Danıştay 9. Daire 1989/1762 Esas 1991/4566 Karar Sayılı İlamı

Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1991
Karar No : 4566
Esas Yılı : 1989
Esas No : 1762
Karar Tarihi : 18/12/991

YAPILAN AYNI YARDIMLAR HİZMET ERBABININ ÜCRETİNİ ARTIRDIĞINDAN PERSONELİN ÜCRETİNE KATILARAK HASIL OLAN BÜRÜTLEŞTİRME İŞLEMİ SONUCUNDA BORDRO DÜZENLENMESİ, VERGİYE TABİ MATRAH ÜZERİNDEN DAMGA VERGİSİ KESİNTİSİNİN GÖSTERİLMESİ, EKSİK YAPILAN DÜZENLEME NEDENİYLE ALINMAYAN DAMGA VERGİSİNİN ALINMASI GEREKTİĞİ HK.
İthalat ve ihracaat işi ile uğraşan yükümlü kurumun bünyesinde çalıştırdığı personeli için 1983 yılında satın aldığı ayakkabı ve takım elbiselerin üniforma şeklinde olmadığından bedellerinin ücrete katılması ve Damga Vergisi kesintisi yapılması yönünden incelenmesi sonucunda düzenlenen rapora istinaden tarh olunan cezalı Gelir ve Damga Vergilerinin terkini isteği ile açılan davayı; yükümlü kurumun personeline verdiği üniforma mahiyetinde olmayan ayakkabı, takım elbiselerin bedellerinin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61.maddesine göre ücret ödemesi niteliğinde olduğu, aynı Kanunun 94/1.maddesi uyarınca stopaja tabi tutulmasının gerektiği, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1.maddesinde, Damga Vergisinin bu Kaununa ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar üzerinden alınacağı ve vergiye tabi kağıtların yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu uspat ve belli etmek için ibraz edilebilecek belgeleri ifade ettiğinin açıklandığı, (1) sayılı tablonun IV.numaralı bölümünün 1/i pozisyonununda maaş, ücret gibi ödeme belgelerinin binde dört oranında vergiye tabi olduğunun belirtildiği, olayda ise ücret bordrosunun düzenlenmediği, bordro düzenlenmiş olsaydı Damga Vergisinin ücretten tevkifinin gerekeceği varsayımından hareketle salınan Damga Vergisi tarhiyatının dayanağının kalmadığı gerekçesiyle kısmen kabul eden Vergi Mahkemesi kararının bozulması istemidir.
Kurumun, bünyesinde çalıştırdığı personeline 1983 yılında çeşitli mağazalardan takım elbise, ayakkabı v.s.gibi giyim eşyaları satın aldığı, faturalarının kurum tarafından ödendiği, genel giderler hesabına ilgiyıl gideri olarak kaydedildiği, personele alınan giyim eşyalarının üniforma şeklinde olmadığı, işten ayrılınsa bile geri alınmadığı, hizmet erbabına işin gereği olarak ve sadece iş de kullanılmak üzere verilmediğinden sözkonusu ayni yardımların hizmet erbabı yönünden (G.V.K 94) ücret ödemesi olduğu, bu ödemelerden stopaj yapılmadığı, ücretlinin giyim yardımı ile ilgili vergiye tabi matrahından binde dört Damga Vergisi kesilmediğinin saptanarak yükümlü kurum adına ikmalen Gelir Vergisi (stopaj) tarhiyatı yapılarak Gelir Vergisi (stopaj) matrahı üzerinden 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun makbuzlar ve diğer kağıtlarla ilgili IV.bölümünün (1/i) pozisyonuna göre binde dört oranında Damga Vergisi tarhiyatı yapıldığı anlaşılmıştır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun makbuzlar ve diğer kağıtlarla ilgili IV.bölümünün (1/i) pozisyonunda, maaş ücret gibi her ne ad ile olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar için verilen makbuzlar ile tediyeyi temin eden kağıtlardan binde dört oranında Damga Vergisi alınacağı öngörülmüş bulunmaktadır.
Diğer taraftan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61.maddesinde ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ile temsil edilebilen menfaatlardır. Şeklinde tanımlanmış, aynı Kanunun 27.maddesinin 2 numaralı bendinde demirbaş olarak verilen giyim eşyası bedellerinin vergiden müstesna tutulacağı öngörülmüş bulunmaktadır.
Yükümlü firmanın ihtilaflı dönemde personeline verdiği giyim eşyalarının üniforma niteliğinde olmadığı, işyeri dışında da kullanılabilecek tür'den olduğu, sözkonusu ayni yardım bedellerinin ücrete katılmadığı, stopaja tabi tutulmadığı, gelir vergisi matrahı üzerinden damga vergisi kesintisi yapılmadığı inceleme raporuna bağlı tutunaktan anlaşılmak
tadır.
Hizmet erbabına verilen giyim eşyaları işyeri dışında kullanılabilen türden olduğundan istisna kapsamı dışında olup bedelleri ücret niteliğindedir.
Yapılan ayni yardımlar hizmet erbabının ücretini artırdığından personelin ücretine katılarak hasıl olan bürütleştirme işlemi sonucunda bordro düzenlenmesi, vergiye tabi matrah üzerinden damga vergisi kesintisinin gösterilmesi, eksik yapılan düzenleme nedeniyle alınmayan damga vergisinin alınması gerekirken damga vergisi konusunu oluşturan tediye belgesi düzenlenmediği gerekçesiyle Vergi Mahkemesince verilen kararda isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz olunan … Vergi Mahkemesi … sayılı kararının, cezalı Damga Vergisine ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasına karar verildi.