MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
(Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacılar vekili, davalı ... A.Ş. vekili ve davalı ... Hafriyat Nak. İnş. Oto Pet. Gıda Ürn. Tic. San. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacılar vekili; asıl davada, davalı ...Ş. nezdinde ZMMS poliçesi ile davalı ... A.Ş. nezdinde birleşik kasko sigorta poliçesi ile sigortalı bulunan, davalı ... Ltd. Şti.’nin maliki olduğu, diğer davalı ...’ın sevk ve idaresindeki kamyonun, ağır kusuru ile yaya olarak kaza mahallinden geçmekte bulunan müvekkillerinin ortak murisi ...’e çarpması neticesinde 30/07/2013 tarihinde meydana gelen trafik kazasında, müvekkili ...’in eşi diğer müvekkillerinin babası olan ...’in vefat ettiğini, müvekkillerinin mütevefanın desteğinden yoksun kaldığını, müteveffanın eşi ve çocuklarının bu elim ölüm nedeni ile büyük bir üzüntü ve elem duyduğunu beyanla fazlaya dair haklarını saklı tutarak, davacı ... için 90.000,00 TL maddi destekten yoksun kalma ve diğer davacılar için ise ayrı
ayrı 5.000,00 TL maddi destekten yoksun kalma tazminatının ve her bir davacı için ayrı ayrı 50.000,00 TL manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Birleşen dosyada; aynı kaza ile ilgili olarak davacı ... için 236.712,18 TL maddi tazminatın davalılar ... ve ... Harf. Nak. İnş. Oto.Petrol ve Gıda Ürünleri Ltd. Şti"den olay tarihi olan 30/07/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile müşterek ve müteselsilen, 250.000,00 TL maddi/ destekten yoksun kalma tazminatının, olay tarihi olan 30/07/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile ... Sigorta A.Ş"den, ZMS sigortasından arta kalan 76.177,18 maddi/destekten yoksun kalma tazminatının davalı ... A.Ş"den olay tarihi olan 30/07/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile alınarak davacıya verilmesini dava ve talep etmiştir.
Davalı ... Hafriyat Nak. İnş. Oto. Pet. Gıda. Ürn. Tic. San. Ltd. Şti. Vekili; kazanın meydana gelmesinde müvekkilinin kusuru bulunmadığını beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ...Ş. vekili; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... A.Ş. vekili; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ve kısmen reddi ile; maddi tazminat yönünden, mahkemenin asıl dosyası ve birleşen 2015/22 esas sayılı dosyası birlikte değerlendirilerek; davacı ..."in 30/07/2013 tarihinde meydana gelen trafik kazası sebebiyle 326.712,18 TL destekten yoksun kalma maddi tazminatının davalı ...Ş yönünden (ZMMS poliçe bedeli olan ile vefat halinde kişi başına ilk 250.000,00 TL ile sınırlı olmak üzere) 25/09/2013 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte, ... A.Ş yönünden 76.712,18 TL"sinin (İMM sigortacısı olması ve ZMMS"nın üzerinde kalan kısmı teminat altına alması sebebiyle artan mali sorumluluk limiti ile sınırlı olmak üzere) birleşen dava tarihi olan 13/01/2015 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte, diğer davalılar araç sürücüsü ... ve araç maliki ...Harfiyat Nak. İnş. Oto. Petrol ve Gıda Ürn. Tic. Ltd. Şti yönünden ise tazminatın tamamından sorumlu olmak kaydıyla kaza tarihi olan 30/07/2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tekerrüre sebebiyet vermeyecek şekilde müştereken ve müteselsilen davalılardan tahsili ile davacı ..."e verilmesine, davacı ... ve ..."in davalılara karşı maddi tazminat talebi ile açılan destekten yoksun kalma tazminat davasının şartları oluşmadığından reddine, manevi tazminat yönünden; davacı ... lehine 32.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 30/07/2013 tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ... ve ... Harf. Nak. İnş. Oto. Petrol ve Gıda Ürünleri Ltd. Şti"den müşterek ve müteselsilen alınarak davacı ..."e verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, davacı ... lehine 15.