BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ: ... 14. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ: ALACAK


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, müvekkilinin 20.01.2011 tarihinde davalı bünyesinde elektrik teknisyeni olarak işe başladığını, davalı tarafından haksız olarak iş akdinin feshedildiği 31.05.2016 tarihine kadar kesintisiz olarak çalıştığını, davalı şirketin hizmet alımı nedeniyle asıl işveren olduğunu ve müvekkilinin alacaklarından müteselsilen sorumlu olduğunu, müvekkilinin davalı şirketle bağlı dağıtım şirketleri arasında yapılan ihaleye ilişkin Tip İdari Şartnameye göre asgari ücretin %60 fazlası ücretle çalıştığını, ancak ücretinin her ay eksik ödendiğini, yıllık izinlerinin kullandırılmadığını, kıdem ve ihbar tazminatının ödenmediğini ileri sürerek; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücret alacağı, fazla çalışma alacağı, iş arama izin ücreti, ulusal bayram genel tatil çalışma alacağı, hafta tatili ücret alacağı, yemek ücret alacağı, yol ücret alacağı, maaş alacaklarını talep etmiştir.Davalı Cevabının Özeti:Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; talep edilen alacakların 5 yıllık zamanaşımına uğradığını, davacının yüklenici firmada çalıştığını, yönetim hakkının yüklenicilerde olduğunu, bu nedenle müvekkiline dava yöneltilemeyeceğini, davacının çalıştığı işin yüklenicilere bırakılabileceğinin 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunun ve Elektrik Dağıtım Yönetmeliğinde düzenlendiğini, müvekkili ile yükleniciler arasında muvazaa ilişkinin bulunmadığını, maaşının asgari ücretin % 60 fazlası olduğu iddiasının hukuki bir dayanağının bulunmadığını, kıdem ve ihbar tazminatına henüz varlığı kesinleşmemiş yol ve yemek ücretinin dahil edilemeyeceğini, talep edilen yol ve yemek ücretinin sözleşmesel dayanağının bulunmadığını, yıllık izin kullanmadan çalışmanın hayatın normal akışına aykırı olduğunu savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:Mahkemece toplanan deliller, tanık beyanları, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamının değerlendirilmesinde; Sosyal Güvenlik Kurumu dosyası, dinlenen tanık beyanları, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacının 20.01.2011-31.05.2016 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığı, davacının iş aktinin haklı sebep olmaksızın davalı tarafça feshedildiği anlaşıldığından davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, dinlenen tanık beyanları uyarınca davacının haftalık 45 saatin üzerinde fazla çalışmasının bulunduğu, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığı, kış döneminde hafta tatilinde çalıştığı, yaz döneminde ayda iki hafta tatilinde çalıştığı, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma ile hafta sonu çalışma ücretinin davalı tarafça ödenmediğinin anlaşıldığı, iş arama izninin ve yıllık izin kullandırıldığının davalı tarafça ispat olunamadığı, aldırılan bilirkişi raporu uyarınca davacının ücret alacağının bulunduğunun anlaşıldığı, ıslaha karşı zamanaşımı itirazı ve dava dilekçesindeki talep edilen miktarların zamanaşımına uğramadığı gözetilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu : İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti : Bölge Adliye Mahkemesince özetle; 4857 sayılı Yasanın 2. maddesi uyarınca arıza bakım onarım işinin yardımcı iş kapsamında olduğu ihaleyle dava dışı alt işveren şirkete verildiği davacının da yüklenici firmalarda çalıştığı dönemlerde davalının asıl işvereni olduğu, bu nedenle davalının asıl işveren sıfatı ile işçilik sözleşmesinden doğan tüm hak ve borçlardan sorumlu olduğu, mahkeme kararında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığının anlaşıldığı, Sosyal Güvenlik Kurumu hizmet döküm cetveline göre davacının 20.01.2011-31.05.2016 tarihleri arasında davalıdan ihale ile iş alan firmalar bünyesinde çalıştığı,iş sözleşmesinin haklı sebeple feshedildiğini davalı işverenin ispatlayamaması dikkate alınarak davacının iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından haksız olarak feshedildiği gerekçesiyle davacının kıdem tazminatı talebinin kabulüne karar verilmesinın isabetli olduğu, davacıya ihbar süresi tanındığının davacının da kabulünde olmasına rağmen