Danıştay 6. Daire 1990/118 Esas 1991/1120 Karar Sayılı İlamı

Daire : ALTINCI DAİRE
Karar Yılı : 1991
Karar No : 1120
Esas Yılı : 1990
Esas No : 118
Karar Tarihi : 14/05/991

BÜTÜNÜ SİT ALANI OLARAK İLAN EDİLEN ADALARIN (…) TÜMÜNDE 2863 SAYILI YASAYA, BU ADALARDA TURİZM ALAN VE MERKEZİ İLAN EDİLECEK YERLERDE DE 2634 SAYILI YASAYA AYKIRILIK BULUNAN DURUMLARDA 3194 SAYILI İMAR KANUNU HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASININ MÜMKÜN BULUNMAMASI KARŞISINDA ANILAN YASANIN 9.MADDESİNE 3394 SAYILI YASANIN 7.MADDESİ İLE EKLENEN FIKRA HÜKMÜNE DAYANILARAK PLANLAMA YETKİSİNİN BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞINA VERİLMESİNE İLİŞKİN BAŞBAKANLIK İŞLEMİ İLE BU İŞLEME DAYANAK ALINARAK UYGULAMASININ BAŞLATILMASI YOLUNDAKİ BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI İŞLEMİNDE HUKUKA UYARLIK BULUNMADIĞI HK.
Davacının Anayasaya aykırılık iddiası ciddi bulunmayarak işin esasına geçildi.
Dava, kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca bütünü sit alanı olarak ilan edilen ve koruma planlaması için prensip kararları getirilen İstanbul Adalar İlçe Belediyesi görev kapsamında kalan Büyük ada, Heybeliada, Burgaz, Kınalı ve Sedef adalarına ait Nazım ve Uygulama İmar Planları ile adı geçen alanlarda bugüne kadar Bakanlar Kurulu kararı ile tesbit ve ilan olunan ve bundan sonra da tesbit ve ilan olunacak Turizm Alan ve Merkezlerine ait Turizm dışı kullanım kararları içeren 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planlarının 3194 sayılı İmar Kanununun 9.maddesi ve bu maddeye 3394 sayılı Kanunun 7.maddesi ile eklenen fıkra hükmü uyarınca re'sen yapma, yaptırma, değiştirme ve onaylama yetkisinin 3 yıl süre ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığına verilmesine ilişkin Başbakan oluru ile bu işlemin uygulanması yolundaki Bakanlık işleminin iptalleri isteğiyle açılmıştır.
Kamu hukuku ilkelerine göre yetki bir kamu düzeni sorunu olup kanun koyucu tarafından kime verilmiş ise ancak onun tarafından o ölçüde kullanılabilir. Yine Kanunun açık izni olmadıkça yetkili merci bu yetkisini devredemez.
3194 sayılı İmar Kanununun 8.maddesinde, belediye ve mücavir alanları içerisinde nazım ve uygulama imar planlarının ilgili belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı ve belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe gireceği hükme bağlanmıştır. Aynı Yasanın 9.maddesinde ise, maddede sayılan hallerde plan yapma yetkisi istisnai olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığına verilmiştir. Daha sonra yürürlüğe giren ve 3194 sayılı Yasanın bu maddsinde 3394 sayılı Yasa ile eklenen fıkra uyarınca gerekli görülen hallerde 3030 sayılı Yasaya tabi belediyeler dahil, imar planı yapma hususunda belediyelere verilen yetkilerin Başbakanın onayı ile geçici olarak Bayındırlık ve İskan Bakanına verilebileceği, bu durumda Bakan, bölge, çevre düzeni planları bulunan alanlar dahil mücavir alan, belediye ve imar sınırları içindeki çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planları ile revizyonlarını tamamen veya kısmen, ada ve parsel bazına kadar re'sen yapma, yaptırma, değiştirme ve onaylamaya yetkili kılınmıştır. Dava konusu Başbakanlık işlemi ise Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca bütünü sit alanı olarak ilan edilen adalara ait nazım ve uygulama imar planları ile yukarıda yazılı maddenin verdiği yetkiye dayanılarak daha önce turizm alanı ve merkezi
ilan edilen ve edilecek yerlerde re'sen plan yapma, yaptırma değiştirme ve onama yetkisinin üç yıl süre ile Bayındırlık ve İskan Bakanı tarafından kullanılmasına ilişkin bulunmaktadır.
Ancak, 3194 sayılı Yasanın 4.maddesinde 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun ve diğer özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde bu kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı kurala bağlanmış bulunduğundan, turizm alan ve merkezi olarak belirlenen alanlarda 3194 sayılı Yasanın 2634 sayılı yasaya aykırı olan hükümlerinin uygulanmayacağı ve sonuç olarak planlama yetkisinin Başbakanlık onayı ile Bayındırlık ve İskan Bakanına verilemeyeceği kuşkusuzdur.
2634 sayılı Yasanın 7.maddesi ile Turizm alan ve merkezlerinde Turizm Bakanlığınca onaylanacağı, keza bu planlara uygun olarak hazırlanacak turizm amaçlı imar uygulama planlarının da Turizm Bakanlığınca onaylanacağı veya değiştirileceği hükme bağlanmıştır.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17.maddesinde koruma amaçlı imar planlarının kısmen değiştirilmesi ilgili kuruluşlarca gerekli görüldüğü ve bu konuda koruma kurulu kararı alındığı takdirde koruma kurulunun bu durumu, ilgili belediyeye ve ayrıca ilgili kurum ve kuruluşlara yazı ile bildirileceği, değişikliğin bir ay için-
de belediye meclisince karara bağlanacağı bu süre içinde karar alınmadığı takdirde belediye meclisi kararına gerek kalmadan koruma kurulunca karara bağlanan hususlarda değişiklik teklifinin kesinleşeceği belirtilmek suretiyle sit alanı ilan edilen yerlerde her düzeydeki imar planlarının nasıl değiştirileceği yasada özel olarak düzenlendiğinden
bu yetkilerin 3194 sayılı Yasanın değişik 9.maddesine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığına devrine olanak bulunmamaktadır.
Diğer yandan, sözü geçen adaların tümünün Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu kararı ile sit alanları bütünü olarak ilan edildiği, bu karar uyarınca geçiş dönemi yapılaşma şartlarının bu kurul tarafından belirlendiği, 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli koruma amaçlı imar uygulama planının 2 nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca uygun görüldüğü dava dosyası içerisinde yer alan belgelerin incelenmesinden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yukarıda değinilen mevzuat kuralları uyarınca bütünü sit alanı olarak ilan edilen adaların tümünde 2863 sayılı Yasaya, bu adalarda Turizm alan ve merkezi ilan edilecek yerlerde de 2634 sayılı Yasaya aykırılık bulunan durumlarda 3194 sayılı İmar Kanunun hükümlerinin uygulanmasının mümkün bulunmaması karşısında anılan Kanunun 9.maddesine 3394 sayılı Yasanın 7.maddesi ile eklenen fıkra hükmüne dayanılarak planlama yetkisinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığına verilmesine ilişkin Başbakanlık işleminde hukuka ve mevzuata aykırılık açık olduğu
gibi bu işleme dayanak alınarak uygulamasının başlatılması yolundaki Bayındırlık ve İskan Bakanlığı işleminde de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline karar verildi.