Danıştay 6. Daire 2020/7976 Esas 2022/5776 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/7976
Karar No : 2022/5776

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- (DAVALI YANINDA MÜDAHİL) … A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İzmir İli, Buca İlçesi, … Mahallesi, … ada … parsel, … ada … parsel, … ada … parsel, … ada …, … ve … parsel, … ada … parsel, … ada … parsel ile … ada … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 06/11/2017 tarihinde onaylanarak 09/11/2017-11/12/2017 tarihleri arasında askıya çıkarılan … Mahallesi 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu plan değişikliklerinin, değişikliğe konu alanda yapılaşma yoğunluğunu artırması ve ilave nüfus getirmesi sebebiyle teknik, nesnel ve bilimsel gerekçelere sahip olmadığı, plan değişiklikleri ile öngörülen yapılaşma alanı büyüklüklerinin ve alanda yaşaması öngörülen nüfusun yaklaşık on katına çıkarıldığı, plan değişiklikleri öncesinde yürürlükte olan plan kararlarında … ada … sayılı parselde öngörülen sosyal ve kültürel tesisler Alanı kullanımının plan değişiklikleri ile kaldırıldığı, plan değişiklikleri kapsamında sosyal ve kültürel tesis alanı olarak eşdeğer herhangi bir alanın ayrılmadığı, uyuşmazlık konusu plan değişiklikleri öncesinde "ağaçlandırılacak alan" olarak ayrılan … ada … sayılı parselde plan değişiklikleri ile özel eğitim alanı, yine "ağaçlandırılacak alan" olarak ayrılan … ada … sayılı parsel ile kısmen … ada … sayılı parselde plan değişiklikleri ile gelişme konut alanı plan kararı öngörülmesinin alanın doğal niteliğini doğrudan bozucu olduğu, dava konusu plan değişiklikleri öncesinde doğal ve ağaçlık karakteri korunacak alan olarak ayrılan … ada … ve … sayılı parsellerde plan değişiklikleri ile rekreasyon alanı plan kararı öngörülmesinin alanın doğal niteliğini bozduğu, mevcutta bulunan park alanı için eşdeğer herhangi bir alanın ayrılmadığı, … ada … sayılı parselin özgün doğal nitelikleri temelinde yer seçimi olarak teknik altyapı kullanımına uygun olmadığı, planlama alanında nüfus büyüklüğünün yaklaşık on katına çıkarılmasına karşın gereksinim duyulacak donatı alanlarının gerek kullanım türü (sağlık tesisi, sosyo-kültürel tesis vb.), gerekse alansal büyüklükleri itibarıyla karşılanmadığı, parsel bütünü içerisindeki yoğun ağaçlık dokuya sahip alanların gelişme konut alanı olarak öngörülmesinin bölgenin orman niteliği ile çelişmesi nedeniyle kamu yararına uygun olmadığı, planlama alanı içerisinde öngörülen yapılaşma koşullarının bölgesel karakteristikleri bozucu nitelikte olduğu, benzer özelliklere sahip alanlar için farklı yapılaşma koşulları tanımlanmasının planlamanın eşitlik ilkesine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davalı tarafından; dava konusu işlemlerin onaylandığı tarihte yürürlükte bulunan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planında yer alan "kentsel gelişme alanı, kentsel yerleşik alan ve doğal ve ağaçlık karakteri korunacak alan, ağaçlandırılacak alan" kullanım kararlarının göz önüne alındığı, plan kararların bölgenin doğal ve ekolojik eşikleri dikkate alınarak belirlendiği, planlama alanındaki ağaçlık, makilik alanların yapılaşmaya kapatıldığı, bu alanlardan çekme mesafesi verilerek söz konusu alanların varlığının korunmaya çalışıldığı, dava konusu planlar yapılırken, 2002 yılında onaylanan planla üretilen plan kararlarının referans alındığı, plan değişikliğiyle planlama alanının ekolojik ve doğal dengesinin bozulduğu, planların kademeli birlikteliği ilkesine aykırı olduğu, plan değişikliği ile planlama bölgesinde farklı ve parçacıl bir yapı ve nüfus yoğunluğu öngörüldüğü, bu yoğunluk artışının bölgenin sosyal ve teknik altyapı dengesini bozduğu yönündeki bilirkişi tespitlerinin gerçeği yansıtmadığı, dava konusu planların şehircilik ilkeleri, planlama esaslarına ve hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
Davalı yanında müdahil tarafından, planların kademeli birlikteliği ilkesine uygunluğu değerlendirilirken, dava konusu işlemlerin onaylandığı tarihte yürürlükte bulunan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda yer alan "kentsel gelişme alanı, kentsel yerleşik alan ve doğal ve ağaçlık karakteri korunacak alan, ağaçlandırılacak alan" kullanım kararlarının göz önüne alınması gerektiği, dava konusu işlemin onaylanmasından 9 ay sonra yürürlüğe giren 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planına göre alt ölçek üst ölçek uyumunun bulunup bulunmadığının değerlendirilemeyeceği, dava konusu plan değişiklikleri ile, dava konusu alanda, "konut alanı, ticaret alanı, özel eğitim alanı, park alanı, rekreasyon alanı ve teknik altyapı alanı" kullanım kararlarının öngörüldüğü, yaklaşık %24 oranında donatı alanı öngörülerek üst ölçekli planda kısmen kamusal kullanım alanı olarak değerlendirilebilecek doğal ve ağaçlık karakteri korunacak alan, ağaçlandırılacak alan gibi kullanım kararlarına benzer kamusal nitelikli donatı alanlarının öngörüldüğü, dava konusu planların şehircilik ilkeleri, planlama esaslarına ve hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : İzmir İli, Buca İlçesi, … Mahallesi, … ada … parsel, … ada … parsel, … ada … parsel, … ada …, … ve … parsel, … ada … parsel, … ada … parsel ile … ada … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 06/11/2017 tarihinde onaylanarak 09/11/2017-11/12/2017 tarihleri arasında askıya çıkarılan … Mahallesi 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT: Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla bütün olan plan olarak; uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Dava konusu planların dayanağı olan ve İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilen 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planının dava konusu taşınmazlara ilişkin kısmının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu 1/25.000 ölçekli çevre düzeni planının iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararı, "Uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda uyuşmazlık çeşitli açılardan irdelenmiş ancak dava konusu 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni planının üst ölçekli planı olan ve 2014 tarihinde yürürlüğe giren 1/100.000 ölçekli İzmir-Manisa Planlama Bölgesi Çevre Düzeni planı açısından inceleme ve değerlendirme yapılmadığı görülmüştür.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince, gerekirse yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle dava konusu çevre düzeni planının, 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı ile planların kademeli birlikteliği ilkesi gereğince uyumlu olup olmadığı değerlendirilerek bir karar verilmesi gerekmektedir." gerekçesine dayanılarak Danıştay Altıncı Dairesinin 17/05/2022 tarihli, E:2018/5003, K:2022/5772 sayılı kararıyla bozulmuştur.
Bu durumda, İdari Dava Dairesince Dairemizin yukarıda anılan bozma kararı göz önünde bulundurularak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalı ve davalı yanında müdahilin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/05/2022 tarihinde, kesin olarak, oy birliğiyle karar verildi.