mahkemece ihbar tazminatına hükmedilmesinin doğru olmadığı, davacı işçinin yol ve yemek ücreti alacağına ilişkin olarak işyerinde bir sözleşme şartının oluştuğu, davalı asıl işverenin bu borç nedeni ile asıl işveren olarak sorumlu olduğu, bilirkişi tarafından hesaplanan yol ve yemek ücretlerinin ödendiğine dair bir belgenin dosya arasına sunulmadığı anlaşıldığından davalının bu yöne ilişkin istinaf talebi yerinde görülmediği, fazla mesai, yıllık izin ücreti, hafta tatili, maaş ücreti, iş arama izni ve yemek ücretine yönelik istinaf itirazlarının yerinde olmadığı, davacı vekilinin ihbar tazminatına yönelik istinaf itirazının kabulü ile, hakkında istinaf başvurusunda bulunulan ... 3. İş Mahkemesinin 15/01/2018 tarih 2016/795 Esas ve 2018/58 sayılı kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 353/1-b-2 hükmü gereğince düzelterek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak üzere ortadan kaldırılmasına karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında, davacının yol ve yemek ücreti alacaklarının bulunup bulunmadığı noktasında da uyuşmazlık vardır.Somut olayda, mahkemece ücret bordrolarından davacıya her yıl 200,00 TL yol yardımı ve 300,00 TL yemek yardımı adı altında ödemelerin yapıldığı, bunun da davacının yol ve yemek yardımı alacaklarına hak kazanacağına ilişkin karine oluşturacağı gerekçesiyle anılan alacaklar hüküm altına alınmıştır. Ne var ki, hesaplamaya konu uyuşmazlık dönemi bakımından ilgili ücret bordrolarının tamamı, hizmet alım sözleşmeleri ve teknik şartnameleri getirtilmeden eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olmuştur.Dairemizin 2017/20293 esas ve 2017/19394 esas sayılı ilamlarında da belirtildiği üzere öncelikle, bordro ile ispatlanamayan dönem için, davacının çalıştığı alt işveren şirketlerle yapılan ihale sözleşmesi ve idari şartnameler ve davacının yaptığı işe göre her bir sözleşme döneminde çalışmaya dayanak hizmet alım sözleşmeleri, teknik ve idari şartnameler ile hizmet sözleşmeleri sair ekleri davalıdan ve davacının çalıştığı alt işverenden celp edilerek incelenmeli, şartnamede yemek ve yol yardımına ilişkin hüküm bulunup bulunmadığı ve ihale sözleşmelerinde şartnameye atıf olup olmadığı ve sözleşmede birim fiyata yol ve yemek ücretinin dahil edilip edilmediği ve bordrolarda her bir ihale sözleşmesi döneminde idari şartname kapsamında sözleşme bedeline dahil ücretlerin bordrolara yansıtılıp yansıtılmadığı, ödeme yapılıp yapılmadığı mali müşavir ve ihale sözleşmeleri konusunda uzman bilirkişilerce incelenmeli sözleşmede birim fiyata yol ve yemek ücretinin dahil edilip edilmediği denetlenmelidir.Buna göre, yukarıda belirtilen eksiklikler tamamlandıktan sonra davalının yemek ve yol ücreti ödemesi gerektiği anlaşılıp da ödenecek yemek ve yol yardımının miktarının belirlenememesi halinde ilgili oda ve kurumlara müzekkere yazarak, davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı ve gidiş-geliş toplu taşıma ücreti sorulmalı, yine davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı günlük yemek ücreti konusunda emsal araştırması yapılmalı, gelen yazı cevapları ve araştırma yazıları ile birlikte dosya bilirkişiye tevdii edilerek ek rapor alınıp sonucuna göre bir karar verilmelidir. Bu hususlar nazara alınmadan, eksik inceleme ile yazılı biçimde hüküm kurulması isabetsiz olmuştur.Ayrıca dosya içeriğine göre, davalı tarafça sunulan ücret bordrolarında yol ve yemek tahakkuklarının diğer kazanç, sair kazanç, ek kazanç, sair ödeme veya açıkça yol ve yemek olarak belirtildiği, ödemeler ilişkin olarak bir kısım banka kayıtlarının celp edildiği, ancak söz konusu kayıtlar değerlendirilmeden karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda yapılması gereken, davacı işçiye yapılan ödemelere ilişkin banka kayıtları ile varsa hak ediş kayıtları getirtilerek tahakkuk bulunan bordroların ödenip ödenmediğinin, mali müşavir ve ihale sözleşmeleri konusunda uzman bilirkişilerce incelenmesi ve denetlenmesidir.Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm tesisi bozma sebebidir.Sonuç:Temyiz olunan bölge Adliye Mahkemesi Kararının, yukarıda yazılı sebepte dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine,19/01/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.