekleme fonu kesintisi yapılması gerektiğinden bahisle tahakkuk ettirilen kaynak kullanımı destekleme fonu payı ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davalı idare tarafından her ne kadar Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 2. maddesinde kıymetli maden ve kıymetli taşların ayrı ayrı tanımının yapıldığı, … tarih ve … sayılı Kararnameye iliskin Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Tebliğ'de işlenmemiş kıymetli madenlerle ilgili istisna hükmü bulunduğu, ancak kıymetli taşların istisna edildiğine dair herhangi bir yasal mevzuat hükmü bulunmadığı belirtilmiş ise de; Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün yazısında, üye firmaların listesi sunularak işlenmemiş taşların borsa üyesi aracı firmalarca ithalatında kaynak kullanımını destekleme fonu payı alınmaması; ancak, borsa üyesi olmayan firmalarca yapılan ithalatlarda kaynak kullanımını destekleme fonu payı alınması gerektiği, dava konusu işlemin değerlendirme kısmında Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün yazısında belirtilen İstanbul Altın Borsasında işlem görmek üzere standart işlenmemiş kıymetli maden ithalatında kaynak kullanımını destekleme fonu payından muaf tutulan kıymetli taşların işlenmesi gereken 7102.39 tarife pozisyonunda "diğerleri" sınıfındaki işlenmiş kıymetli taşlar olduğu ifadesinin kullanıldığı görülmüş olup, ne Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Tebliğ'de ne de Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar'da kıymetli taşlar bakımından işlenmiş/işlenmemiş ayrımına gidilmediği, tek bir tanım yapıldığı, işlenmiş/işlenmemiş kavramlarının kıymetli madenlere ilişkin bir ayrım olduğu, davalı idarece işlenmiş/işlenmemiş kıymetli taş kavramlarına, kıymetli madenlere ilişkin düzenlemelerden yola çıkılarak yorum yoluyla ulaşıldığı, kıymetli taşlara ilişkin istisna hükmü bulunmasa da, kaynak kullanımını destekleme fonu payı kesintisi yapılacağı ve kesinti oranına ilişkin de açık bir düzenlemenin mevcut olmadığı, vergilerin ancak yasal düzenlemelerle konulacağı, vergilendirme alanında muafiyet ve istisna hükümlerinin yorum yoluyla genişletilmesi veya daraltılması Anayasal güvence ifade eden yasallık ilkesine aykırı düşeceğinden, kıymetli taşların kaynak kullanımını destekleme fonu payı kesintisine tabi olduğuna ilişkin açık bir yasal düzenleme bulunmadığı, ortaya çıkan kavram karmaşasından davacıların sorumlu tutulmasının mümkün olmadığı, dolayısıyla, olayda, vergilerin yasallığı ilkesinin ihlal edildiği sonucuna ulaşıldığından davacı adına tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İstanbul Altın Borsasında işlem görmek üzere ithali yapılan kıymetli taşların katma değer vergisinden istisna edildiği ancak kaynak kullanımını destekleme fonu payından istisna edildiğine dair herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı, bu nedenle Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasası üyesi firmalar tarafından yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın kaynak kullanımını destekleme fonu payı kesintisi yapılmasının gerektiği, davacı adına tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : … tarih ve … sayılı Kararname eki kararın 1. maddesinde Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 2. maddesinde belirlenen kıymetli taşların Borsa İstanbul Anonim Şirketinde işlem görmek üzere kabul, kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre ithalatında kaynak kullanımı destekleme fonu kesintisi oranının %0 olarak tespit edildiği, kıymetli taşların 24/07/2017 tarihinden önce kaynak kullanımı destekleme fonundan muaf olmadığının bu kararla da ortaya konulmuş olduğu anlaşılmakla dava konusu ek tahakkuk ve para cezası yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket adına tescilli … - …, … - …, … - …, … - …, … - … tarih ve sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamelerine konu borsada işlem görmek üzere mal mukabili ödemeli olarak ithalatı gerçekleştirilen kıymetli taş cinsi eşyalara ilişkin kaynak kullanımı destekleme fonu kesintisi yapılması gerektiğinden bahisle tahakkuk ettirilen kaynak kullanımı destekleme fonu payı ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 242. maddesinin 1. fıkrasında; yükümlülerin, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilecekleri; 2. fıkrasında, idareye intikal eden itirazların otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edileceği; 3. fıkrasında, itiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itirazın süresinde yapılmış sayılacağı ve idarece yetkili makama ulaştırılacağı; 4. fıkrasında da, itirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabileceği hükme bağlanmış; 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, serbest dolaşıma giriş rejimine veya bir geçici muafiyet düzenlemesine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda; eşyanın tarife uygulamasını etkileyen cins, tür ve niteliklerinde veya vergilendirmeye esas olan sayı, baş, ağırlık gibi ölçülerinde aykırılık görüldüğü ve beyana göre hesaplanan gümrük vergisi ile muayene sonuçlarına göre alınması gereken gümrük vergisi arasındaki fark %5'i aştığı takdirde, gümrük vergisinden başka buvergi farkının üç katı para cezası alınacağı, (b) bendinde de, kıymeti üzerinden gümrük vergisine tabi eşyanın beyan edilen kıymeti, muayene ve denetleme sonucunda bu Kanunun 23 ilâ 31. maddelerinde yeralan hükümler çerçevesinde belirlenen kıymete göre noksan bulunduğu takdirde, bu noksanlığa ait gümrük vergisinden başka bu vergi farkının üç katı para cezası alınacağı hükümlerine yer verilmiştir.
