Danıştay 6. Daire 1989/2264 Esas 1991/1101 Karar Sayılı İlamı

Daire : ALTINCI DAİRE
Karar Yılı : 1991
Karar No : 1101
Esas Yılı : 1989
Esas No : 2264
Karar Tarihi : 13/05/991

TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ŞUBESİNİN KONUSU İLGİLENDİREN PLANLAMA İLE İLGİLİ HUSUSLARDA DAVA AÇABİLECEĞİ HK.
Dava, imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin kararların iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince dava konusu kararlarla davacı şube başkanlığının menfaatinin ihlal edilmediği, kaldı ki şube başkanlığının kamu adına bu tür işlemleri takip etme ve bu konularda kamunun menfaatini gözetme gibi kanunlarla verilmiş bir görevi bulunmadığı, bu
nedenle bu davayı açma yönünden dava ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle dava ehliyet yönünden reddedilmiş ve bu karar davacı oda başkanlığınca temyiz edilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinde iptal davalarının idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtilmiştir.
İptal davaları ile idari işlemlerin hukuka uygun olup olmadığının tesbiti, hukukun üstünlüğünün ve dolayısıyla idarenin hukuka bağlılığının sağlanması amaçlandığına göre, bu davalarda menfaat ilişkisinin dar yorumlanmaması gerekmektedir.
Öte yandan, 6235 sayılı Türk Mühendisler ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 1.maddesinde Birlik ve Odanın Kamu Kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla kamu yararını koruma görev ve yükümlülüğü bir kamu kurumu olmasının doğal sonucudur.
Bu durumda planlama alanlarında bu işin uzmanı olan ve kamu kurumu niteliğindeki birlik ve odanın Ankara dışındaki temsilciliğini yapan davacı şube başkanlığının kamu yararını korumak için konusunu ilgilendiren planlama ile ilgili hususlarda menfaat ilişkisinin bulunduğunun kabulü zorunlu olup idare mahkemesince aksine verilen kararda isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle ... İdare Mahkemesince kararının bozulmasına karar verildi.

KARŞI OY:
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının amaçları, 1982 Anayasasıyla bu kuruluşların 1980 öncesi dönemde asıl amaçlarının dışında faaliyette bulundukları görüşünden hareketle Anayasanın 135.maddesinde, belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadıyla kurulan... kamu tüzel kişileridir." diye tarif edilerek sayılmış, maddenin müteakip fıkralarında da, Meslek Kuruluşlarının kuruluş amacı dışında faaliyet gösteremeyecekleri, siyasetle uğraşamayacakları, siyası partiler, sendikalar ve derneklerle ortak hareket edemeyecekleri belirtilmek suretiyle, tek tek sayılan mesleki faaliyetlerinin dışında uğraşı yapamayacakları tekrarla vurgulanmıştır.
Bir mesleki kuruluş olan Türk Mühendisleri ve Mimar Odaları Biliğinin ve Birliğe bağlı odaların Kuruluş, görev ve yetkilerini düzenleyen 6235 sayılı kanunun 2.maddesinde de, 19.4.1983 tarihli ve 66 sayılı KHK ile değişiklik yapılarak 1982 Anayasasının yukarda açıklanan 135. maddesi hükmü aynen getirilmiş ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin amaçları bu şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Dava, meslek odasının Anayasada ve özel kanununda tahdidi olarak belirlenmiş faaliyet konuları dışında kalan bir işleme karşı açılmıştır. Diğer taraftan 2577 sayılı kanunun 2.maddesine göre iptal davaları, menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılabilir ki, davacı hele tüzel kişiliği bulunmayan Oda Şubesinin dava konusu yapılan işlemden menfaatinin ihlal edildiği söylenemez.
Hernekadar Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu 8.3.1979 tarih ve 1979/1 sayılı kararıyla odaların tüzel kişilikleri olmasa bile davacı ve davalı olabilecekleri şeklinde içtihatların birleştirilmesine karar vermişse de bu karar 1961 Anayasasına ve 6235 sayılı Türk Mühendisleri ve Mimar Odaları Birliği Kanununun o tarihte yürürlükte bulunan hükümlerine, yani "ammenin ve memleketin menfaatleri... bakımından lüzum gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak" hükümlerine dayanmakta olup, bugün gerek 1982 Anayasası ve gerekse, 6235 sayılı Kanununun KHK ile değiştirilen 2.maddesi hükümleri karşısında aynı şeyi söylemek kanunda sayılan amaçları dışındaki bir konuda açılan davada, davacı odanın, dava açma ehliyetinin bulunduğunu kabul etmek, kanımızca, mümkün değildir.
Açıkladığım bu nedenlerle Mahkeme kararının onanması gerektiği oyuyla daire kararına karşıyım.