Danıştay 2. Daire 2021/5974 Esas 2022/3112 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/5974
Karar No : 2022/3112

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) : ... Petrol Ür. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVACI YANINDA MÜDAHİL : ...Petrol ve Gıda Ürünleri San. ve Tic. A. Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...İdare Mahkemesinin ...günlü ve E:..., K:...sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 02/06/2020 günlü, E:2016/9167, K:2020/1497 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava, Kırklareli ili, Merkez ilçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi adresinde bulunan, tapunun 686 ada, 13 parselde kayıtlı taşınmazda LPG Otogaz satış faaliyetinde bulunmak üzere ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.'ne verilen ...günlü, ...sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: ...İdare Mahkemesinin ...günlü, E:..., K:...sayılı temyize konu kararıyla; davacı tarafından, mevzuatta öngörülen iki akaryakıt istasyonu arasındaki asgari mesafe ölçülerine uyulmadan ruhsat düzenlendiği, dava konusu taşınmazda ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şirketinin faaliyetinden önce LPG otogaz bayiiliği faaliyetinde bulunulmadığı belirtilerek dava konusu işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesi gerektiği ileri sürülmüşse de; dava konusu Kırklareli ili, ...Mahallesi, ...Caddesi adresinde bulunan, tapunun ...ada, ...parselde kayıtlı taşınmazda ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şirketinden önce ... Turizm Petrol Ürünleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti'nin faaliyet gösterdiği, bahse konu şirketin faaliyet alanlarının evvelden beri ne olduğunun araştırılması kapsamında 17/04/2014 tarihli ara kararı ile ... Turizm Petrol Ürünleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti adına düzenlenen ...tarih ve ...sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatında şirketin hangi faaliyet konularına yer verildiğinin sorulduğu, gelen cevapta ise ... Turizm Petrol Ürünleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti adına düzenlenen 14/04/2000 tarih ve ...sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatında şirketin Benzin-Motorin-LPG konularında faaliyet göstermesine izin verildiğinin anlaşıldığı, dolayısıyla iddia edilenin aksine ... Turizm Petrol Ürünleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti adına düzenlenen ilk işyeri açma ve çalışma ruhsatının faaliyet konuları arasında LPG satışının bulunduğunun görüldüğü, bu durumda, uyuşmazlığın dava konusu Kırklareli ili, ...Mahallesi, ...Caddesi adresinde bulunan, tapunun ... ada, ... parselde kayıtlı taşınmazda ... Turizm Petrol Ürünleri Pazarlama Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti tarafından yürütülen LPG otogaz bayiilik faaliyetinin ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şirketi tarafından devralınmasından ibaret olduğu anlaşıldığından, mevzuat hükümlerine uygun olarak verilen dava konusu ...tarih ve ...sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatında mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmadığından, davanın reddine karar verilmiştir.

Daire Kararının Özeti : Davacı ve davacı yanında müdahilin temyiz başvuruları üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin 02/06/2020 günlü, E:2016/9167, K:2020/1497 sayılı kararıyla, temyize konu İdare Mahkemesi kararı onanmıştır.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davacı tarafından, davacıya ait akaryakıt istasyonu ile ruhsatının iptali istenilen akaryakıt istasyonunun ayni istikamette ve 100 m mesafede bulunduğu, mevzuatta öngörülen asgari mesafe şartını taşımadığı, E....sayılı dava dosyasının taraflarının ve konusunun bakılmakta olan dava ile aynı olduğu, mezkur davanın yetki nedeniyle bozulduğu, bu nedenle mahkeme kararının dayanağının ortadan kalktığı, 5037 sayılı Kanunun 13/05/2005 tarihinde yürürlüğe girdiği, Kanunun Geçici 3. maddesine göre, daha önce tanınan hak, menfaat ve yükümlülüklerin belirlenen süre ve esaslar dahilinde ilgili lisans verilinceye kadar saklı olduğu ve 2 yıl içinde uygun hale getirilmesi gerektiğinin belirlendiği, Geçici 2. maddede ise, 1 yıllık süre verildiği, bu süre içinde prosedürün yerine getirilmediği, 14/04/2000 tarihli ruhsata istinaden 13/05/2005 tarihinden önce LPG satışı yapılmadığından ve 1 yıllık süre içinde lisans başvurusu yapılmadığından, kazanılmış hakkın varlığından söz edilemeyeceği, mezkur yere yeni ruhsat alınmasının da mümkün olmadığı belirtilerek, usule ve yasaya aykırı olan mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : Dr. ...

DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile davanın reddine ilişkin mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davacının karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 02/06/2020 günlü, E:2016/9167, K:2020/1497 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Kırklareli ili, Merkez ilçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi adresinde bulunan, tapunun ...ada, ...parselde kayıtlı taşınmazda LPG Otogaz satış faaliyetinde bulunmak üzere ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.'ne verilen ...günlü, ...sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle temyizen bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinde, davanın ihbarının re'sen yapılacağının belirtildiği, aynı maddeyle göndermede bulunulan 1086 sayılı Kanun'un 01/10/2011 tarihinde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun "Fer’î müdahilin durumu" başlıklı 68. maddesinin 1. fıkrasında, "Müdahale talebinin kabulü hâlinde müdahil, davayı ancak bulunduğu noktadan itibaren takip edebilir. Müdahil, yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebilir; onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabilir." hükmüne yer verildiği anlaşılmaktadır.
Aynı Kanun'un 66. maddesinde, üçüncü kişilerin, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla müdahil olarak davada yer alabilecekleri; 68. maddesinde, müdahale talebinin kabulü hâlinde müdahilin, yanında katıldığı tarafın yararına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebileceği, onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabileceği; 69. maddesinde, müdahilin de yer aldığı asıl davada hükmün taraflar hakkında verileceği kurallarına yer verilmiştir.
Hukuk devleti ilkesini benimsemiş olan toplumlarda, herkesin davacı ve davalı sıfatıyla hak ve iddialarını mahkemeye taşıma imkanı mevcuttur. Bununla birlikte, davalarda taraf sıfatını haiz olmayan ama bu davaların sonucunda menfaati etkilenen kişilerin de bu yargılama sürecinden haberdar edilmesi, mahkeme önünde iddia ve savunmalarını dile getirme imkanına sahip olması gerekmekte olup, bu gereklilik, adil yargılanma hakkının bir parçasıdır.
Hukuk sistemimizde, bu amaçla "feri müdahillik" sistemi getirilmiş olup; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda, üçüncü kişinin, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla tahkikat sona erinceye kadar "feri müdahil" sıfatıyla davada yer alabileceği hüküm altına alınmıştır.
İdari yargılama sisteminde görülmekte olan davalar yönünden de, adil yargılama hakkının güvence altına alınabilmesi için, feri müdahillik mekanizmasının sadece şeklen değil, etkili bir şekilde uygulanması gerekmektedir.
Yapılan düzenlemelerle, davanın ihbarının re'sen yapılmasının öngörüldüğü ve müdahilin katıldığı tarafla birlikte, asilin işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan işlem yapabilir duruma getirildiği görülmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Davacı ...Oğulları Petrol Ür. Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, Kırklareli ili, ...Mahallesi, ...Caddesi, No:...adresinde bulunan ...ada, ...nolu parselde kayıtlı taşınmazda ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. şirketine LPG Otagaz Bayilik Lisansı verilmesine ilişkin ...günlü, ...sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu işleminin, hukuka aykırı olduğu, mevzuatta öngörülen iki akaryakıt istasyonu arasındaki asgari mesafe ölçülerine uyulmadan lisans düzenlendiği ileri sürülerek iptali istemiyle açılan davada, ...İdare Mahkemesinin ...tarih, E...., K....sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği, mezkur kararın, Danıştay Onüçüncü Dairesinin 13/11/2014 günlü, E.2014/3607, K.2014/3525 sayılı kararıyla, ...İdare Mahkemesi yetkili ve görevli olduğundan bozulması üzerine, ...İdare Mahkemesinin ...günlü, E...., K....sayılı kararıyla, dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, Mahkeme kararının davalı idare ve davalı idare yanında müdahil ...Gıda Maddeleri Tic. San. Ltd. Şti. tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Onüçüncü Dairesinin 22/06/2016 günlü, E.2016/1414, K.2016/2783 sayılı kararıyla, "Davacıya verilen LPG otogaz bayilik lisansının Kurum'ca yapılacak inceleme sonucunda Kurul'a sunulması ve davacının lisans alıp alamayacağı Kurul'ca değerlendirilmesi gerekirken; LPG otogaz bayilik lisansının Daire Başkanlığı tarafından verilmesine ilişkin işlemde yetki yönünden mevzuata uygunluk bulunmadığından, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle hukuki isabetsizlik görülmemiştir." denilmek suretiyle, mahkeme kararının belirtilen gerekçeyle onanmasına karar verildiği, davalı idarenin karar düzeltme talebinin Danıştay Onüçüncü Dairesinin 23/05/2017 günlü, E.2016/4186, K.2017/1608 sayılı kararıyla reddedildiği anlaşılmaktadır.
Buna göre, Kırklareli ili, ...Mahallesi, ...Caddesi, No:...adresinde bulunan 686 ada, 13 nolu parselde kayıtlı taşınmazda ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. şirketine LPG Otagaz Bayilik Lisansı verilmesine ilişkin ...günlü, ...sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu işlemi, yukarıda belirtilen yargı kararıyla iptal edilmiş olduğundan, dava konusu edilen LPG Otogaz satış faaliyetinde bulunmak üzere ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.'ne verilen ...günlü, ...sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali talebinin, sözü edilen yargı kararı dikkate alınarak yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, iptali talep edilen ...günlü, ...sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatı, ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.'ne ait olup, mezkur şirketin mahkemece verilen karardan doğrudan etkileneceği ve bakılmakta olan davada hukuki menfaatinin bulunduğu açıktır.
Bu itibarla, işbu davada, doğrudan hukuki menfaati etkilenen ...Gıda Maddeleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.'ne davanın ihbar edilmesi gerekmekte iken, ihbar yapılmaksızın davanın esasının karara bağlanmasında da hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. ...İdare Mahkemesinin ...günlü ve E:..., K:...sayılı kararın 2577 sayılı Kanun’un temyize tabi ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49/1-b maddesi uyarınca BOZULMASINA;
3. Kullanılmayan ...-TL yürütmenin durdurulması harcının talebi halinde davacıya iadesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 31/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.