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, “Kambiyo, nukut, esham ve tahvilat alım ve satımının ve bunlar ile kıymetli madenler ve kıymetli taşlarla bunlardan mamul veya bunları muhtevi her nevi eşya ve kıymetlerin ve ticari senetlerle tediyeyi temine yarayan her türlü vasıta ve vesikaların memleketten ihracı veya memlekete ithalinin tanzim ve tahdidine ve Türk parasının kıymetinin korunması zımnında kararlar ittihazına Bakanlar Kurulu salahiyetlidir.” kuralına yer verilmiştir.
1567 sayılı Kanun'un uygulanması bağlamında çıkarılan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 1. maddesinin 1. fıkrasında; “Türk parasının kıymetini korumak amacıyla, Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesine, döviz ve dövizi temsil eden belgelere (menkul değerler ve diğer sermaye piyasası araçları dâhil) ilişkin tüm işlemler ile dövizlerin tasarruf ve idaresine, Türk parası ve Türk parasını temsil eden belgelerin ithal ve ihracına, kıymetli maden, taş ve eşyalara ilişkin işlemlere, ihracata, ithalata, özelliği olan ihracat ve ithalata, görünmeyen işlemlere, sermaye hareketlerine ilişkin kambiyo işlemlerine ait düzenleyici, sınırlayıcı esaslar bu Karar ile tayin ve tespit edilmiştir.“ kuralı yer almış; 2. maddesinin birinci fıkrasının (o) bendinde, yetkili müesseselerin, Bakanlıkça tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövize ilişkin işlemler yapmasına izin verilen ve kıymetli maden, taş ve eşyalara ilişkin işlemler de yapabilen anonim şirketleri ifade edeceği belirtilmiş, 6. maddesinin üçüncü fıkrasında, PTT, yetkili müesseseler ve İstanbul Altın Borsası bünyesindeki piyasalarda borsa ile ilgili mevzuat kapsamında olmak üzere kıymetli maden aracı kuruluşlarının efektif alım satımı yapabilecekleri” kuralına yer verilmiştir.
Aynı Kararın 7/a maddesinde ise; "Kıymetli madenler, taşlar ve eşyaların Dış Ticaret Rejimi esasları dahilinde Türkiyeye ithali ve ihracı serbesttir. Standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin, ithal ve ihracında gümrük idarelerine beyan verilmesi yeterli olup, ithalat ve ihracat rejim, karar ve yönetmelikleri uygulanmaz. Ancak, standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ihracatında ilgililerin talebi durumunda, 15/12/1999 tarih ve 99/13812 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Karar, İhracat: 2008/6 sayılı İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğ ile 17/1/2005 tarihli ve 2005/8391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Dahilde İşleme Rejimi Kararı ve bunlara dayanılarak yayımlanan düzenlemeler uygulanabilir. Bu talepleri inceleyip sonuçlandırmaya Ekonomi Bakanlığı yetkilidir." düzenlemesi bulunmaktadır.
1211 sayılı T.C.Merkez Bankası Kanunu'nun 3098 sayılı Kanun'la değişik 40/II-b.c maddesi ile 3182 sayılı mülga Bankalar Kanunu'nun 37. ve 40. maddeleri uyarınca 12/05/1988 tarih ve 88/12944 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile "kalkınma planı ve yıllık programlarda öngörülen hedeflere uygun olarak yatırımların yönlendirilebilmesi ve ihtisas kredilerinde kredi mahiyetlerinin düşürülmesi" amacıyla kaynak kullanımı destekleme fonu ihdas edilmiş, 3182 sayılı Bankalar Kanunu, 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile 23/06/1999 tarihinde yürürlükten kaldırılmakla birlikte bu Kanun'un 20/1-b maddesi ile fon devam ettirilmiş, bu aşamadan sonra 03/07/2001 tarihinde 4684 sayılı Bankalar Kanunu yürürlüğe girerek 4389 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmış, ancak söz konusu Kanun'un geçici 3/a maddesi ile kaynak kullanımı destekleme fonu kesintilerinin, bu konuda yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükten kaldırılan hükümlere göre tahsil edilmeye devam olunacağı ve doğrudan genel bütçeye gelir yazılmak üzere Hazine hesaplarına intikal ettirileceği, kesinti oranlarını sıfıra kadar indirmeye veya onbeş puana kadar yükseltmeye veya kesintiyi tümüyle kaldırmaya Bakanlar Kurulu'nun yetkili olduğu düzenlemesi getirilmiştir.
26/08/1989 tarih ve 20264 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 12/05/1988 tarih ve 88/12944 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın 3.maddesinde; kabul kredili vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalatlarda %6 (ilgili dönemde %3) oranında kaynak kullanımı destekleme fonu alıncağı hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yazılı mevzuat hükümleri, ilgili Bakanlar Kurulu Kararları ve Tebliğlerden anlaşılacağı üzere kıymetli taşların kaynak kullanımı destekleme fonundan muaf olduğuna ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamakta olup, 24/07/2017 tarih ve 2017/10640 sayılı Kararname eki kararın 1. maddesinde Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 2. maddesinde belirlenen kıymetli taşların Borsa İstanbul Anonim Şirketinde işlem görmek üzere kabul, kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre ithalatında kaynak kullanımı destekleme fonu kesintisi oranının %0 olarak tespit edildiği, kıymetli taşların 24/07/2017 tarihinden önce kaynak kullanımı destekleme fonundan muaf olmadığının bu kararla da ortaya konulmuş olduğunun anlaşılması karşısında dava konusu ek tahakkuk kararında hukuka aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan, bozma kararı üzerine yapılacak inceleme sonucu verilecek kararda, olayda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca para cezası kararı alınabilmesi için gereken koşulların oluşup oluşmadığı yolunda değerlendirme yapılacağı tabiidir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 17/05/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.