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 30/07/2013 tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı davalılar ... ve ... Harf. Nak. İnş. Oto.Petrol ve Gıda Ürünleri Ltd. Şti."den müşterek ve müteselsilen alınarak davacı ... "e verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, davacı ... lehine 15.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 30/07/2013 tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ... ve ... Harf. Nak. İnş. Oto. Petrol ve Gıda Ürünleri Ltd. Şti"den müşterek ve müteselsilen alınarak davacı ..."a verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,dair verilen hüküm davacılar vekili, davalı ... A.Ş. vekili ve davalı ... Hafriyat Nak. İnş. Oto. Pet. Gıda. Ürn. Ltd. Şti. vekili tarafından süresi içerisinde temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı ... A.Ş. vekili ve davalı ... Hafriyat Nak. İnş. Oto Pet. Gıda Ürn. Tic. San. Ltd. Şti. vekili ve davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dairemizce kabul görmüş pay esasına göre; çocuksuz durumda destek, desteğin gelirini eşi ile ortak paylaşacağı varsayımına dayalı olarak, gelirden desteğin %50 ve eşin %50 pay alacağı kabul edilmektedir. Çocukların eş ile birlikte destek payı alacağı durumda ise destek gelirden eşi ile birlikte 2’şer pay alırken çocuklara birer pay verileceği yine eş, çocuklar ile ana babanın pay alacağı durumlarda desteğe 2 pay, eşe 2 pay, çocukların her birine 1’er pay, ana ve babaya 1’er pay ayrılarak böylece gelirin tamamının dağıtılacağı esasına dayalıdır. Çocukların sayısı arttıkça hem desteğe ayrılan pay, hem de eş ve çocuklar ile ana ve babaya ayrılacak paylar düşecektir. Çocukların destekten çıkması ile birlikte destekten çıkan çocuğun payları destek, eş ve diğer çocuklara dağıtılacak, anne ve babaya verilmeyecektir. Böylece geriye kalan eş ve çocukların payları ile desteğin payı artacaktır. Bu pay esası Türk aile sistemine çok uygun düşmektedir. Çünkü Türk aile sisteminde desteğin geliri aile bireyleri tarafından birlikte
paylaşılmakta, aile bireyleri arttıkça gelirden alınacak pay düşmekte, aile bireyi azaldıkça da gelirden alınacak pay yükselecektir. Ana ve babadan birinin destekten çıkması ile payı diğerine aktarılacak, ana ve baba ile çocukların tamamının destekten çıkması durumunda ise yine çocuksuz eş gibi desteğe 2 pay, eşe 2 pay esasına göre %50 pay desteğe, %50 pay eşe verilerek varsayımsal olarak gelir paylaştırılarak tazminat bu ilkelere göre hesaplanmalıdır.
Bu durumda mahkemece; Dairemiz"in yerleşik uygulamaları ile belirlenen ve yukarıda ifade olunan destek payları esas alınmak suretiyle, davacı ...’in talep edebileceği tazminat miktarının belirlenmesi için bilirkişiden ek rapor alınarak(davacı ...’in usuli kazanılmış hakları gözetilerek) sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
3-BK"nın 47. maddesindeki (6098 sayılı TBK m. 56) hükmüne göre hakimin özel halleri göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Hükmedilecek bu para, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek, tazminata benzer bir fonksiyonu olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O halde, bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenilen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır.
22.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı"nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel hal ve şartlar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden hakim bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde objektif ölçülere göre isabetli bir biçimde göstermelidir.
Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu, olayın ağırlığı, olay tarihi gibi özellikleri gözönünde tutması ve buna göre manevi tazminat takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır. (HGK 23/06/2004, 13/291-370)
Yukarıda belirtilen hususlar ve olay tarihi, desteği, yaşı, kusur durumu gibi hususlar da dikkate alındığında, davacılar için takdir edilen manevi tazminatın bir miktar fazla olduğu görülmüş ve hakkaniyete uygun bir manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.
