Danıştay 9. Daire 1990/3310 Esas 1991/1798 Karar Sayılı İlamı

Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1991
Karar No : 1798
Esas Yılı : 1990
Esas No : 3310
Karar Tarihi : 15/05/991

1580 SAYILI KANUNUN 70/8.MADDESİNE DAYANILARAK DÜZENLENEN TARİFEDE RUHSAT VE VİZEYE İLİŞKİN ÜCRETLER TESBİT EDİLİRKEN SOSYAL ETKENLER, EKONOMİK KOŞULLAR VE ENFLASYON NİSPETİNİN GÖZÖNÜNDE BULUNDURULMASI, AYNI ZAMANDA OBJEKTİF VE MAKUL ÖLÇÜLER İÇİNDE KALINMASI GEREKTİĞİ, DEVİR HALİNDE ALINACAK RUHSAT HARÇLARININ GEREK 1580 GEREK 2464 SAYILI VE GEREKSE DİĞER YASALARDA MEVCUT BİR KANUNİ DAYANAĞI BULUNMADIĞI, KALDI Kİ HARCI DOĞURAN OLAY DIŞINDA KALAN DEVİR DURUMUNDA BELEDİYENİN HERHANGİ BİR HİZMETİNİN SÖZ KONUSU OLMADIĞI HK.
Uyuşmazlıkta, Belediye sınırları içinde minibüs işleten yükümlü tarafından, Belediye Meclisinin 1990 yılına ait tarife kararının, minübüs işletme ruhsat harcı, ruhsat vize harcı ve devir halinde alınacak ruhsat harcına ilişkin bölümlerinin iptali isteği ile açılan davayı reddeden vergi mahkemesi kararının temyizen incelenmesi istenilmektedir.
1580 sayılı Belediye Kanununun 19.maddesinin 5.bendinde "Belediye hudutları içinde muayyen mıntıkalar arasında yolcu nakil vasıtası olarak minübüs işletmek hakkının münhasıran belediyelere ait olduğu ve belediyelerin diledikleri takdirde inhisarı tazammun etmek şartıyla minübüs işletilmesine ruhsat verebilecekleri", aynı yasanın 70.maddesinin 8. fıkrasında da; belediye vergi ve resimlerinin taalluk ettiği hususat haricinde belediye dairesi tarafından ifa olunacak hizmetlere mukabil alınacak ücret tarifelerinin belediye meclislerince düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Anılan yasa hükümleri gereğince, belediye sınırları içinde minübüs işletenlere verilen bir yıllık işletme ruhsatı ve müteakip yıllarda yapılacak vize için alınacak ruhsat vize harcı nedeniyle yapılacak tarifenin 1580 sayılı Yasanın 70.madde 8.fıkrası gereğince düzenlenmesi gerekmektedir.
Uyuşmazlığa konu harçlar, 2464 sayılı Yasada yer almadığından, tarifenin dayanağı 2464 sayılı Yasanın 96.maddesinin (E) bendi değildir. Bu nedenle de tarifede tespit edilen miktarların 2464 sayılı Yasada belirtilen en alt ve en üst sınırlar içinde kalması söz konusu olamaz.
Ancak, Belediye Meclisince sözü geçen 70.maddenin 8.fıkrasına dayanılarak yapılacak tarifede ruhsat ve vizeye ilişkin ücretler tespit edilirken sosyal etkenlerin, ekonomik koşulların ve enflasyon nisbetinin gözönünde bulundurulması, aynı zamanda ojektif ve makul ölçüler içinde kalınması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, bir yıl önceki tarife kararında … lira olarak tespit edilen minübüs işletme ruhsat harcının, uyuşmazlık konusu tarife kararı ile … lira olarak, bir yıl önceki tarife kararında … lira olan minübüs ruhsat vize harcının da … lira olarak tespit edildiği görüldüğünden, 1990 yılı tarifesi ile yapılan artışın, yukarıda açıklanan hususlar gözönünde bulundurulmadan ve herhangi bir ölç7 uygulanmadan fahiş olarak yapıldığı anlaşılmıştır.
Tarifenin, "plakası ve sahibi aynı kalmak şartı ile sadece arabasını değiştirenler için" … lira olarak tespit edilen ruhsat harcına ilişkin 2/C maddesi ile "arabanın hattı ile birlikte devredilmesi halinde" … lira olarak tespit edilen ruhsat harcına ilişkin 3.maddesinin iptali isteğine gelince; Bir yıl evvelki tarifede bulunmayan ve uyuşmazlık konusu tarife kararı ile ihdas edilen bu ruhsat harçlarının gerek 1580 gerek 2464 ve gerekse diğer yasalarda mevcut bir kanuni dayanağı bulunmadığı gibi, olayın 2464 sayılı Yasanın işyeri açma izin harcına ilişkin 8.maddesi ile de ilgisi bulunmamaktadır. İşletme ruhsatına sahip olan ve ruhsat harcı ile daha sonraki yıllarda vize harcını ödemiş bir kişinin arabasını değiştirmesi, daha sonraki her yıl ödeyeceği vize harcından başka yeniden ruhsat harcı ödemesini gerektirmediği gibi aracın hattı ile birlikte devredilmesi de, yeni malike ruhsat verilirken tarifede miktara göre ruhsat harcı, zaten alınacak olduğundan, bu harçtan ayrı olarak devir ve ruhsat harcı adı altında yeni ve farklı miktarda bir harç alınmasını gerektirmemektedir.
Kaldı ki, harcı doğuran olay dışında kalan bu iki durumda belediyenin herhangi bir hizmeti de söz konusu değildir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, açıklanan hususlar dikkate alınarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine karar verildi.