Danıştay 6. Daire 1990/378 Esas 1991/52 Karar Sayılı İlamı

Daire : ALTINCI DAİRE
Karar Yılı : 1991
Karar No : 52
Esas Yılı : 1990
Esas No : 378
Karar Tarihi : 30/01/991

2981 SAYILI YASA KAPSAMINDAKİ GECEKONDU MALİKLERİ TARAFINDAN BEYAN EDİLEN, MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞININ 1986 YILI İTİBARİYLE EMLAK VERGİSİ ASGARİ METREKARE BİRİM DEĞERİ OLARAK BELİRLENEN BEDELİN 2/3'ÜNDEN AZ OLDUĞUNDAN, BELEDİYE 2981 SAYILI YASANIN 3290 SAYILI YASANIN 10.MADDESİ İLE DEĞİŞİK 18.MADDESİNİN (B) FIKRASININ İKİNCİ CÜMLESİ UYGULANARAK TESBİT EDİLEN BEDELİN ESAS ALINMASININ YASALARA VE HAKKANİYETE UYGUN BULUNDUĞU HK.
Dava, 2981 sayılı Yasa kurallarına göre tapu tahsis belgesi alan veya Yasa gereği başvuruları mevcut olan gecekondu hak sahiplerine gerçek tapularının verilebilmesi için arsa bedellerinin emlak vergisine esas metrekare birim fiyatları üzerinden hesaplanmasına ve arsa bedelinin tamamını peşin ödeyenlerin tescil işlemlerinin yapılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince 2981 sayılı Kanununun 3290 sayılı Kanunla değişik 10.maddesinin (b) fıkrasında "arsa bedellerinin tespitinde hak sahiplerinin beyan edeceği değer esas alınır. Ancak belediye veya valiliklerce gerekli görüldüğü takdirde 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre bedek tespiti yaptırılır. Beyan edilen bedel, tespit edilen bedelin 2/3'ünde az değilse beyan edilen bedel şayet beyan edilen bedel, tespit edilen bedelin 2/3 ünden az ise tespit edilen bedel esas alınır" hükmü ile 24.8.1986 gün ve 19201 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 3290 sayılı kanun ile bazı maddeleri değiştirilen ve bazı maddeler eklenen 2981 sayılı kanun gereğince kurulan fonun harcama esasları düzenleyen Yönetmeliğinin 9.maddesinin (b) bendinin emlak vergisine esas olmak üzere Maliye ve Gümrük Bakanlığınca hazırlanan ve yerleşim alanlarında bölgeler itibariyle tespit edilen arsa bedelleri veya bölgedeki kamulaştırmalar ve mahallinde yapılan araştırmalar gibi nedenlerle, gerekli görülen, Belediye veya valiliklerce arsa bedelleri yeniden tesbit edilebilir" hükmü ile aynı maddenin (C) bendinde "2981 sayılı Kanuna göre işlemini tamamlayarak arsa taksitlerini ödemeye başlamış olanlar için (b) bendi hükümleri uygulanmaz. Taksitlendirilen veya tamamı ödenen arsa bedeli esas alınır" hükmünün yer aldığı, bu hükümlerle arsa bedellerinin gerekli görüldüğü takdirde yeniden tesbit edilebileceği ancak arsa taksitlerini ödemeye başlamış olanlar için yeni tesbit edilen bedelin uygulanamayacağının öngörülmüş bulunduğu, dava dosyasının incelenmesinden, dava konusu işlemin yukarıda yer alan kanunun 10.maddesinin (b) fıkrası uyarınca tesis edildiği, davacının ise işlemin tesisinden önce taksitlerini ödemeye başladığı anlaşıldığından, yukarıda yer alan yönetmeliğin 9.maddesinin (C) bendi uyarınca yeni tesbit edilen arsa bedellerinin adı geçene uygulama olanağı bulunmadığı, 2981 sayılı Kanunun 3290 sayılı Kanunla değişik 9.maddesinde arsa bedelinin peşin veya taksitle ödenebileceği öngörülmüş, tapunun arsa bedelinin ödenmesinden sonra verileceği yolundaki herhangi bir hükme yer verilmemiş olduğundan daha önce, arsa bedelini taksitle ödemesi kabul edilen davacıya arsa bedelinin tamamınıödemesi halinde tescil işlemlerinin yapılacağı yolundaki dava konusu kararda mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu 10.11.1988 günlü, 1908/2785 sayılı belediye encümeni kararının davacı yönünden iptaline karar verilmiş, bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir.
2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasanın 10.maddesi ile değişik 18.maddesinin (b) fıkrasında, arsa bedellerinin tesbitinde hak sahiplerinin beyan edeceği değerin esas alınacağı, ancak belediye ve valiliklerce gerekli görüldüğü takdirde 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre bedel tesbiti yaptırılacağı, beyan edilen bedel tespit edilen bedelin
2/3'ünden az değilse beyan edilen bedel şayet beyan edilen bedel tespit edilen bedelin 2/3'ünden az ise tespit edilen bedelin esas alınacağı kurala bağlanmıştır.
Anılan yasa kuralına göre arsa bedeli tespitinde esas olan hak sahiplerinin beyandır. Ancak yasa bu duruma istisna getirerek belediye ve valiliklere takdir yetkisi verip, 2942 sayılı Yasaya göre de bedel tespitini öngörmüştür. Ayrıca yukarıda belirtilen yasa kuralının ikinci cümlesi ile hak sahiplerinin beyanının esas alınacağı kuralına kesin bir istisna daha getirilmiş olup, buna göre hak sahibi tarafından beyan edilen bedel tespit edilen bedelin 2/3'ünden az değilse beyan edilen bedel esas alınacak, eğer beyan edilen bedel tespit edilen bedelin 2/3'ünden az ise tespit edilen bedel esas alınacaktır.
Olayda ise, davacının beyan ettiği bedel, Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nın 1986 yılı itibariyle Emlak Vergisi asgari metre kare birim değerleri olarak belirlediği bedelin 2/3'ünden az olduğundan, belediyece 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasanın 10.maddesi ile değişik 18.maddesinin (b) fıkrasının ikinci cümlesi uygulanarak tespit edilen bedelin esas alınması yasalara ve hakkaniyete uygun bulunmaktadır.
Davanın, arsa bedelinin tamamını peşin ödeyenlerin tescil işlemlerinin yapılacağına ilişkin işleme yönelik bölümüne gelince; 2981 sayılı Yasaya göre arsa bedelinin peşin veya taksitle ödenmesi mümkün bulunmaktadır. Yukarıda açıklandığı üzere idarece, tespit edilen bedel üzerinden davacı hakkında yeni bir ödeme şekli tespit edileceği açık olup, esasen bu konu, birinci konunun halledilmesinden sonra çözümlenecek bir husustur.
Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında isabet görülmediğinden bozulmasına karar verildi.