4-Trafik kazası sonucu destekten yoksun kalma tazminatı nedeniyle ortaya çıkan zararın tayininde desteğin elde
ettiği gelir önem arz eden hususlardandır. Desteğin kaza tarihi itibariyle mesleği ve geliri tespit edilmelidir. Kişinin herhangi bir işi yoksa, desteğin geliri asgari ücret kabul edilerek, raporun hazırlandığı tarihteki net asgari ücret üzerinden hesaplama yapılacaktır. Eğer desteğin gelirinin asgari ücret üzerinde olduğu, bir başka anlatımla herhangi bir işyerinde çalıştığı ya da bir meslek icra ettiği ve asgari ücret üzerinde bir gelir elde edildiği iddia ediliyorsa bunun ispat edilmesi gerekir. Ancak mahkeme bedensel zararların tazmini davalarında zarar görenin zararını resen belirlemek durumundadır. Bu nedenle mahkeme, davacılar desteğin asgari ücret üzerinde bir gelir elde ettiğini iddia etmiş ise SGK"dan trafik kazasının olduğu tarihteki desteğin ücret ve gelirlerini gösterir tüm belgeler getirtmelidir. Kişi belirli bir iş yerine bağlı olmaksızın, örneğin duvar ustası, sıvacı gibi belirli bir meslek icra eden kişilerden ise S.G.K kaytıları olup olmadığı da araştırılarak ekonomik ve sosyal durumu ile ilgili zabıta araştırması yanında o meslek odasından o mesleği icra edenlerin kaza tarihi itibarı ile ortalama ücretleri sorulmalıdır.
Somut olayda, davacılar vekili, dava dilekçesinde desteğin kendi adına YMM bürosu olduğunu ve %95 ortağı olduğu aynı işi yapan bir şirketi bulunduğunu beyan etmiş, bu husustaki ticari ve resmi belgeleri dosyaya sunmuş, hükme esas alınan ek bilirkişi hesap raporunda da desteğin şirkette denetim görevini üstlenmiş olması ve konumu itibariyle yapmış olduğu görev karşılığı en az aylık 10.000,00 TL maaş alacağı düşünülerek şirketten gelecek gelir aylık 10.000,00 TL kendisine ait YMM bürosundan incelenen defter, belge ve kayıtlara göre aylık 20.688,02 TL olmak üzere toplam aylık gelirinin aylık 30.688,02 TL olarak kabul edilip hesap yapılmış ise de mahkemece, denetim görevini üstlendiği şirkette bu görevinden dolayı ne kadar ücret alacağının ilgili meslek odasından sorularak gelen yazı cevabı ve tüm dosya kapsamı değerlendirilerek karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Kabule göre de; somut olayda, murisin nüfus kayıt örneği dosya içerisine alınmamış olup, dosya kapsamından murisin 65 yaşında vefat ettiği, geride eşi ve çocukları kaldığı, UYAP ortamından temin edilen nüfus kayıt örneğine göre; desteğin babası ...’in 2004 tarihinde vefat ettiği, annesi ...’in halen sağ olduğu anlaşılmıştır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacı eş ... için 326.712,18 TL destekten yoksun kalma alacağı hesaplanmış, ancak annenin destek payı tartışılmamıştır.
Mahkemece yukarıda anlatılan hususları gözetmeden hesaplama yapan bilirkişi raporunun hükme esas alınması doğru olmayıp, murisin nüfus kayıt örneği de dosya içerisine alınarak bu konuda aynı bilirkişiden ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin gözetilmemesi doğru görülmemiş ancak davalı tarafın bu yönde temyiz itirazı bulunmadığından temyiz edenin sıfatına göre bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.
SONUÇ:Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... A.Ş. vekili, davalı ... Hafriyat Nak. İnş. Oto Pet. Gıda Ürn. Tic. San. Ltd. Şti. vekili ve davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin, (3) ve (4) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davalı ... A.Ş. vekili ve davalı ... Hafriyat Nak. İnş. Oto Pet. Gıda. Ürn. Tic. San. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA ve peşin alınan harçların istek halinde temyiz eden davalı ... A.Ş.,...Hafriyat Nak. İnş. Oto Pet. Gıda Ürn. Tic. San. Ltd. Şti. ve davacılara geri verilmesine, 30/09/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.